عنصر ولایت در نظام دینی در هیچ شرایطی حذف شدنی نیست
به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» از مشهد، عضو شورای عالی الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی در همایش سیره سیاسی امام رضا (ع) در دانشگاه علوم اسلامی رضوی گفت: یک نظام می‌تواند در ظروف و شرایط مختلف و با الگوهای متفاوتی پیاده شود، نظام سیاسی اسلام می‌تواند با ظرف‌های اقتصادی، اقتصادی، اجتماعی و علمی صورت بندی شود.
وی با تأکید بر اینکه عنصر ولایت در نظام دینی در هیچ شرایطی حذف شدنی نیست تصریح کرد: اندیشه سیاسی هم شامل فلسفه سیاست و هم الگوی اجرایی و هم نظام سیاسی است و گاهی نیز می‌تواند به معنای محدودتری به کار رود.
این استاد فلسفه تصریح کرد: لازم نیست دین بر علم منطبق باشد زیرا ارزش دین نیز در این نیست که با علم منطبق باشد بلکه این دانش است که با دین منطبق است.
عضو شورای عالی الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی ادامه داد: آنچه از معصوم ظاهر می‌شود یا سنت معصوم و فعل معصومانه است و یا اینکه سیره فردی، یک معصوم است. همچنین اعمال شخصی یک معصوم دور از عصمت نیست.
حجت‌الاسلام صادقی رشاد با یادآوری اینکه تصور ما این است که همه قول و فعل صادره از معصوم لزوما از شأن تابعیت معصوم صادر نمی‌شود گفت: بلکه قول و فعل معصوم در ظرف و شرایط مختلف اتفاق می‌افتد و این ظروف در قول و فعل معصوم منعکس است.
این استاد فلسفه خاطرنشان کرد: ممکن است شخصی عنوان کند هر قول و فعلی که از معصوم صادر می‌شود حداقل مباح است.
وی با بیان اینکه قول معصوم می‌تواند دال بر حکمت وی باشد ابراز داشت: اقوال و افعال معصوم گاه از شأن آنان است که این سنت است و گاه از شأن معصومیت نیست بلکه احکام تعلیمی است به این معنا که معصوم سخن می‌گوید و تشریح می‌کند نه از آنجایی که معصوم است بلکه ماهوی معصوم است.
عضو شورای عالی الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی افزود: گاهی کلام و کردار معصوم از این جایگاه صادر می‌شود که معصوم هم یک مسلمان است و باید از نظر عبادی کارش را انجام دهد به این معنا که او هم از سنت و تشریع تبعیت می‌کند که این فعل جنبه تشریعی ندارد.
وی تصریح کرد: هنگامی که مرتبه وجود معصوم بالا است علاوه بر عصمت یک عنصر دیگر به نام ولایت را دارد که اطلاعتش بر دیگران واجب می‌شود.
صادقی رشاد ادامه داد: فقیه عادل است و نه معصوم و عدالتش کفایت می‌کند و نیاز به معصومیت نیست و به همین دلیل اطاعت از فقیه نیز لازم است.
وی در پاسخ به این پرسش که مأمون بر چه اساس امام رضا (ع) را به ولایت‌عهدی دعوت می‌کند بیان کرد: اقوال مختلفی در خصوص این مسئله مطرح است برخی معتقدند که مأمون در صدد بود نوعی زیرکی به خرج دهد تا ثقل فشاری که از جریانات مختلف بر او وجود دارد را بر دوش امام (ع) بگذارد و درصدد بود از شخصیت توده‌ای و مردمی ایشان سوءاستفاده شود.
وی ادامه داد: مأمون درصدد بود به نوعی اعلام کند ما خیلی بر حفظ خانوادگی خلافت اصراری نداریم و یا اینکه چنانچه حق علویان در این خصوص ضایع شده است ما حاضریم این واقعه راجبران کنیم و به خصوص اینکه مأمون در صدد بود شیعیان ناراضی را قانع و راضی کند.
عضو شورای عالی الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی تأکید کرد: توجیه دیگر این است که مأمون در صدد بود امام رضا (ع) را محدود و تحت‌الحفظ درآورد زیرا زمانی که امام در مدینه حاضر بودند با جمع کثیری رابطه و سازمان‌دهی داشتند به همین دلیل مأمون در صدد بود با آوردن امام به مرو اعمال و رفتار ایشان را کنترل کند.
این استاد فلسفه خاطرنشان کرد: برخی معتقدند که این اقدام به دلیل علم امام بوده زیرا برخی بر این عقیده‌اند مأمون اهل علم بود و اهتمام خاصی بر علم داشت و به همین دلیل بر آن شد با آوردن امام عالم و معصوم مردم را به این تصور وادارد که مأمون یک صدرالعظم عالم بر سر کار آورده است.
عضو شورای عالی الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی با اشاره به اینکه مأمون خود را بی‌پناه تصور می‌کرد و با این اقدام درصدد بود یک پشتوانه قوی علمی را بر سر کار آورد یادآور شد: برخی معتقد بودند مأمون انسانی شیعه بوده که این شیعه بودن خود را پنهان می‌کرده؛ اما این احتمال بسیار ضعیف است.
وی ابراز داشت: در مجموع آنچه مسلم است این است که این رخداد مورد نظر امام رضا(ع) نبوده است.
صادقی رشاد در خصوص تفاوت بین فقیه عادل حاکم با معصوم بیان کرد: معصوم اجتهادی حکم می‌کند و ولایت معصوم چنانچه با ولایت خدا مقایسه نشود امری ذاتی است اما ولایت فقیه غرضی و تماما جعلی و انتصابی از سوی خدا به وساطت ولی معصوم است.
وی با بیان اینکه ما دو دسته قاعده در مواجهه قول و فعل رسیده از معصوم نیازمندیم بیان کرد: یک دسته برای احراز انتخاب و دسته دوم قواعدی برای معنای تفسیر سنت.
این استاد فلسفه خاطرنشان کرد: در خصوص دسته اول روش‌های رایجی در حال حاضر وجود دارد که عمدتا به ارادت‌گری لفظی بازمی‌گردد به این معنا که کلام و کرداری که منصوب به معصوم است را بررسی می‌کنیم تا ببینیم از معصوم صادر شده یا خیر و برای فهم آن از دلایل عرفی و عقلایی بهره می‌گیریم.
حجت‌الاسلام صادقی رشاد در پایان با طرح این پیشنهاد که باید یک اطلس در خصوص احوال و اقوال معصومین ایجاد شود گفت: پیشنهاد می‌کنم یک اطلس اخبار تهیه شود البته در این ارتباط نیازمند اقدامات علمی و پژوهشی بسیاری هستیم.