نهادینه شدن فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر در جامعه با بهره‌گیری از فضای مجازی

به گروه فضای مجازی« خبرگزاری دانشجو»؛  نهادینه شدن فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر در جامعه، موجب پویایی و دوام جامعه نیز خواهد بود؛ با بهره‌گیری از فضای مجازی می‌توان این کار را تا نزدیک‌ترین فاصله پیش برد به نوعی که بر جامعه، بیشترین تأثیر را بگذارد.

امر به معروف و نهی از منکر از ویژگی‌های بارز جامعه اسلامی است که باید مورد توجه جوانان و خانواده‌ها، مسئولان، دست‌اندرکاران و فعالان آموزشی در حوزه دین و مذهب قرار گیرد. نهادینه شدن فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر در جامعه با تأثیر مثبتی که بر زندگی دارد، موجب پویایی و دوام جامعه نیز خواهد بود. با بهره‌گیری از فضای مجازی می‌توان امر به معروف و نهی از منکر را تا نزدیک‌ترین فاصله پیش‌برد به نوعی که بر جامعه کنونی بتواند بیشترین تأثیر را بگذارد.

نقش و اهمیت مقوله امر به معروف و نهی از منکر در جامعه از طرق گوناگون به خصوص فضای مجازی که نوعی دیگر از جامعه را شکل داده است به دلیل تأثیر بسیار زیادی که امروزه بر سبک زندگی‌ دارد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. برای حفظ هر جامعه از فساد و انحراف و سقوط، نظارت همگانی و در بعضی از موارد، نظارت گروهی اشخاص لازم و ضروری است تا افراد صالح بر آن چه بر جامعه می‌گذرد، نظارت داشته باشند و جامعه و فرد را از «رفتن به سوی فساد و انحرافات» محفوظ نگاه دارند. براساس همین استدلال، از مهمترین و عظیم‌ترین فرایض و واجبات اسلامی امر به معروف و نهی از منکر است.

استفاده از ابزارهای گوناگون می‌تواند تأثیر بسزایی در گرایش بیش از پیش کاربران داشته باشد

امروزه به علت استفاده زیاد از فضای مجازی و همچنین متفاوت بودن سطح مذهبی و گرایش‌های متفاوت کاربران، با تبلیغ خوب و مؤثر و تبلیغ دین، استفاده از ابزارهای گوناگون می‌تواند تأثیر بسزایی در گرایش بیش از پیش کاربران داشته باشد؛ با درک این شرایط حساس و در پی جامه عمل پوشاندن به این امر واجب شده و براساس گستردگی و تأثیر فضای مجازی ایجاد شده بر سبک زندگی در فضای مجازی باید نگاهی ویژه به این مقوله داشت.

­­فضای مجازی در راستای فضای واقعی پیش می‌رود و بسیاری ازمفاهیم واقعی در جهان مجازی هویت می‌بخشد و کارکرد خود را ثابت می‌کند.

اجرای این مهم در جامعه به دلیل رعایت نکردن خصوصیاتی که دارد در بین افراد جامعه گاهی منجر به برخوردهای ناشایستی می‌شود که این وظیفه را از هدف اصلی و غایی خود دور می‌سازد و جامعه را بیش از پیش از این مسئولیت می‌گریزاند.

این مشکل ذهن را به سویی سوق می‌د‌هد که هرکسی صرف نیت اراده به عمل از عهده این مسئولیت برنمی‌آید و علاوه بر نیت باید بر تمامی این وظیفه دینی اشراف کامل داشته ‌باشد تا دچار انحراف از مسیر نشود.

این اتفاق در فضای مجازی نیز رخ می‌دهد یعنی کارکرد مثبت و منفی آن کاملا بستگی به عملکرد فاعل و عامل آن دارد.

یعنی آمران و ناهیان در این فضا باید کسی یا کسانی باشند که اولاً با ویژگی‌های فضای مجازی آشنایی داشته‌ باشند و مهم‌تر از آن با امر به معروف و نهی از منکر به عنوان یک وظیفه دینی برخورد کارشناسانه انجام دهند.

بدون شک معنی کردن تحت‌اللفظی دعوت به نیکی و نهی از زشتی‌ها فرد را از انجام مسئولیت این واجب دینی نمی‌رهاند. این موضوع سهل‌انگاری‌ای است که در دنیای مجازی و در دنیای واقعی رخ می‌دهد.

دلیل اصلی قیام عاشورا «امر به معروف و نهی از منکر» بوده است

دلیل اصلی قیام عاشورا «امر به معروف و نهی از منکر» بوده و این مفهوم به عنوان اولین گام در جهاد مجازی به‌شمار می‌آید. ضرورت اجرای امر به معروف و نهی از منکر، به زمان و مکان و یا نوع محیط وابسته نیست و هر کجا که نیاز است چه در دنیای حقیقی و چه مجازی باید امر به معروف و نهی از منکر انجام شود.

در دین اسلام نیز مانند سایر ادیان، فرائض و واجباتی برشمرده شده که یکی از آنها بحث «امر به معروف ونهی از منکر» است. راه‌‌های مختلفی برای تبیین «امر به معروف ونهی از منکر» در فضای مجازی وجود دارد که بعضی از آنها ارائه اطلاعات، مقالات، پژوهش‌های مختلف و بیان جنبه‌های حقوقی و حقیقی امر به معروف و نهی از منکر در سایت‌های علمی و پژوهشی و ایجاد کمپین‌ها و گروه‌های مجازی است، تا کسانی که جویای مطالبی در این زمینه هستند به آنها دست پیدا کنند.

ترویج امر به معروف و نهی از منکر در فضای مجازی کاری بنیادی و نیازمند مطالعه و اتخاذ تدابیر مناسب است

با توجه به فعالیت گسترده دشمنان اسلام و سفره‌های آلوده به گناهی که برای کاربران اینترنتی که بیشترشان را قشر جوان تشکیل می‌دهند، پهن شده، پس دنیای مجازی بیشتر باید مورد توجه قرار گیرد. اگرچه در این زمینه کم کار شده‌است؛ طبیعتاً در فضای مجازی با عرصه‌ای مواجه هستیم که نظرات و ایده‌های ادیان مختلف ارائه می‌شود و به طبع آن صاحب‌نظران هر دینی برای تبلیغ دین خود حضور دارند.

به واقع تبیین امر به معروف و نهی از منکر در فضای مجازی کاری بس بنیادی و نیازمند مطالعه و اتخاذ تدابیر مناسب است، زیرا به قدری جوامع و اقشار تحت تأثیر پیام‌ها و هرزنامه‌ها قرار گرفته‌اند و می‌گیرند که زندگی واقعی آنان را تحت الشعاع قرار داده است.

زمانی در فضای مجازی موفقیت حاصل می‌شود که در دنیای واقعی نیز افراد موظف به این فریضه دینی باشند

اگر فضای مجازی را بتوان به عنوان بازتابی از عملکردهای جهان واقعی دانست، زمانی در فضای مجازی موفقیت حاصل می‌شود که در دنیای واقعی نیز افراد موظف به این فریضه دینی خود را به رعایت آن ملزم سازند این افراد اگر اقدام به فعالیت در فضای مجازی کنند می‌توانند نحوه صحیح انجام این وظیفه را در بین کاربران ترویج دهند. هر چند به نظر می‌رسد که انجام این مسئولیت در فضای مجازی به دلیل خاصیت‌های این فضا از نرمش بیشتری برخوردار باشد.

یکی از راه‌های گسترش یک مفهوم، حرکات خودجوش مردمی است، که امروزه در فضای مجازی در قالب موج‌های وبلاگی و کمپین‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی شکل می‌گیرد، محقق می‌شود. اما این حرکات با آسیب‌هایی رو‌به رو است که معمولا بدون پیگیری نتایج آن رها می‌شود و مشخص نیست که چه سرانجامی پیدا می‌کند.

امر به معروف و نهی از منکر چیزی جز خوبی و ترویج زیبایی‌های دین نیست

می‌توان با ایجاد موج‌های وبلاگی و کمپین‌هایی که مفهومی اخلاقی و دینی را به وفور ترویج می‌کنند، به شرطی که نتایج آن قابل لمس باشد، قدم‌هایی را در امر ترویج این امر واجب برداشت. باید بگویم که امر به معروف و نهی از منکر چیزی جز خوبی و ترویج زیبایی‌های دین نیست به نحوی که درست عمل شود جامعه‌ و در نهایت کشور را از آلودگی‌های فکری و روحی دور می‌کند و به سمت درست زندگی کردن و پاک زیستن سوق می‌دهد.

یادداشت از وهاب خدابخشی
 

منبع: ایکنا