برنامه ثریا در این هفته به موضوع پدافند غیر عامل در حوزه جامعه و کشور پرداخت.
به گزارش خبرنگار علمی «خبرگزاری دانشجو»؛ ثریا در برنامه شب گذشته خود به موضوع پدافند غیر عامل در حوزه جامعه و کشور پرداخت.
محسن مقصودی، مجری برنامه به همراه سردار غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیر عامل، دکتر حجت الله ذبیحی، مدیر عامل شرکت دانش بنیان دارو و درمان، مهندس فرجی پور، استاد دانشگاه و کارشناس ارشد فضای سایبری، به بررسی این موضوع پرداختند.
پدافند عامل با پدافند غیر عامل کل دفاع را تشکیل می دهد
در ابتدا مقصودی از سردار جلالی توضیح مختصری درباره پدافند غیر عامل خواست که جلالی چنین پاسخ داد: پدافند عامل و غیر عامل مکمل هم هستند؛ در این حوزه توانستیم بخش های اساسی را کاملا آسیب ناپذیر کنیم؛ زیر ساخت های موشکی ما در هر شرایطی خواهند توانست وظایف خود را انجام دهند.
نتیجه حدود 30 سال کار را الان داریم می بینیم؛ فراز و نشیب های زیادی در این مسیر بود و به نظر می رسد که خیلی عقب نیستیم، با اینکه شاید به نظر آید تحریم ها جلوی حرکت را می گیرد؛ به عبارتی پیش از اینکه تهدیدی شکل بگیرد و شروع شود، راه های مقابله با آن را طراحی می کنیم.
مقصودی پرسید: در سال های اخیر توسعه های صنعتی گسترده ایی داشتیم، پروژه های بسیاری طراحی و اجرا شده است، موضوع پدافند غیر عامل در این پروژه ها به چه اندازه لحاظ شده است؟
جلالی توضیح داد: تهدید از حوزه نظامی به دیگر حوزه ها تغییر پیدا کرده است و به همین علت حوزه های دیگری هم چون صنعت و سایبری و.... اهمیت پیدا کردند؛ در بسیاری از پروژه هایی که اجرا شدند بحث پدافند غیر عامل اجرا نشده است؛ این امر دو دلیل کلی دارد.
توسعه پیدا نکردن دانش پدافند غیر عامل در ساخت و اجرای پروژه ها
دانش پدافند غیر عامل در زمان ساخت و اجرای پروژه ها به اندازه کافی توسعه پیدا نکرده بود تا بتواند با نگاه مهندسی در این پروژه ها حضور پیدا کند؛ کم توجهی، بی توجهی، سرعت پیشرفت و توسعه نیز از عامل دیگر اجرا نشدن پدافند غیر عامل در پروژه های اخیر است.
به طور نمونه اگر زمان به عقب باز گردد عسلویه را قطعا به این شکلی که قبلا ساختیم، نخواهیم ساخت؛ شاید از لحاظ اقتصادی کارکرد داشته باشد ولکن این همه سرمایه کشور را در یک نقطه به شدت فشرده و متمرکز ساختن امنیت ندارد.
مقصودی گفت: در طرح هایی که تصمیم بر این بود که پروژه متمرکز نباشد نیز مسئله پدافند غیر عامل لحاظ نشده است.
دروغ است که صنعت نفت ما ملی شده است
جلالی اذعان داشت: ما اندکی مشکل دانشی در کشور داریم، باید در مکانیزم طراحی ها پیش بینی شرایط بد را بکنیم، باید برای این امر قوانین داشته باشیم و پیش بینی صورت گیرد؛ اگر دقت کنید بخش زیادی آسیب پذیری در حوزه صنعت پتروشیمی و نفت ما نهادینه شده است.
مقصودی مطرح کرد: حدود 100 سال است صنعت نفت ما ملی شده است در حالی که این امر یک دروغ است و بخش زیادی از صنعت نفت ما هنوز وابسته است و بخش اعظم تاسیسات و سازه های ما در این حوزه خارجی است؛ اصلاح این روند چقدر می تواند به پدافند غیر عامل کمک کند؟
جلالی پاسخ داد: در دانشگاه نفت آبادان رشته ایی به نام طراحی زیر ساخت وجود ندارد، رشته های نفتی بر بهره برداری متمرکز است، به عبارتی کس دیگری باید بیاید برای ما بسازد تا ما بتوانیم بهره برداری کنیم؛ در موضوعی همانند بحث هسته ایی که حدود 10-12 سال سابقه داریم می توانیم طراحی کنیم و بسازیم در حالی که در زمینه هسته ایی ما سوپر تحریم هستیم.
با این وجود توانستیم دانش هسته ای بومی تولید کنیم تا بتوانیم چرخه غنی سازی و سایر چرخه ها و نیازمندی ها را خودمان تولید کنیم؛ در حالی که در زمینه نفت هنوز نتوانستیم خودمان طراحی کنیم و بسازیم؛ ابتدا باید متخصص در دانشگاه ها تربیت کنیم تا آن ها بر اساس نیازمندی های خودمان طراحی کنند.
نباید در حوزه های زیر ساختی وابسته باشیم
به گفته مقام معظم رهبری کلید حل مشکلات در داخل کشور است و نباید به دنبال آن در خارج از کشور گشت؛ این که ما زمینه هایی هم چون دارو، صنعت، تکنولوژی و فناوری، بیمه و... تحریم هستیم درس بزرگی به ما می دهد که نباید در حوزه های زیر ساختی وابسته باشیم.
مقصودی در ادامه پرسید: در صنعت برق اکنون تهدیدی وجود دارد؟
جلالی گفت: در صنعت برق خوشبختانه از یک نوع همکاری و هم جهتی در حوزه طراحی و اجرا برخوردار بودیم، حفاظت های سایبری در این حوزه رشد کرده است، تلاش علمی و تکنیکی و فنی در این زمینه صورت گرفته است.
در این حوزه یکی از بحث ها مکانیزم فرآیند تولید بود؛ در گذشته مکانیزم تولید انبوه متکی بر انتقال با شبکه را دنبال می کردیم، اکنون هم رویکرد تولید پراکنده، هم استفاده از نیروگاه های کوچک و... را دنبال می کنیم؛ در نهایت رویکرد در وزارت نیرو رویکرد خوبی است.
مقصودی در ادامه در زمینه زیستی مشکلاتی را اشاره کرد که جلالی چنین پاسخ داد: پدافند زیستی در 6 حوزه انسان، حیوان، غذا، آب، محیط و آب آشامیدنی فعالیت انجام می دهد؛ در مقرراتی که ابلاغ شده است هر سازمانی در حوزه زیستی اگر حادثه از حد توان او بالاتر رفت پدافند غیر عامل باید به قرارگاه زیستی اعلام کند.
مجری برنامه پرسید: مرزهای ما برای ورود دام، محصولات کشاورزی و... چگونه کنترل می شود تا مثلا در گندمی که وارد می کنیم مشکلی نداشته باشد؟
جلالی در پاسخ گفت: در مسائل زیستی فاعل همواره مجهول است و خود را نشان نمی دهد و دو روش تشخیص وجود دارد؛ یکی وجود آزمایشگاه (شبکه پایش تهدید) است و دیگر آنکه طرف خودش اعتراف کند.
ما باید بتوانیم یک سامانه شبکه جامع پیوسته سلسله مراتبی تشخیص داشته باشیم؛ متاسفانه چنین شبکه ایی در کشور نداریم، شبکه های حوزی و بخشی بعضا داریم؛ نکته بعدی این است که این امر نیاز به بانک اطلاعاتی جامعی دارد؛ حملات در این حوزه حملات اقتصادی با محور زیستی است، ضرر اقتصادی می زند و تا مجدد در حوزه مورد نظر بخواهیم به خود کفایی برسیم زمان می برد.
آمریکایی ها در برآورد تهدیداتی که برای 5 سال آینده کردند تهدیدات زیستی را در درجه اول قرار دادند، به عبارتی گفتند مهم ترین تهدید ما در 5 سال آینده زیستی است، لذا ساز و کارهای بسیار پیچیده ایی را در این حوزه برای خود طراحی کردند؛ ما هم باید در این حوزه ها به چنین ظرفیت و توانی برسیم.
در قسمت گپ برنامه مجری با دکتر حجت الله ذبیحی، مدیر عامل شرکت دانش بنیان دارو و درمان، درباره موضوع برنامه در حوزه دارو و سلامت به بحث و گفت وگو نشست؛ وی اذعان داشت: در این بحث باید بیش از همه بحث کشاورزی و سلامت اهمیت داده شود؛ بخش کشاورزی و سلامت شاید از اقتصاد و صنعت هم مهم تر است؛ وی درباره پیشرفت های شرکت در زمینه گیاهان دارویی توضیح داد.
ذبیحی در ادامه اذعان داشت: به دلیل بسیاری از بیماری ها که در کشور شیوع داده شد تمایل مردم به خوردن شیر و لبنیات کم شد و تبعات این مسئله در آینده بروز می کند؛ اقتصاد و صنعت را می توان آسیب شناسی کرد و بعد از مدتی می توان آن را جبران کرد ولیکن تب کمگو و بیماری های دیگر که وارد کشور می شود، جمع کردنش از جمعیت حیوانی و انسانی و گیاهی بسیار سخت است.
وی افزود: در زمینه تولیدات داروهای دامپزشکی و گیاهان دارویی و داروهای گیاهی بهترین های دنیا هستیم، محصولات ما به دنیا صادر می شود؛ چرا باید محصولات بسیار ارزشمند ما صادر شود و دیگران از محصولات این سرزمین استفاده کنند؟
توجه به فضای سایبری چقدر است؟
در ادامه بحث مقصودی پرسید: اکثر دستگاه های ما اعم از کارت سوخت، کارت بانکی و... وابسته به فضای سایبری است، به عبارتی صنایع بزرگ ما به فضای سایبری وابسته است؛ تا چه میزان به مسئله فضای سایبری توجه شده است؟
فرجی پور پاسخ داد: بحث فضای سایبری ممکن است در کشور ما قدمت زیادی نداشته باشد و حتی روند رشد آن هم آهسته باشد، نیازهای نظامی از اصلی ترین متحول کننده ها در این حوزه بودند؛ بخش های نظامی مادر تحول در عرصه سایبری هستند.
مراکز علمی در کشور متوجه بسیاری از تهدیدات نبودند، در کشور ما هم نیاز نظامی پشتیبان این حوزه بوده است، به طور نمونه در زمینه رمز بخش نظامی کشور بیشتر از سایر بخش ها همانند بانک ها انگیزه داشته است و در این زمینه فعالیت کرده است، اگر کشور ما هم اکنون در این زمینه دانش خوبی دارد مدیون بخش نظامی و توجه بخش نظامی به این موضوع بوده است.
در عرصه بهره برداری کوتاهی شده است، در باره امنیت ابزار و وسایلی که از خارج وارد می شود باید مشکوک شد و اساسا باید بدبین بود؛ مگر روابط ایالات متحده آمریکا با آلمان و فرانسه اشکالی داشت؟ پس چرا گوشی های صدر اعظم این کشورها شنود می شود؟ پس تهدید حتما وجود دارد.
یکی از اقداماتی که کمک می کند در کاهش تهدیدات در این حوزه، مولفه های قدرت خود را استحکام ببخشیم و تلاش شود در تولید بومی و صنعت بومی فضای سایبری گام های بزرگی برداریم؛ حرکت آهسته ما ممکن است ما را به جایی نرساند.
جدیت فضای سایبر را درک نکردیم!
مقصودی پرسید: بسیاری از کشورها که مثل ما در معرض تهدید نیستند، بنا به دلایل مختلف اقتصادی و امنیتی موتور جست وجوگر و ایمیل های بومی دارند؛ چرا این مسئله در کشور ما عملی نمی شود؟
جلالی پاسخ داد: ما جدیت فضای سایبر را درک نکردیم، استقلال ما در فضای سایبر درخطر است چرا که با توسعه این حوزه کم کم فضای سایبری محل کسب و کار، محل دانش آموختن، محلی فرهنگی، محل بازی و سرگرمی و... می شود.
یکی از اقداماتی که می توان در زمینه حفظ استقلال کشور در فضای سایبری انجام داد، بحث موتور جست و جوگر است.
ثریا هر شب پنجشنبه حدود ساعت 23:15 دقیقه از شبکه اول سیما با حضور کارشناسان و مسئولان به بررسی مسائل فناوری کشور می پردازد.