همتیان در گفت‌و‌گو با «خبرگزاری دانشجو» پاسخ داد:
حجت الاسلام محمد همتیان، استاد برجسته اخلاق در حوزه علمیه قم، طی گفت‌و‌گویی با خبرنگار دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»؛ به موضوع بخشندگی خدا و چگونگی توبه در پیشگاه ربوبی او پرداخت. آنچه در ادامه می خوانید، مشروح این گفتگوی خواندنی است؛
«خبرگزاری دانشجو»- لطفاً در آغاز کلام بفرمایید که حقیقت توبه چیست؟
همتیان: توبه در لغت به معنای رجوع و بازگشت است. بازگشت در امور فیزیکی معنای روشنی دارد، یعنی این که انسان راهی را برود و سپس آن راه را برگردد، اما در امور نفسانی و قلبی هم توبه معنای خاص خود را دارد، در اینجا توبه یعنی روح و نفس انسان که مدتی را با یک سری از صفات و خصلت‌ها گذرانده و سپری کرده و با آن ها همدم بوده، به دلیل یک انقلاب و تحول درونی آن ها را ترک کند و بر گردد.
«خبرگزاری دانشجو»- آیا اگر کسی بخواهد توبه کند، خداوند توبه اش را می پذیرد؟
همتیان: شک نباید کرد. اساساً بر اساس آنچه ما از آیات قرآن و روایات اهل بیت(ع) می فهمیم، یکی از مهم ترین نشانه‌هاى رحمت و لطف وسیع الهى، نعمت توبه و پذیرش توبه از سوى خداوند است.
«خبرگزاری دانشجو»- حال این سوال پیش می آید که چگونه از کارهای زشت وناپسند گذشته خود توبه کنیم؟
همتیان: توبه در دین مبین اسلام داراى شرایطى است که از آن جمله پشیمانى از گناه، ترک آن و تصمیم بر انجام ندادن دوباره گناه، همچنین تلافى و جبران گناه است به ویژه در جایی که حقی از فردی ضایع شده و حق الناسی پایمال گشته که قطعاً باید جبران گردد.
در برخی روایات، از توبه به بیرون آوردن لباس چرکین از بدن و پوشیدن لباس پاک و تمیز یاد شده است و لذا توبه همچون شستشوى بدن آلوده و عطر زدن است. واقعاً چه کسی است که دوست نداشته باشد لباس چرکین را در تن درآورده و لباس تمیز و مطهر را بپوشد.
قرآن در آغاز سوره هود مى‌فرماید: «و از پروردگار خود آمرزش بطلبید، سپس به سوى او بازگردید.»
در واقع آدمی باید خود را از گناهان پاک سازد و سپس خود را به اوصاف الهى آراسته کند همان طور که حافظ می گوید: تا نفس، مبرّا ز نواهى نکنى / دل، آئینه نور الهى نکنى
شاید برای شما جالب باشد که بدانید در قرآن کریم بیش از 80 بار از «توبه» و پذیرش توبه صحبت شده و در ضمن بیش از 90 بار از «غفور» و «غفار» بودن خدا سخن به میان آمده است؛ همه این ها یعنی این که ای بندگان خطاکار راه بازگشت به سوی همه خوبی ها یعنی خدای متعال کاملاً فراهم است و خداوند بسیار آمرزنده و بخشنده است به شرطی که خودتان اراده کنید و بخواهید.
«خبرگزاری دانشجو»- متاسفانه برخی افراد که حالا ممکن است گناه و خطایی در زندگی خود کرده باشند، فکر می کنند آن قدر کارشان زشت و ناپسند بوده که بعید است مورد مغفرت الهی قرار گیرند. صحبت شما با این افراد چیست؟!
همتیان: ببینید این که در برخی احادیث حضرات معصومین (ع) به طور قطع به ما فرموده اند که بالاترین گناه، ناامیدی از رحمت خداست یعنی این که کسی نباید فکر کند که حالا به خاطر سنگینی گناهش از رحمت و بخشش الهی محروم خواهد ماند. خیر. حتی ما در برخی آیات به طور صریح می بینیم که پروردگار می فرماید: «بندگان من از رحمت من ناامید نشوید که اگر توبه کنید همه گناهان شما را می آمرزم» و تازه ما داریم که در بسیاری مواقع، خداوند، گناهان ما را با توبه کردن تبدیل به حسنات می کند، یعنی این که نه تنها گناهان بخشیده می شود؛ بلکه به جای آن ها خداوند در پرونده اعمال ما ثواب و حسنه ثبت می کند. با وجود چنین خدایی آیا می شود از رحمت بی انتهای او ناامید شد؛ آن هم خدایی که توابین و توبه کنندگان را دوست دارد، البته ما باید توبه حقیقی و نصوح داشته باشیم.
«خبرگزاری دانشجو»- منظور از توبه نصوح چیست و چطور محقق می شود؟!
همتیان: خداوند در آیه 13 سوره مبارکه مائده می فرماید: «تُوبُوا الى الله تَوبَة نَصُوحاً» یعنی: به درگاه الهى توبه نصوح کنید.
امام صادق (ع) در تفسیر واژه «نصوح» فرمودند:«آن توبه‌اى است که هرگز به آن گناه باز نگردد.» و امام هادى (ع) نیز در همین باره کلامی دارند به این مضمون که «توبه نصوح، آن است که باطن انسان مانند ظاهر بلکه بهتر از ظاهر باشد.» همچنین از رسول گرامی اسلام نقل است که فرمودند: «توبه کننده، هرگز به گناه باز نگردد، چنانکه شیر به پستان باز نمى‌گردد.»
نکته مهمی که در این میان وجود دارد این است که نباید تصور کرد که صرف بیان توبه به زبان برای این منظور، کافی است.
در جایی می خواندم که شخصى براى خودنمایى، به محضر امام علی(ع) آمد و گفت: «استغفر الله». حضرت چون از نیت این فرد آگاه بودند به او فرمودند: «مادرت به عزایت بنشیند آیا مى‌دانى استغفار تنها به زبان نیست و از درجه اعلى است؟» سپس فرمود: «استغفار و توبه داراى چند رکن است که از آن جمله پشیمانى از گناهان قبل، تصمیم بر ترک گناه، اداى حق مردم، اداى حق الله،ذوب شدن گوشت بدن که از غذاى حرام روییده شده با حزن و اندوه، می شود و آن گاه باید گفت استغفرالله.»
«خبرگزاری دانشجو»- در لابلای صحبت هایتان اشاره کردید به آیه ای که می فرماید «اِنَّ الله یُحِبُّ التَّوّابین»، شاید برای بعضی ها این ذهنیت ایجاد شود که خداوند اساساً چه نیازی به توبه ما دارد که این همه ما را دعوت به توبه و بازگشت از مسیر غلط و گناه می کند؟!
همتیان: این آیه که شما قرائت کردید مربوط به آیه 222 سوره مبارکه بقره است که حاکی از محبت خاص خدا به توبه کنندگان است که در این آیه از لفظ قطعاً سخن به میان آمده است.
البته پروردگار به عنوان بی نیاز مطلق که حاکمیت همه چیز در دست اوست نیازی به توبه ما ندارد، بلکه این ما هستیم که نیاز به او داریم و راهش توبه و استغفار است.
از سویی باید توجه داشت که بحث علاقه و محبت خدا نسبت به بندگان ، فرق می کند با این که او به ما و توبه و عبادات ما نیاز داشته باشد یا خیر.
در روایت زیبایی از امام باقر(ع) به خوبی می توانیم از میزان و شدت علاقه خداوند به بازگشت توبه کار آگاه شویم آن جا که حضرت در قالب مثالی می فرماید: «هرگاه مردى در شب تاریک شتر و توشه‌اش را در سفر گم کند و سپس پیدا کند، چقدر خوشحال مى‌شود، خداوند بیشتر از او نسبت به توبه کننده فرحناک مى‌شود.»
پیغمبر اکرم(ص) نیز در حدیثی می فرمایند: «هیچ موجودى در پیشگاه خدا، محبوب‌تر از مرد یا زن توبه کننده نیست.»
بر اساس همین احادیث و روایات خدمت شما و خوانندگان تان این خبر مسرت بخش را بدهم که از نتایج درخشان توبه حقیقی کلام امام باقر است که فرمود: «توبه کننده از گناه مانند آن است که گناهى نکرده است.»
بالاتر از این کلام امام صادق(ع) است که می فرماید: «هنگامى که بنده توبه حقیقى کرد، خداوند او را دوست مى‌دارد، و در دنیا و آخرت گناهان او را مى‌پوشاند، هر چه از گناهان که دو فرشته موکل بر او برایش نوشته‌اند از یادشان ببرد و به اعضاى بدن وحى مى‌کند که گناهان او را پنهان کنید و به نقاط زمین (که او در آن گناه کرده) فرمان مى‌دهد گناهان او را پنهان کنید.»
بنابر این مشخص می شود که از جمله برکات و نتایج توبه حقیقی، اولاً بخشودگى کامل گناهان و نورانی شدن قلب و روح انسان و ثانیاً هم ورود در بهشت پر نعمت الهى و به ویژه عدم رسوایى در قیامت است؛ آنجا که نزدیک ترین افراد هم از او فراری هستند.
این درگه ما درگه نومیدی نیست/صد بار اگر توبه شکستی باز آی. این بیت پرنغز و معروف شاید خلاصه زیبایی از همه صحبت هایی بود که عرضه داشتم. واقعاً اگر ما درست فکر کنیم می بینیم که با داشتن چنین خدای مهربانی، اگر خطایی کرده‌ایم باید پیش او برویم که او خطاپوش است و بسیار بخشنده.
من وقتی با برخی افراد گناهکار و یا زندانی صحبت می کنم از زبان آن ها می شنوم که می گویند به قدری گناه کرده ام که حتی روی این را ندارم که یک بار دیگر نام خدا را به زبان بیاورم و رو به درگاهش کنم، بسیار توبه کرده ام اما باز هم توبه ام را شکسته ام و از این دست حرف ها...
صحبت من با این عزیزان آن است که بدانید و آگاه باشید مهربانی و دلسوزی خالق ما آن گونه است که حتی راضی نمی‌شود، بنده گنه کار و خطاکار نیز آبرویش ریخته شود و نزد فرشتگان بی‌آبرو شود، کما این که در حدیثی قدسی می‌فرماید:«اگر کسانی که از من روی برمی‌گردانند، بدانند چقدر به آنها علاقه دارم، هر آینه از شوق جان می‌سپردند».
این حدیث به خوبی نشان می‌دهد که خدا چقدر نسبت به بندگان گناهکار خود رئوف است و چقدر به آنها علاقه دارد. با این توضیحات واقعاً تا دیر نشده و عمرمان به این دنیا باقی است ، باید کمی فکر کنیم که اگر فکر و تدبر داشته باشیم به خوبی متوجه می شویم که هیچ جایی بهتر از آغوش همیشه گرم خدا نداریم و این که جاهای دیگر هیچ خبری از سعادت و آرامش نیست. امیدوارم که همه ما از بندگان خوب خدا و جزو توابین حقیقی باشیم. انشاالله.
گفتگو از : سید محمد مهدی موسوی
تعداد نظرات: ۱
ارسال نظرات
جاي نظر سوال داشتم
من چندتا گناه کبيره انجام دادم
اما بخدا نادمم
تو يه شهر کوچيک زندگي مي کنم
با اينکه توبه کردم
همش ميترسم که گناهانم آشکار بشه و آبروي خودم،خانوادم،همسرم بره
عذاب وجدانش کابوسش ول کنم نيس
با اينکه خداروباور دارم
اما ترسش تو وجودمه
بخددا چند سالي هس دستم به اين گناه آلوده نشده و چند ماهي هس که توبه کردم
و يه ماهي هس که بوطر جدي توبه کردم
شما بگيد بايد چيکار کنم
اگه يک نفر از مردم شهرم بفهمن همه باخبر ميشن
يعني امکانش هس بخاط اينکه مي گن مکافات خونه همين دنياس
خدام بخاطر تبيه من گناهم فاش بشه و...............؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
واااااااااي خداي من؟
منو ببخش