متأسفانه فرهنگ غلطی که صدا و سیما نیز به نشر آن کمک شایانی کرده، رواج جمله «از ارث محرومت میکنم» است؛ حال سوال این است که آیا ...
گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»؛ نوشتن وصیت نامه بر هر مسلمانی واجب بوده و نباید از این مهم سرپیچی شود؛ چنانچه پیامبر اسلام فرموده اند: «مومن نمی خوابد مگر اینکه وصیت نامه اش را زیر بالشش قرار دهد (یعنی وصیت نامه نوشته باشد) واگر این طور نکند و بمیرد نادان مرده است».(مکارم الاخلاق-ص 363)
و چه بسیار افرادی که در راهروهای دادگستری یا دفاتر وکلای شهر از «محرومیت از ارث» میپرسند؛ محرومیتی که استدلال حقوقی نداشته و فقط از باب فرهنگ تحکم تربیتی پدر به فرزند و یا گرمی بساط فیلمنامهنویسان به خورد مردم رفته است.
یک وکیل پایه یک دادگستری به خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» در این رابطه گفت: هر فردی در زمان حیات خود میتواند وصیتی درباره ماترک خود یعنی اموال به جای مانده پس از مرگش انجام دهد.
فرناز حیدری تصریح کرد: مثلاً فرد میتواند قدری از اموال را جهت امور خیریه و یا حتی فرد خاصی وصیت نماید؛ اما این میزان به هیچ عنوان نمیتواند به بیش از ثلث (یک سوم) اموال تجاوز کند.
این کارشناس حقوق خاطرنشان کرد: بهعبارت دیگر فرضا اگر این فرد کل اموالش را برای امور خیر وصیت نماید، پس از مرگ او ، وصیتش فقط نسبت به یک سوم از اموالش نافذست و الباقی قدرالسهم وراث میگردد؛حال میتوان گفت ورثه را تا ثلث از اموال میتوان محروم نمود، هرچند این امر نه به سبب محرومیت وراث است، بلکه نتیجهای از فرآیند حقوقی وقف است.
وی همچنین ادامه داد: البته پدر در زمان حیات خود میتواند تمام دارائی خود را از طریق قراردادهای صلح، هبه و غیره به اشخاص دیگر منتقل کند؛ ولی بصورت وصیت میتواند حداکثر تا یک سوم اموال خود را وصیت کند.
حیدری یادآور شد: برای مثال؛ یعنی اگر مال و دارائی پدر سه میلیون تومان است میتواند تا یک میلیون تومان را وصیت کند که خرج مصارف خاصی شود و مابقی یعنی دو میلیون تومان دیگر متعلق به وراث است؛ اگر چه نسبت به تمام دارائی خود یعنی سه میلیون تومان وصیت کرده باشد.
البته لازم به ذکر است که قبل از تقسیم ارث چنانچه مورث (متوفی) به اشخاصی بدهی داشته باشد طلبکاران برای دریافت طلب خود نسبت به وراث در اولویت هستند، لذا ابتدا بدهی به طلبکاران پرداخت میشود و از آنچه ماند وراث بین خود برحسب قانون ارث تقسیم میکنند.
این وکیل دادگستری شماره تلفن پدری را به خبرنگار ما داد که اصرار دارد یکی از پسرانش را از ارث محروم کند.
پسرم را حلال نمیکنم...
این پدر به خبرنگار«خبرگزاری دانشجو» گفت: پسر من یازده سال پیش ازدواج کرده و تاکنون چند بار اتفاقی همدیگر را در خیابان دیدهایم، او هرگز به من و مادرش سر نمیزند...من میدانم وقتی خبر مرگ مرا بشنود بلافاصله برای غارت اموالام خواهد آمد.
وی که علاقهای به ذکر نام خود نداشت، گفت: من 2 پسر دارم که از هیچ یک راضی نیستم؛ اما تحت هیچ شرایطی دوست ندارم یک ریال از پولهایم به پسر ارشدم برسد.
او با ناراحتی تمام اظهار کرد: وکیل میگوید من نمیتوانم پسرم را از ارث محروم کنم و چارهام این است که خانه و داراییام را در زمان حیات به نام پسر کوچکم بزنم؛ اما میدانم اگر این کار را بکنم او من را از خانهام بیرون خواهد کرد!
این پدر ابراز داشت: من 75 سال است که نماز میخوانم،روزه میگیرم و برای جدم اباعبداالله عزاداری میکنم؛ وکیل میگوید خداوند و ائمه فرمودهاند که کسی از فرزندانتان را از ارث محروم نکنید...من آنقدرها هم بیدین نیستم که روی این کار پافشاری کنم، ولی هرگز پسرم را حلال نمیکنم.
البته در پایان باید به سخنی از امیرالمومنین(ع) اشاره کرد که فرمودهاند: «بهترین ارث والدین برای فرزندان ادب و پرورش درست فرزند است، لذا امید است والدین به این مهم توجه و اهتمام بیشتری داشته باشند».(شرح غررالحکم-ج3-ص438)