چرا اصلاح‌طلبان ساکت هستند؟ / چرا مطالبه ملی ندارند؟

به گزارش گروه فضای مجازی« خبرگزاری دانشجو»، دیروز 26 اسفند دور دوم مذاکرات کارشناسی برای توافق بر سر گام نهایی توافقنامه ژنو آغاز شد اما یک روز قبل از آن، در تهران کمیته صیانت از منافع ایران جلسه‌ای ترتیب داد تا کارشناسان و اساتید دانشگاه درباره بایدها و نبایدهای مذاکرات گام نهایی به اظهارنظر بپردازند. ترکیب میهمانان این نشست کاملا حساب شده و منطقی بود؛ مهندس ناصر نوبری، دیپلمات ارشد و باسابقه کشورمان و سفیر سابق ایران در شوروی که تاکنون نقدهایی بسیار کلیدی به توافق ژنو مطرح کرده است، دکتر سعید زیباکلام، استاد فلسفه غرب دانشگاه تهران و نماینده دانشگاه و جواد کریمی‌قدوسی، نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی که نقدهایی کارشناسی درباره توافق ژنو ارائه کرده‌اند. در این میان اظهارات ناصر نوبری حاوی مطالب مهمی بود.

نوبری با بیان اینکه به توافق ژنو به دید جناحی نگاه نکرده و از منظر فنی آن را بررسی می‌کند مطالبات ملی را در 6 بند از مذاکره‌کنندگان هسته‌ای مطرح و عنوان کرد این مطالبات باید مورد توجه همه جریانات قرار بگیرد. نوبری همچنین معتقد است صدا و سیما باید در بررسی توافق ژنو ورود کند تا قدرت چانه‌زنی برای تیم مذاکره‌کننده بالا برود. نوبری که این روزها در نشست‌های مختلف کارشناسی نکات مهم و قابل توجهی را درباره توافق هسته‌ای ایران و 1+5 ارائه کرده است به عنوان میهمان ویژه نشست «بایدها و نبایدهای مذاکرات گام نهایی توافقنامه ژنو» سخنان خود را اینگونه آغاز کرد: حضور بنده نه با رویکرد جناحی که به دلیل خاستگاه کارشناسی و تخصص دیپلماسی‌ام است. بنده بیشترین مسؤولیت را در دولت‌های موسوی، هاشمی و خاتمی داشتم و در زمان احمدی‌نژاد هیچ مسؤولیتی نداشتم.

وی با اشاره به ماجرای پلاکاردهای ضد آمریکایی در آستانه 13 آبان امسال و جنجال‌های سیاسی‌اش، به نقل خاطره‌ای پرداخت: زمانی که ما با شوروی در سطح مسؤولانی چون آقای هاشمی مذاکره می‌کردیم در تهران شعار مرگ بر شوروی گفته می‌شد. این تضادی ندارد بلکه کمک به کار دیپلمات است. انتقاد من به عنوان یک کارشناس به این توافقنامه است.

وی افزود: این حماسه سیاسی که توسط ملت رخ داد، این تغییراتی که رخ داد، باعث مصونیت تیم مذاکره‌کننده نیست، بلکه باعث مسؤولیت بیشتر این تیم است. تیمی با این پشتوانه ملت و رهبری رفته است، چه به‌دست آورده است؟ سفیر سابق ایران در شوروی، با اشاره به بیانات اخیر رهبر عزیز انقلاب گفت: رهبری با این سطح حمایت از تیم مذاکره‌کننده، گفتند مطالبه‌ مردم، حلال مشکلات است. هر چقدر ما مردم را بیشتر آگاه کنیم، هر چه مطالبه ملی بیشتر شود، بر خلاف آنچه آقای ضرغامی گفتند و اجازه به منتقدان توافقنامه ندادند، باعث تقویت تیم مذاکره‌کننده می‌شود. اگر مردم خاموش باشند، آنها هر چه بخواهند به تیم مذاکره‌کننده تحمیل‌ می‌کنند.

وی با اشاره به سخن اوباما درباره حضور منتقدان غرب در ایران گفت: ما به جریان اصلی مذاکرات داریم کمک می‌کنیم خلاف نظر آقای ضرغامی. بر خلاف حرف ضرغامی که صحبت‌های مخالفان را در رسانه سانسور می‌کند، باید این صحبت‌ها را مطرح کرد و مطالبه‌ ملی را افزایش داد تا تیم مذاکره‌کننده دست بالاتری داشته باشد.
 

حفره‌های حرفه‌ای در توافقنامه
نوبری معتقد است انتقادات او به توافقنامه از دیدگاه تخصصی است و در وهله اول با شنیدن خبر توافق بسیار خوشحال شده است اما بعد از انتشار متن آن متوجه وجود حفره‌هایی بسیار حرفه‌ای از سوی طرف مقابل در آن شده است.

وی با اشاره به این موضوع اظهار داشت: در ابتدا که شنیدم توافق شده است خیلی خوشحال شدم. خانواده‌ام را همان موقع از خواب بیدار کردم. بعد که توافقنامه را دیدم، واقعا نگران شدم. چقدر حفره‌های حرفه‌ای گذاشتند! نامه سرگشاده نوشتم به رئیس‌جمهور که در رسانه‌ها هست. دیپلمات با سابقه کشورمان گفت: آنها فهمیده‌اند که ما لیبی نیستیم که درخت اتمی را ریشه‌کن کنند. بلکه می‌خواهند این درخت را خشک کنند. یعنی یک دکوری باقی بماند. از این به بعد ما در جا خواهیم زد. به 20 درصد رسیده بودیم بازگرداندند به زیر 5 درصد! برنامه هسته‌ای ناقص که آنها را نگران نمی‌کند. یعنی اساس استراتژی‌شان این است که کاری کنند این درخت ظرف چند سال به صورت اتوماتیک خشک شود. تا الان اساس استراتژی ما این بود که ما اهرم‌مان را که رشد صنعت هسته‌ای بود، جلو می‌بردیم. اتفاق بدی که در گام اول رخ داد، این بود که ما این اهرم را از دست دادیم. یعنی ما در این گام درجا می‌زنیم. یعنی تعداد سانتریفیوژها ثابت، وضعیت پیشرفت آب سنگین متوقف و… خواهد ماند اما آنها اهرمشان که تحریم‌های نفتی و بانکی بود را برای خود حفظ کردند. حالا مذاکرات به گونه‌ای پیش می‌رود که ما اهرم‌مان را کنار گذاشته‌ایم اما آنها اهرمشان را حفظ کرده‌اند.

6 مطالبه مهم ملی
سفیر سابق ایران در شوروی می‌گوید لازم است از تیم مذاکره‌کننده مطالبه شود. نوبری این مطالبات را ملی و خارج از نگاه‌های حزبی و جناحی می‌داند. وی با بیان این مطلب که مطالبه ملی را در 6 بند قرار داده است، اظهار داشت:

1- بحث غنی‌سازی؛ اگر آن بند نبود به نفع ما بود! در حالی که دوستان گفتند این قید پیروزی ما است. مطالبه ما این است که غنی‌سازی را برای بازی نمی‌خواهیم. دوستان مذاکره‌کننده! مردم هوشیارند. غنی‌سازی دکوری نمی‌خواهیم. اینها می‌خواهند 19 هزارتا را بیاورند به 5-4 هزارتا. یعنی 30 سال بچرخد تا یک سال بوشهر را تامین کند! ما غنی‌سازی صنعتی می‌خواهیم. همین 19 هزارتا هم کم است.

2- طبق ان‌پی‌تی حق داریم آب سنگین داشته باشیم. می‌خواهند این را تعطیل کنند. آنقدر این نگرانی را طول خواهند داد تا تبدیلش کنند به آب سبک. در موافقتنامه نباید به تعطیلی، نیمه‌تعطیلی، اوراق کردن، آب سبک کردن و… اشاره شود.

3- اگر می‌خواستیم قطعنامه‌ها را اجرا کنیم که دیگر توافق به چه معنی است؟ اگر قرار بود قطعنامه را اجرا کنیم که احمقانه بود. چرا رفتیم ژنو؟ اینکه آوردیم آدرس، یک کلمه کلی است! یعنی یک باخت. اگر می‌خواستیم اجرا کنیم که تحریم‌ها اتوماتیک برداشته می‌شود. الان که ادعای بررسی بحث موشکی دارند به خاطر همین بهانه «آدرس» کردن است!

4- اینها نباید تحقیقات را محدود کنند. در گام نهایی می‌خواهند تلاش کنند تحقیقات را محدود کنند و این خط قرمز ما است.

5- تحریم‌های اصلی نفتی و بانکی باید به محض آغاز گام نهایی برداشته شود، نه اینکه موکول شود به پایان گام. ژاپنی‌ها که زیر تحریم و فشار اعتمادسازی نکردند. داشتند زندگی‌شان را می‌کردند، تنها بازرسی ویژه هسته‌ای داشتند. هیچ کشوری در دنیا در پرتوی چنین تحریم‌هایی زیر بار اعتمادسازی نمی‌رود.

6- این کلمه‌ درازمدت تحمیلی است. چرا ما باید در کوتاه‌مدت کارهایمان را بکنیم، آنها در درازمدت کار کنند. جوابش را جان کری اخیراً داد. او گفت ایران باید تصمیمات سخت بگیرد. مگر دیگر چه تصمیمی برای‌مان مانده است؟ ظریف جواب می‌دهد که ما تصمیم گرفته‌ایم که سلاح نسازیم و این برای‌مان سخت نیست اما ما می‌گوییم اینکه سلاح نسازیم که تصمیم جدیدی نیست. معلوم است که در ذهن کری چیز جدیدی است.

چیز خیلی بیشتری می‌شد به دست آورد

یکی از انتقادات مهم وارده به توافق ژنو عدم توازن میان امتیازهای ایران و غرب در توافق هسته‌ای است و اینکه ایران در این توافق می‌توانست امتیازهای خیلی بیشتری کسب کند. نوبری با اشاره به این موضوع تاکید کرد: رویکرد من اتفاقا خیلی تاجرانه و دلال‌مآبانه است. رویکرد من مقاومت و پایداری و جنگ و صیانت از فلان و فلان نیست. می‌گویم باید برویم برای مردم نان در بیاوریم. رویکرد من این است که با این جنس خیلی بیشتر می‌توانستیم امتیاز بگیریم. جنس اصلی را دادیم رفت.

وی ادامه داد: برای هر بند قانون اساسی، آیین‌نامه‌ اجرایی وجود دارد. برای این بند هم در سال 71 آیین‌نامه تصویب شده و با جزئیات مطرح شده است. در این آیین‌نامه آمده است که در هر توافق بین‌المللی اگر حق یا وظیفه‌ای برای ایران بار شود، باید در مجلس تصویب شود؛ حتی اگر هیچ کدام از این اسامی مبایعه‌نامه، توافق و... روی آن نباشد. بنابراین طبق این آیین‌نامه در همین شرایط فعلی هم باید در مجلس مطرح شده و به تصویب برسد. در فصل دوم همان آیین‌نامه، بند «ز» آمده است که موافقتنامه‌ای که هر نوع محتوایی داشته باشد، اگر یک ناظر بین‌المللی داشته باشد، باید در مجلس بررسی شود. بنابراین با استفاده از این بند، مجلس قانونا موظف به ورود است. اما در توافقنامه یک بند گنجانده‌اند برای فشار بر مجلس (بند همه یا هیچ). به مجلس می‌گویند یا باید توافق و از جمله پروتکل الحاقی را تایید کنی، یا کل موافقتنامه هوا می‌شود.
 

جواد کریمی قدوسی و سعید زیباکلام نیز در این نشست توصیه‌هایی درباره بایدها و نبایدهای گام نهایی ارائه کردند. نوبری با اشاره به رویه تیم مذاکره‌کننده برای محرمانه ماندن مذاکرات، گفت: باید مسؤولان مذاکره‌کننده بر خلاف رویه پیشین خود مردم را محرم خود بدانند. نماینده‌های مجلس باید بلافاصله از مخفی‌کاری‌های تیم آگاه شوند. اگر دیر آگاه شوند، هر چند چند صباحی بر خر مراد سوار باقی خواهید ماند اما لعن و نفرین آیندگان را نصیب خود خواهید کرد.
 

منبع: وطن امروز