به گزارش خبرنگار اندیشه «خبرگزاری دانشجو» حجت الاسلام مهدوی راد در نشست علمی میراث مکتوب علوی که عصر امروز در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد به ایراد سخنرانی پرداخت.
وی با بیان اینکه بحث‌های که امروزه در مورد امام علی (ع) مطرح می شود مهم است و نقش‌آفرینی مهمی در مطالعات اسلامی و با نگاه تمدنی خواهد داشت گفت: عالمان ما در گذشته به سیره ائمه پرداخته‌اند ولی کار آنها غالبا نقل‌های در مورد سیره است اما در قرن اخیر تحقیق و تأمل در مورد سیره ائمه باب شده است.
مهدوی راد خاطرنشان کرد: من بیش از سه دهه است که مطالعات خود را در مورد میراث اسلامی مرتب با قرآن و میراث اسلامی مرتبت با سنت آغاز کرده‌ام و مطالعاتی در خصوص میراث مکتوب ائمه را نیز از دهه 70 شروع کرده‌ام.
وی تصریح کرد: معتقدم مطالعه و نقد در مورد قرن اول برای همه حوزه‌های علوم اسلامی ضرورت دارد و نقش‌آفرینی این قرن در قرن های بعدی بسیار مهم است.
وی با اشاره به حکومت کوتاه مدت علی (ع) تصریح کرد: امام علی (ع) در زمان اندکی که حکومت کردند دستگاه نگارش وتدوین سنت را عملا شکل دادند گرچه باوجود درگیری‌های گسترده‌ای که داشتند آنچنان که باید و شاید شکل نگرفت اما اصل کار انجام شد.
مولف کتاب تاریخ حدیث شیعه با اشاره به جنگ‌های علی (ع) گفت: در سپاه امام علی (ع) و طرف مقابل او صحابه شرکت کرده بودند و در یکی از سوالات مهم این بود که در چنین جنگ‌های حق با کیست جریان عثمانیه در خیزش مسلمانان علیه عثمان حق را به عثمان می‌دادند و در نبردهای هم با وجود اینکه طبق صراحت پیامبر حق با علی بود حق را با جریان مخالف می‌دادند.
وی یادآور شد: پیامبر وقتی از صحابه شکایت می‌کردند می‌فرمودند اینها بعد از من بدعت ایجاد می‌کنند ودلیل کسانی که علیه عثمان خروج کردند این بود که عثمان در دین بدعت ایجاد کرده بود.
مهدوی راد با بیان این مطلب که ما کاتب وحی جز علی (ع) و ابی‌بن کعب به امر رسول خدا نداریم خاطرنشان کرد: اینکه برخی گوناگونی مصاحف را دلیلی بر عدم همت پیامبر برای جمع‌آوری قرآن می‌دانند صحت ندارد.
وی افزود: علی (ع) جز نامه ها و خطابه‌های فراوان و مجموعه‌های اخلاقی مصحف مهمی دارند مصحف در تاریخ ما از اهمیت نقش‌آفرینی برخوردار است و نوع تصوری که از آن وجود دارد گمراهی‌های را به وجود آورده که باید آنچه درست است از آنچه نادرست است بازشناسی شود.
مهدوی راد با بیان این مطلب که مصحف امام عملا تفسیر است خاطرنشان کرد: ابن‌شهرآشوب در کتاب معالم‌الاعلما مصحف امام را اولین کتاب نگاشته شده تاریخ اسلام می‌داند اگر مصحف به عنوان قرآن محض بود کتاب خدا را در کنار کتب دیگر فهرست نمی‌کردند.
مولف کتاب تاریخ حدیث شیعه گفت: من معتقدم قرآن در زمان پیامبر هم جمع‌آوری شده و هم ترتیب یافته است هم از معاصران وهم از متقدمان بسیاری به جمع‌آوری قرآن در زمان پیامبر قائل هستند اما ترتیب یافتن قرآن در زمان پیامبر قائلان بسیار کمی دارد که البته قائلان آن انسان‌های بسیار شاخصی هستند.
وی گفت: یکی از دانشجویان من گفت سیره علی (ع) ناقض نظریه شماست چون مصحف امام براساس نزول قرآن است علی (ع) خالص‌ترین و پیروترین صحابه پیامبر بود حال چگونه کسی که در چنین جایگاهی قرار دارد مصحف خود را برخلاف مصحف پیامبر تنظیم کرده است برای همین من شروع به جمع آوری روایات در مورد مصحف امام علی (ع) کردم و به این نتیجه رسیدم که مصحف امام براساس نزول قرآن نبوده است علی (ع) و امر پیامبر مصحف را نوشته و جمع‌آوری کرده‌اند.
وی با اشاره به روایت امام علی (ع) گفت: در روایت است که امام فرمودند هر آیه که نازل می‌شد پیامبر شیوه قرائت آن را به من می‌آموخت بعد املاء می‌کردند و من می‌نوشتم سپس آن را برای ایشان قرائت می کردم و ایشان همه آنچه مرتبت با آن آیه بود به من می‌فرمودند و دعا می‌کردند که چیزی را فراموش نکنم.
مهدی راد افزود: علی (ع) این روایت را بالای منبر فرمودند و کسی به ایشان اعتراض کرد که گاهی آیه نازل می‌شد و شما کنار پیامبر نبودید امام فرمودند موارد اتفاق می‌افتاد که من کنار پیامبر نبودم اما همینکه نزد ایشان می رفتم پیامبر آیه را به من می‌فرمودند.
مدیر گروه قرآن دانشکده علوم و حدیث یادآور شد: تبری از عایشه و ام‌سلمه نقل کرده که وقتی آیه نازل می‌شد پیامبر منتظر می ماندند تا تفسیر آیه هم به وحی الهی بیاید و پیامبر آن تفسیر را هم امر به کتابت می‌کردند اما هیچ یک از صحابه ادعا نکرده که تفسیر وحی شده را نیز کتابت کردند.
مهدوی راد در باره علم وآگاهی علی (ع) از قرآن گفت: علی در پاسخ به کسی که از فضائل ایشان پرسید فرمودند مهم‌ترین فضیلت من آیه علم است.
وی با اشاره به اینکه هیچ‌یک از صحابه از مصحف علی (ع) با خصوصیاتی که دارد حرفی نزده است گفت: در دوره تابعین ابن‌سیرین از مصحف امام صحبت کرده و می‌گوید من خبر شدم که مصحف علی (ع) در مدینه و براساس نزول قرآن است که اگر به آن دست پیدا می‌کردیم علم بسیار فراوانی را به دست می‌آوردیم.
مهدوی‌راد با اشاره به اینکه مصحف علی (ع) متن قرآن به همراه تفسیرها و توضیحات همراه آن بوده است ابراز داشت: روایاتی که از ائمه اطهار باقی مانده می‌گویند مصحف علی (ع) متن داشته که قرآن بوده و تفسیر و توضحیات آن نیز براساس وحی الهی بوده است مصحف امام علی (ع) در میان مصحف‌ها تنها متنی که هر‌آنچه داشته وحی الهی بوده است.