به گزارش گروه فضای مجازی« خبرگزاری دانشجو»؛ دومین نشست از سلسله نشست‌های نقد و بررسی محصولات کودک و نوجوان با عنوان «نشست تخصصی نقد عروسک دارا و سارا» با حضور «نیره توکلی» دکترای جامعه‌شناسی، فعال جامعه‌شناسی هنر، مترجم و نویسنده حوزه ادبیات کودک و نوجوان، «مجید قادری» ناظر و طراح پروژه‌های ملی عروسک دارا و سارا، عروسک مبارک، عروسکهای بند انگشتی، عروسک عمو نوروز، «فرزانه بابایی» لیسانس نقاشی و فوق لیسانس هنر، مولف کتاب کودک، طراح عروسکهای دارا و سارا، عروسک مبارک، عروسکهای بند انگشتی، بازسازی عروسکهای سنتی «تکم، باران خواه، لیلی» و 9 نمونه عروسکهای باستانی، «عادل بزدوده» کارشناس نمایش عروسکی از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، کارگردان، طراح صحنه، نمایشنامه‌نویس، بازیگر، طراح و سازنده عروسک، عروسک‌گردان و «سیدبشیر حسینی» محقق و پژوهشگر در محل حوزه هنری کودک و نوجوان برگزار شد.
در این مراسم عادل بزدوده کارشناس نمایش عروسکی از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران، سازنده عروسک و عروسک‌گردان، بیان داشت: بنده طراح عروسک در ایران هستم و تاکنون کارهایی نظیر «تابه‌تا»، «خانه مادربزرگه» و مجموعه عروسکهای «شهر موش‌ها 1 و 2» را ساخته‌ام.
* بزدوده: توجه به نمایش عروسکی، به عنوان یکی از ابزارهای تبلیغ عروسکهای «دارا و سارا»
وی اضافه کرد: به علت اینکه فضای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان طوری بوده که ما بتوانیم همه چیز را تولید کنیم با مدیریت بسیار خوبی که بالا سرمان بود، از سال 50 در فضای کانون بودم با آن مدیریت، فضایی برای بنده فراهم شد که هم عروسک‌سازی و کارگردانی و هم نمایشنامهنویسی را یاد بگیرم.
بزدوده ادامه داد: یکی از اهرم‌ها و ابزارهای تبلیغ عروسک‌ها از جمله عروسکهای «دارا و سارا»، نمایش‌های عروسکی و سپس چاپ بر روی کتاب و البسه است.
* همگانی دیدن، نیاز به اتاق فکر بسیار قوی دارد
وی افزود: همگانی دیدن، نیاز به اتاق فکر بسیار قوی دارد که متأسفانه بنده جزو عنصر کوچکی از بچه‌های مرکز تئاتر بودم و در کنار من بزرگانی مثل «کامبیز صمیمی» که طراح و سازنده اکثر عروسکهای به نام ایران بود و «بیژن نعمتی شریف» یکی از بزرگان تئاتر عروسکی و مجسمه‌‌سازی بود ما سه نفر به شدت از فضای «دارا و سارا» بی‌خبر، بی‌خبر و بی‌خبر بودیم.
بزدوده ادامه داد: در این راستا باید گفت، اسم سوء مدیریت و یا ندیدن مجموعه آدم‌هایی که در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کار می‌کنند، همه اینها دست به دست هم می‌دهد و فشار روی دو سه نفر می‌آید.
* عدم به کارگیری افراد شاخص و هنرمند در پروژه «دارا و سارا»
این عروسک‌ساز گفت: دور نگه داشتن مجموعه آدم‌های بسیار بسیار توانمند که در ایران اثر انگشت دارند، در عدم به کاری در پروژه «دارا و سارا» کاملاً مشهود است چرا سینما به سراغ بنده می‌آید اما کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان از ما استفاده نمی‌کند.
وی اضافه کرد: سینما می‌داند که حرفه و شغل بنده عروسکهای نمایشی است اما کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان این موضوع را نمی‌دانند!! که بسیار بعید و شبه‌برانگیز است که بنده در خانه‌ای زندگی می‌کنم که آدم‌هایی که در آن خانه هستند، توانمندی‌هایشان را ندانم و بیرونی‌ها خیلی دقیق‌تر بدانند که من چه کسی هستم.
بزدوده بیان کرد: خیلی زحمت باید برای یک پروژه کشید که بخش اعظم آن را تیم آقای قادری کشیده‌اند، دست‌ها و فکرهای دیگر باید به اینها کمک می‌کردند که نکردند؛ به طور مثال شبکه دوم سیما برای برند «دارا و سارا» کار انجام داده است اما با چه ضعف و تأثیراتی؟ آن هم به صورت کاملاً اندک.
وی افزود: کارهای تلویزیونی «دارا و سارا» به چه کسانی داده شد که متنی درباره آن بنویسند و کار بکنند، شاگردان و دوستان خوبی دارم که سرآمدشان آقای طهماسب و جبلی است که اینها داشته‌هایشان را از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دارند اما وقتی آنها به حیطه کانون نمی‌توانند وارد شوند، به هزار و یک دلیل، یا خودشان نخواستند و یا کانونی‌ها نخواستند که بایند که تأکید بر دومین گزینه بیشتر است.
بزدوده بیان کرد: شما فکر می‌کنید اگر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اجازه ندهند که کار کودک انجام بگیرد آیا دوستان نمی‌توانند کار کودک انجام دهند؟ چرا می‌توانند و اکنون کارهای آنها جزو بهترین‌های کودک در ایران است.
وی افزود: آقای جبلی و طهماسب به دلیل اینکه ایران را از لحاظ جامعه شناسی و روانشناسی و مردم‌شناسی می‌شناسند و درست هم می‌شناسند، کارشان به ثمر نشسته است.
* درخواست عادل بزدوده از مقام معظم رهبری!!
کارشناس نمایش عروسکی از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران گفت: مطمئن باشید که اگر بنده حتی در تولید عروسکهای «دارا و سارا» دخیل نباشم، تولید کار این عروسک‌ها جزو خانواده من است، چرا؟ برای اینکه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان این عروسک‌ها را تولید کرده است.
بزدوده ادامه داد: سال‌های اول یک بزرگواری از روزنامه‌نگاران ابرار بود که نمایشی با نام «عشق آباد» در صحنه داشتیم که این خبرنگار گفت: آقای بزدوده شنیده‌ام شما دارید دارا و سارا را کار می‌کنید، من تعجب کردم و تعجب کردن من برایش جای سوال داشت که بنده به عنوان یک کانونی چرا در ساخت این عروسک‌ها دخیل نیستم.
وی اضافه کرد: بنده از مقام معظم رهبری درخواست عاجزانه دارم که همان گونه که به ایشان اطلاع داده‌اند، که چرا این پروژه با شکست مواجه شد، دلیل قانع‌کننده به ایشان داده شود و بیایند بپرسند که چه کسی چوب لای چرخ این دوستان گذاشته است. آدم‌های ما تعریف شده هستند و وجود دارند از این آدم‌ها درست استفاده نشده است و فقط از یک بخش از مجموعه بسیار بسیار بزرگ استفاده شده که زحمت خودشان را کشیده‌اند؛ بله زحمت کشیده شد اما فرآیند آن چه شده است؟ این فرآیند تبدیل به یک برآیند شده است.
بزدوده ادامه داد: چرا آقای قادری باید از این پروژه فرار کند؟ چیکارش کردیم و چیکارش کردند که از پروژه «دارا و سارا» دارد، فرار می‌کند خیلی جای تأسف و نگرانی دارد. مطمئن باشید نمایشنامهنویسی خوب می‌تواند به این موضوع کمک کند و نه نمایش بلکه سری نمایش‌های متعدد.
وی افزود: ساخت یک فیلم سینمایی اساسی می‌تواند در معرفی عروسکهای «دارا و سارا» مؤثر باشد هنوز که هنوزه فیلم «شهر موش‌های 2» در حال کار است و به بازار نیامده است، اما خوشبختانه این بار با درایت بسیار بسیار خوب و مدیریت پسندیده به این نتیجه رسیده‌اند که شکل و شمایل این عروسک‌ها امیدوارند بشود تولید انبوه شود و اینکه در ایران و یا خارج از کشور تولید می‌شود، مشخص نیست.
* عروسکهای «شهر موش‌ها» به زودی ساخته و وارد بازار می‌شود
کارشناس نمایش عروسکی از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران گفت: تکنولوژی ساخت عروسک در کشور بسیار پایین است و هیچ مشکلی ندارد که اگر نمی‌توانم چیزی را تولید کنم، همان فکر و اندیشه ساخت عروسک را می‌توانم به شخص دیگری داده تا او تولید کند و این نگاه باید به درستی انجام بگیرد
وی اضافه کرد: امیدوارم در شهریور سال 93 فیلم «شهر موش‌های 2» تولید شود، حتماً قرار است که قبل از عروسکهای آن آماده شود یعنی ما عروسکهای شهر موش‌ها را شدیداً بر روی آنها کار می‌کنیم و یکی از دلایل پیروزی این پروژه‌ها قبل از آن تبلیغاتی است که صورت می‌گیرد که یکی از این تبلیغات میتوان نمایشنامه، داستان و شاخه‌های مختلف باشد.
بزدوده ادامه داد: عمر ما در حوزه اسباب‌بازی بسیار کوتاه است؛ الان عروسک «باربی» 58 ساله است که معتقدم باید درست، به موقع کار کرد و به درستی از این توانمندی که در کنارمان است، استفاده بهینه انجام گیرد.
کارشناس نمایش عروسکی از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران گفت: کار شکرستان را وقتی می‌دیدم خیلی خوشم می‌آمد اما جزو آرزوهایم نبود، اما کارهای ذهنی من است که دوست دارم دخالتی کنم که این عروسک‌ها ساخته شده را چه کسانی ساخته‌اند که آیا می‌شود فرآیند دیگری را برای این مجموعه تعریف کرد؟ و چگونه؟ اما باید گفت نگاهمان هنوز در این حوزه کلان نیست یعنی وجوهات مختلفی در کار وجود دارد که باید آن را پیدا کنیم اما این سوال مطرح است که چگونه می‌توانیم آنها را پیدا کنیم؟.
وی اضافه کرد: بنده چقدر می‌توانم به آقای قادری بگویم که بنده بلد هستم و چقدر می‌توانم به معرفی خودم بپردازم و چقدر بگویم که من سازنده فلان برنامه تلویزیونی و سینمایی و تئاتری هستم چرا از بنده و امثال بنده استفاده نمی‌کنید و مشورت نمی‌گیرید؟.
بزدوده ادامه داد: فهمیدن و درست انتخاب کردن آدم‌هایی که دقیقاً بدانند که این نهال فقط یک باغبان نیاز ندارد بلکه باغبانان زیادی نیازمند است.
* کودکان و نوجوانان ما به دلیل عدم تعریف درست از «دارا و سارا» به سراغ «باربی» رفتند
وی افزود: وقتی کودکان و نوجوانان ما تعریف درستی از «دارا و سارا» ندارد معلوم است که به سراغ عروسک «باربی» می‌رود و این همانند آب شفاف و زلال است.
بزدوده عنوان کرد: در ایران عروسک‌هایی که ما به شکل بسیار خوب و با پارچه تولید کنیم، باز فن این صنعت را نداریم و اگر باشد بسیار بسیار ضعیف است و حتماً با شکست مواجه می‌شود.
این کارشناس حوزه عروسک نمایشی گفت: بحث عروسکهای دستکشی «دارا و سارا» مطرح شد، به هر حال روزگار روی خوش به بنده نشان داد و به بنده هم پیشنهاد دادند که ماکت این عروسک‌ها را بسازم. ماکت عروسکهای دستکشی دارا و سارا آماده شد و آقای چینی فروشان هم به عنوان مدیرعامل کانون این کار را دیده و پسندیدند، بعد از مدتی که خواستم بحث تولید انبوه آن را بیان کنم برخی از دوستان گفتند که آقای بزدوده فعلاً خودتون بروید از هر یک از عروسک‌ها 400 عدد تولید کند و بیاورد ما ببینیم آن هم با هزینه خودم!! نامه این موضوع هنوز موجود است.
وی اضافه کرد: عروسک دستکشی «دارا و سارا» که می‌توانست تولید شود و به همه گویش‌ها تولید شود از نگاه کج سلیقگی دوستان غیرکارشناسی است که قدرت را در دست گرفتند اگر من را در کانون محدود کنند که نتوانم نفس بکشم در جاهای دیگر جای نفس کشیدن است.
* توکلی: در این کشور به شدت با مشکل سوء مدیریت فرهنگی مواجه هستیم
در ادامه این مراسم نیره توکلی استاد دانشگاه، نویسنده و مترجم ادبیات کودک و نوجوان گفت: هر هنری که در طبقه‌بندی هنرها است، همانند هنرهای نمایشی، هنرهایی که با صنعت و تکنولوژی‌های دیگری قرار است گره بخورد و تولید آن جمعی‌تر باشد، مشکل‌ترین هنرها است.
وی اضافه کرد: ما در این مملکت به درستی با مشکل سوء مدیریت مواجه هستیم اما ما باید بدانیم که دلایل این سوء مدیریت‌ها چیست و علت‌های آن را کشف کنیم و با آنها برخورد کنیم.
توکلی ادامه داد: به نظرم هر کسی در حوزه‌ای که دارد باید بگوید که چه نوع سوء مدیریتی وجود دارد؛ چون این سوء مدیریت‌ها معمولاً زیر لوای یک چیزی می‌رود که شاید دیگر نتوانید به آن جواب دهید به طور مثال زیر نقاب ایدئولوژی برود و یا این اشتباه که خودروی ملی باید در ایران تولید شود و یا عروسک ملی در ایران تولید شود.
* تولید عروسک «باربی» در 11 شرکت چینی
وی افزود: اگر ما فکر می‌کنیم که درباره صنعت فرهنگ صحبت می‌کنیم باید گفت که صنعت فرهنگی مهمترین صنعت دنیا به شمار می‌رود. الان لباس‌های بت‌من و سوپرمن را در کشور می‌فروشند که بنده احساس خطر می‌کنم چرا ما نباید لباس‌های «دارا و سارا» نفروشیم؟.
توکلی گفت: صنعت فرهنگ وقتی صنعت است که با سرمایه‌داری و با تولید سرمایه‌داری ارتباط دارد، سرمایه یک مقوله جهانی است و ما باید از تجربه دیگران استفاده کنیم، «باربی» توسط یازده کارخانه در چین ساخته می‌شود یعنی تمام این صنایع فرهنگی چند ملیتی است و اگر به اجزای آن نگاه کنید هر کدام از آنها برای یک کشور است چرا که الان قرن شرکت‌های چند ملیتی است و سرمایه جهانی است.
وی با بیان اینکه ما مدیریت درستی در حوزه اسباب‌بازی و تولید عروسک نداریم، اضافه کرد: در زمان تولید و پخش برنامه «تابه‌تا»، کودکان و نوجوانان ما به این سریال و شخصیت‌های عروسکی آن بسیار علاقه‌مند بودند و از آنها تقلید می‌کردند ما چرا باید از عروسکهای دین‌ستیز در کشور استفاده کنیم.
توکلی بیان کرد: سوء مدیریت به چه دلیلی بوده است؟ به جای اینکه این سوء مدیریت‌ها، منافع شخصی بوده است یعنی هر طرح و یا پروژه خوبی مطرح می‌شود یک مدیر دوست دارد مهر خودش را به پای این کار بزند.
وی اضافه کرد: هر جایی باید آن عناصری که مربوط به ناشی بودن ناوارد بودن است، مشخص شود و آنهایی هم که مربوط به سوء استفاده بوده نقد شود و در کنار آن توضیح داده شود که طرح شاید ملی باشد ولی تکنولوژی وارداتی و چند ملیتی است.
این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان گفت: در هر زمینه‌ای به ویژه محصولات فرهنگی، درنظر گرفتن تخیل بسیار مهم است به همین منظور الان تأکید می‌کنم که عروسک تنها برای دختران نیست بلکه پسران نیز با این عروسک‌ها بازی می‌کنند،همچنین زمینه فرهنگی و تعدد شخصیت‌ها و واقعی‌کردن و کاربردی کردن عروسک‌ها باید مدنظر قرار گیرد.
وی ادامه داد: هیچ اشکالی ندارد که از تکنولوژی خارجی استفاده کنیم، حتی می‌توانیم از قصه‌های بین‌المللی هم بهره برد یعنی قصه سفید برفی، هفت کوتوله و شنگول و منگول، که قصه‌های بین‌المللی کودکان و نوجوانان سراسر دنیا هستند را در کشور به صورت عروسک بسازیم.
توکلی بیان کرد: بنده عروسک «دارا و سارا» را ندیدم یعنی نیست که ببینی!! این عروسک‌ها اصلاً فرصت نکردند که بستر فرهنگی پیدا کنند یعنی تبلیغاتی برای آنها صورت نگرفت.
* حسینی: نبود یک مشاور رسانه‌ای برای عروسکهای «دارا و سارا»
در پایان این مراسم سیدبشیر حسینی، نویسنده و عضو هیأت علمی دانشکده ارتباطات دانشگاه صدا و سیما، اظهار داشت: عروسک ملی، باید مفاخر، دانش و زبان ملی پشت آن باشد یا باید اسم ملی را از روی آنها برداشت و یا اگر ملی است باید بزرگان ملی پای آن باشند.
وی اضافه کرد: معتقدم یکی از بزرگ‌ترین خلاءهای عروسکهای «دارا و سارا»، نبود یک مشارو رسانه‌ای برای این عروسک‌ها بود، که اگر یک مشاور وجود داشت بسیاری از مشکلات را قطعاً حل می‌کرد.
حسینی ادامه داد: امروز سوالاتی را بیان کرده و از آقای قادری تقاضا دارم که به این سوالات جواب دهند که آیا تولید عروسک متناسب با حال حاضر، آینده نگرانه و واقع بینانه است و یا گذشته نگرانه؟ مطالعات زمینه و پیشینی برای عروسک ملی، کجا موجود است؟ چگونه میتوان به آنها دسترسی پیدا کرد؟ انباشت تجربه و تسهیم علم، چگونه صورت می‌گیرد؟ آیا دارا و سارا، سناریوی تولید و سناریوی توزیع داشت یا نداشت؟ چرا و چگونه؟ پکیج دارا و سارا حاوی کدامین محصولات جانبی بود؟ چرا؟ خلأها، نقایص و نواقص دارا و سارا چه بوده‌اند؟ ویژگی بازار مخاطبان و مخاطب شناسی عروسک و فرصت و تهدیدها بازار چه بودند؟ اگر بخواهید الان شروع کنید چه ملاحظاتی دارید؟ چه کارهایی را می‌کنید و چه کارهایی نمی‌کنید؟ چه نوع سوء مدیریت‌هایی؟ اتاق فکر و فرایند تولید عروسک ملی چگونه بوده است؟ چرا نمی‌توانیم بقیه را اقناع کنیم؟ ضعف و فقر در کجاست؟ الان در خانواده شخصیت مخاطبان ایرانی، بیشترین نیاز بر طراحی چه شخصیتی با چه ویژگی‌هایی باید متمرکز شود؟.
منبع: فارس
ارسال نظرات