گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ زنان جامعه ایران به جهت قرار گرفتن در مسیر مدرنیته و تجدد، با جایگاه و حقوق زن در دنیای مدرن آشنا شده اند و برای برخی که به جهت گسترش رسانه های مسلط غربی تنها امتیازات رنگی جایگاه زن در دنیای مدرن را می بینند این رنگ و لعاب آن قدر دلفریب است که آرزو می کنند به جای آنان باشند.
حتما شما هم از این نظرات شنیده اید: چرا من و شوهرم با هم کار می کنیم، ولی آخر سر همه چی بین ما نصف نمیشه؟ چرا من باید برای حضانت بچه ام بعد از طلاق این همه بدبختی بکشم؟ چرا باید در کمال بی عدالتی نصف ارث به من برسه؟ چرا من باید از پدرم یا شوهرم برای کار کردن اجازه بگیرم؟ چرا باید برای ازدواج اجازه بگیرم؟ چرا باید برای سفر رفتن اجازه بگیرم؟
تصور برخی از زنانی که برق تصویر زن مدرن چشم شان را گرفته، از اسلام و قوانین اسلامی و همچنین وضعیت زن در جمهوری اسلامی این است که حقوق ما در مقایسه با زنان آزاد غربی در ایران ضایع می شود؛ ما حتی باید برای لباس پوشیدن مان هم جواب پس بدهیم.
زنان در ایران آرزوهای مستقل ندارند
در ابتدا لازم است نکته مهمی را که حاصل تحقیقات اجتماعی معتبر است، یادآور شوم؛ مسائلی که دغدغه اکثر زنان ایرانی است، به هیچ وجه دیه و ارث و نصف بودن شهادت شان در دادگاه نیست. بیشتر زنان ایرانی در سوال یک تحقیق اجتماعی که «مهم ترین دغدغه شما چیست؟» پاسخی داده اند معطوف به شوهر یا فرزندانشان! و حاصل این تحقیق تا اندازه زیادی ثابت کرده است که عمده زنان ایرانی هویت خود را مستقل تعریف نمی کنند و خوشبختی خود را وابسته به خانواده خود تعریف می دانند. نمونه ای از این پاسخ ها این است: آرزویم این است که فرزندانم خوشبخت و عاقبت بخیر باشند یا مهمترین مسئله زندگی من آرامش در خانواده ام است.
گاهی تصویر ما از ایران تنها تهران چند شهر بزرگ کشور است و اتفاقاً گناه این «ایران را تهران دیدن» گردن همین تحقیقات اجتماعی است که تمام جامعه آماری خود را دایره کوچکی از پایتخت نشینان می بینند و در پایان به تمام کشور تعمیم می دهد.
اما این به این معنا نیست که مسائل حقوقی و اجتماعی در بین زنان ایرانی هیچ جایگاهی ندارد، بلکه به این معناست که این موضوعات دغدغه یک طبقه خاص است. همان طور که نقدی که به فمنیست های غربی هم شد، این بود که شما فقط مطالبات زنان سفیدپوست طبقه متوسط را در نظر گرفته و جایی برای دیگر زنان، چون زنان سیاه پوست نگذاشته اید.
اما به گمان من زرق و برق های زن مدرن از مسائل حقوقی اش خارج، و وارد حوزه سبک زندگی زنان شده و نکته مهم در اینجا این است که فقط زرق و برق این تصویر از قاب رسانه رخ می نماید نه تمام تصویر.
در تمام مکاتب نقش انسان با مجموعه ای از وظایف و حقوق مشخص می شود. شما مسئولیت و وظایفی به عهده دارید و در برابر انجام این مسئولیت ها از حقوقی بهره مند هستید. مسئله مهم در خصوص نگاه به زن مدرن این است که باید امتیازات آن را در کنار مسئولیت های بر دوش آن دید.
اگر سهم زن از دارایی خانواده در ازدواج با دارایی همسرش برابر است، وظیفه او در تامین هزینه های خانواده هم با همسرش برابر است. اگر زن در ازدواجش (و در دیگر صورت های نامشروع رابطه) نیازی به اجازه احدی ندارد و از هفت دولت آزاد است در صورت شکست و اشتباه در انتخابش (که عموماً همین گونه است و میانگین عمر روابط چندان طولانی نیست) هیچ پشتیبانی و حمایتی نیز از جانب خانواده اش نخواهد داشت و نهایتاً این دولت و حاکمیت است که باید سیاست های حمایتی ایجاد کند؛ به این ترتیب زن غربی تمام وظایف خود را در کنار تمام حقوقش می بیند.
اما در خصوص زنان ایرانی مشتاق به تصویر زن غربی، داستان صورت جذاب تری دارد؛ زن ایرانی به جهت بستر فرهنگی خود از حقوقی که سنت برای او فراهم کرده مطلع است و آن را در پس زمینه ذهنش دارد. زن مسئولیت اقتصادی ندارد، زن برای تمام خدمات زندگیش می تواند حقوق خود را مطالبه کند، برای یک لیوان آب دادنش دست همسر، کار کردنش و هر خدمت دیگری می تواند هزینه مطالبه کند و در انجام هیچ یک در اسلام کوچک ترین مسئولیتی ندارد.
تنها، تامین نیاز همسر و تربیت فرزندش از وظایف اوست و در غیر این صورت دادگاه موظف است از حقوق او حمایت کند و تا زندان انداختن همسرش پیش رود و به زندان افتادن مردان به خاطر نفقه یا مهریه به هیچ وجه اتفاق نادری نیست.
هم خدا و هم خرما
حال زن ایرانی مشتاق غرب که با بستر فرهنگی خودش آشناست، هم مواهب سنت را می خواهد و هم مواهب مدرنیته را؛ هم می خواهد فرصت اشتغال برابر در کشور برایش ایجاد شود و هم هیچ مسئولیت اقتصادی به عهده نداشته باشد و مرد مسئول هزینه جاری باشد؛ هم خانواده او را با تمام وجود حمایت کند و هم هیچ اختیاری به خانواده ندهد؛ هم در نوع پوشش آزاد باشد و هیچ مرجع نظارتی نداشته باشد؛ هم از امنیت بهره مند باشد و هم خانوداه اش از آسیب و خطرات اجتماعی بی حجابی دور باشند؛ بدترین نوع پوشش را انتخاب کند، ولی کسی چپ به او نگاه نکند؛ همه مردان موظفند حضرت یوسف وار عمل کنند و هیچ احدی هم حق امر به معروف کردن او را ندارد، چون او می خواهد آزاد باشد؛ همانند زن غربی هم ارث برابر داشته باشد هم مسئولیت کارهای پدرش بر دوش برادر باشد.
و این یعنی میان دو صندلی نشستن و هرگاه لازم بود به طرفی متمایل شدن!