استخاره مجازی آمیخته‌ای از برداشت‌های غلط / نیاز به روشنگری علما
به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»، حجت الاسلام و المسلمین جواد اسماعیل‌نیا، مدیر کل پژوهش حوزه‌های علیمه خواهران کشور در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) با اشاره به این مطلب گفت: استخاره از باب استفعال به معنی طلب خیر کردن از خداوند است. انسان در برخی از موارد خیر و صلاح خود را نمی‌داند و در بعضی از کار‌ها متحیر می‌ماند، اینجاست که استخاره برای رفع تحیر راه‌گشاست.
مدیر کل پژوهش حوزه‌های علیمه خواهران کشور افزود: در ریشه‌های قرآنی می‌توان مستنداتی را برای استخاره پیدا کرد. بهترین سند، آیه 59 سوره انعام است که می‌فرماید «وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَیْبِ لا یَعْلَمُ‌ها إِلاَّ هُوَ» یعنی کلیدهای غیب در دست خداست و کسی هم غیر از خدا نمی‌داند. لذا مؤمنین، زمانی که در مسئله‌ای متحیر می‌شوند دست به دامان قرآن و تسبیح می‌شوند و در یک کلام با آن ایمان به غیبی که دارند، امر را واگذار به خدا کرده که نظر حضرت حق هرچه باشد آن را انجام دهند و این برای این است که از تحیر بیرون آیند.
بحث استخاره از جایگاه خودش خارج شده است
اسماعیل‌نیا بیان کرد: در روایات زیادی بحث مشروعیت استخاره را داریم. باید به این مسئله مهم توجه داشت که استخاره به معنی طلب خیر کردن و به معنای دعاست یعنی اینکه خدایا کاری را که قرار است انجام دهم خیر و صلاحم را در آن قرارده. متأسفانه امروزه بحث استخاره از جایگاه خودش خارج شده است و به صورت‌های مختلفی همچون اینترنتی، مجازی و نرم‌افزاری ایجاد شده که این به دلیل این است که آنچه را در جامعه می‌بینیم آمیخته‌ای از مجموعه برداشت‌های غلط شده که اگر علما در این موارد روشنفکری نکنند در درازمدت در اخلاق و ایمان مؤمنین تأثیر خواهد گذاشت.
وی با اشاره به نظر مراجع در مورد استخاره‌های اینترنتی و مجازی گفت: نظر مراجع تقلید از جمله مقام معظم رهبری این است که اگر طبق روش‌های معمولی انجام شود با این دستگاه‌ها (رایانه) مانعی ندارد. آیت الله العظمی مکارم شیرازی هم می‌فرمایند اگر طوری تنظیم شده باشد که آیات آغاز یک سوره را بدون اطلاعات قبلی منعکس کند، مانعی ندارد و در جای دیگر می‌فرمایند اگر استخاره‌کننده خود دستگاه باشد، اعتباری به استخاره نیست. اکثر مراجع فرموده‌اند که اگر براساس روش‌های معمولی که در روایت آمده و برداشتی که فرد می‌کند چه خوب و چه بد و برداشتی که نرم‌افزار به متقاضی می‌دهد و مستند به برداشت یک صاحب‌نظر و قرآن‌شناس در این زمینه باشد یک وجهی از اعتبار در آن وجود دارد.
معنی استخاره واگذار کردن امر به خدا است
مدیر کل پژوهش حوزه‌های علیمه خواهران کشور با اشاره به برداشت‌های غلط امروزی در مورد استخاره بیان کرد: بعضی از افراد، استخاره را ابزاری برای رسیدن به مطلوب خود می‌دانند به این معنی که از پیش یک مقصد و خوب و بد آن را مشخص کرده‌اند و در این مسیر، آنقدر استخاره خواهند گرفت که مورد مطلوب خودشان واقع شود. در حالی که معنی استخاره، واگذار کردن امر به خدا است، در جایی که انسان متحیر است.
وی ادامه داد: بحث افراط در استخاره هم مطرح است. بعضی متأسفانه در ورطه افراط در استخاره افتاده‌اند به ویژه جوان‌تر‌ها که به نوعی دچار وسواس شده‌اند و کوچک‌ترین کاری را که می‌خواهند، انجام دهند به وسواس افتاده و مدام استخاره می‌گیرند و زندگی را برای خود تلخ کرده‌اند در حالی که استخاره این نیست و اگر افراد بخواهند برای هر مسئله جزئی دست به استخاره ببرند عمل آن‌ها مساوی می‌شود با تعطیلی عقل؛ در حالی که خداوند انسان را عاقل خلق کرده است و امر به تعقل دارد.
تأکید قرآن به تعقل است
اسماعیل‌نیا افزود: در موارد خیر که به وضوح روشن است نیازی به استخاره نیست و در این موارد تاکید قرآن به تعقل است. مثلا درباره اینکه اصلا ازدواج بکنم یا نه، یا الان به مسجد بروم یا نه که هر دوی این اعمال، عین خوبی و خیر است، استخاره لازم نیست. مگر زمانی‌که در فروع و مسائل جزئی شک پیدا کند اما در اموری که صد درصد مستحب است و مطلوب شارع مقدس است، استخاره کردن نیازی نیست.
وی با اشاره به داستانی از استادش مرحوم آیت‌الله معرفت گفت: از مرحوم آیت‌الله معرفت، بار‌ها شنیدم که می‌فرمود: «سند استخاره با تسبیح بسیار قوی‌تر است از سند استخاره با قرآن است.» و نیز از قول مرحوم آیت‌الله احمدی می‌انجی نقل شده که ایشان هم همین نظر را داشته‌اند و خوب است بدانید اکثر مراجع و علما نیز بر همین نظر تأکید دارند. شیوه‌های استخاره با تسبیح در مفاتیح الجنان مرحوم قمی (ره) نقل شده است و همه مؤمنین می‌توانند از طریق این کتاب آن را یاد بگیرند. استخاره صحیح باید با دعاهای خاص و توسط یک شخص مومن صورت گیرد و زمان و مکان آن هم از اهمیت بسیاری در کیفیت آن برخوردار است.
منبع: ایکنا