به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»، در سال‌های اخیر نیز با گسترش چشمگیر استفاده از شبکه‌های اینترنتی و افزایش کاربران فضای مجازی این حمله‌ها بیشتر و جدی‌تر شده است، مشکلی که با سد قانون می‌توان از آسیب‌ها و مشکلاتی که ایجاد می‌کند کاست.
یک تعریف ساده
باید در ابتدا و برای آشنایی بیشتر با موضوع «حریم خصوصی» آن را تعریف کنیم. به یک تعریف ساده حریم خصوصی یعنی هر فرد این حق را داشته باشد که بدون ترس و در خلوتی که دوست دارد اطلاعات مربوط به زندگی خود را مخفی کند. در این بین فرد تصمیم می‌گیرد که چه زمانی و تا چه اندازه‌ای این اطلاعات را با دیگرن تقسیم کند. باید بدانید که در تعالیم دینی نیز بر رعایت حریم خصوصی تاکید و از مردم خواسته شده است که از افشای اطلاعات زندگی خود خودداری کنند. با این حال در دنیای مدرن افراد وارد فضایی می‌شوند که اطلاعاتشان از هیچ دستبرد یا تعددی در امان نیست که این وضع نقض حریم خصوصی در فضای مجازی را به یکی از مهم‌ترین مسائل جوامع تبدیل می‌کند. این موضوع از دو منظر قربانیان نقض و ناقضین حریم خصوصی قابل طرح و بررسی است.
نقش قربانی را بازی نکنید
در منظر اول قربانیان نقض قرار دارند. در این باره باید به این اصل توجه شود که در فضای مجازی تا نگارنده یا همان کاربر وجود نداشته باشد جرم تقض یا تعدی به حریم خصوصی نیز رخ نمی‌دهد. به عبارتی نگارنده می‌تواند با رعایت یکسری از موارد پیشگیرانه قربانی نباشد. باید این را بدانید که بسیاری از بزه‌دیدگان جرایم سایبری استعدادی زیادی برای قربانی بودن دارند یعنی این افراد به راحتی طعمه بزهکاران سایبری می‌شوند. با نگاهی به صفحه حوادث و سایت پلیس فتا (فضای تبادل اطلاعات) می‌توان دریافت که بسیاری از مالباختگان و افرادی که در فضای مجازی مورد سوء‌استفاده قرار گرفته‌اند به آسانی اطلاعات خود را در اختیار بزهکار قرار داده‌اند.
کار‌شناسان ضعف شخصیتی، فقدان اطلاعات کافی درباره محیط مجازی و بی‌دقتی در محافظت از داده‌ها را از مهم‌ترین دلایل قربانی شدن افراد در فضای مجازی می‌دانند. در یک کلام ساده مردم باید بدانند همان طور که با نصب قفل‌های محکم و رعایت نکات ایمنی خانه یا خودروی خود را در برابر سرقت ایمن می‌کنند، باید در حوزه اطلاعات در فضای مجازی نیز جانب مسایل امنیتی را نگه دارند. نگهداری اطلاعات خصوصی در فلش و کارت‌های حافظه، تلفن همراه و سی. دی و مواردی از این دست، پای مجرمان سایبری را به زندگی شما باز می‌کند.
موارد نقض حریم خصوصی
در ادامه باید به مواردی اشاره کنیم که مشمول حریم خصوصی در فضای مجازی شده و ممکن است مورد تهدید یا تعدی قرار گیرد. کم نیستند افرادی که بعد از ورود به فضای مجازی هر گونه فعالیت را حق خود می‌دانند و دست به اعمالی مانند دسترسی غیرمجاز به داده‌های رایانه‌ای یا مخابراتی نظیر هک ایمیل یا اکانت افراد؛ شنود غیرمجاز محتوای در حال انتقال در سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی نظیر استفاده از کی‌لاگر‌ها و نرم‌افزارهای شنود چت‌های اینترنتی؛ دسترسی غیرمجاز به داده‌های سری در حال انتقال در سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حامل‌های داده یا تحصیل و شنود آن می‌زنند.
همچنین باید بدانید که برابر قانون کشور ما انجام فعالیت‌هایی مانند در دسترس قرار دادن داده‌های سری در حال انتقال؛ نقض تدابیر امنیتی سیستم‌های رایانه‌ای به قصد دسترسی به داده‌ها؛ حذف یا تخریب یا مختل یا غیرقابل پردازش کردن داده‌های دیگری؛ از کار انداختن یا مختل کردن سیستم‌های رایانه‌ای؛ هتک حیثیت از طریق انتشار صوت و فیلم تحریف‌شده دیگری به‌وسیله سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی؛ نشر اکاذیب از طریق سیستم‌های رایانه‌ای؛ فروش یا انتشار یا در دسترس قرار دادن گذرواژه یا هر دادهای که امکان دسترسی غیرمجاز به داده‌ها یا سیستم‌های رایانه‌ای را فراهم می‌کند و آموزش نحوة ارتکاب جرایم دسترسی غیرمجاز، شنود غیرمجاز، جاسوسی رایانه‌ای و تخریب و اخلال در داده‌ها یا سیستم‌های رایانه‌ای و مخابراتی در فضای مجازی جرم است و قانون برای مرتکبان آن مجازات‌هایی را پیش‌بینی کرده است.
قانون چه می‌گوید؟
حال اگر در فضای مجازی به هر دلیل شخصی حقیقی یا حقوقی وارد حریم شما شد باید بدانید که حمایت‌های قانونی از شما وجود دارد و در اصولی نظیر 19، 20، 22، 40 و 42 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران هرگونه تعرض به آبرو و جان و مال و حقوق و مسکن و پیشه و عقائد و اطلاعات خصوصی افراد ممنوع اعلام شده است.
طبق اصل 22 قانون اساسی «حیثیت، جان، مال، حقوق، مسکن و شغل اشخاص از هرگونه تعرض مصون بوده» و حکومت و مردم باید به این محدوده احترام گذاشته و متعرض کسی نشوند، بنابر اصل 23 قانون اساسی «تفتیش عقیده ممنوع بوده و هیچ کس را نمی‌توان به صرف داشتن عقیده‌ای مورد تعرض قرار داد».
همچنین در قانون جرائم رایانه‌ای و مصادیق محتوای مجرمانه در فضای مجازی حریم خصوصی مورد تاکید و مجازات‌های متفاوتی برای اخلال آن در نظر گرفته شده است. در ماده 1 فصل اول این قانون با عنوان «جرائم علیه محرمانگی داده‌ها و سیستم‌های رایانه‌ای و مخابراتی» آمده است که «هر کس به طور غیرمجاز به داده‌ها یا سیستم‌های رایانه‌ای یا مخابراتی که به وسیله تدابیر امنیتی حفاظت شده است دسترسی یابد، به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»
برابر ماده 3 قانون جرائم رایانه‌ای نیز شنود اطلاعات حبس از یک تا سه سال یا جزای نقدی از بیست تا شصت میلیون ریال یا هر دو مجازات؛ انتشار اطلاعات به صورت غیر مجاز به حبس از دو تا ده سال؛ فروش یا افشای اطلاعات به سازمان یا شرکت یا گروهی دیگر به حبس از پنج تا پانزده سال را برای خاطی به همراه دارد.
باید بدانید اگر کسی به طور غیرمجاز داده‌های شما را از سیستم یارانه‌تان حذف، تخریب یا غیرقابل پردازش کرده است به حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی از ده تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم می‌شود. همچنین اعمالی مانند وارد کردن، انتقال دادن، پخش، حذف کردن، متوقف کردن، دستکاری یا تخریب داده‌های سیستم‌های رایانه‌ای حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی از ده تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات را به همراه دارد. برابر ماده 10 این قانون نیز مخفی کردن داده‌ها، تغییر گذرواژه که مانع دسترسی اشخاص به داده‌های سیستم‌های رایانه‌ای خودشان می‌شود از نود و یک روز تا یک سال حبس یا جزای نقدی از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات را به همراه دارد. لازم است بدانید که برداشتن داده‌های دیگری بدون اجازه نیز با مجازات پاسخ داده شده است.
برابر ماده 12 قانون جرائم رایانه‌ای و مصادیق محتوای مجرمانه در فضای مجازی این افراد به جزای نقدی از یک تا بیست میلیون ریال و در غیر این صورت به حبس از نود و یک روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج تا بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهند شد. البته در این میان قانون درباره هتک حرمت سختگیرانه‌تر برخورد کرده است و هرکس به وسیله سیستم‌های رایانه‌ای، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف و آن را منتشر کند، به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. اگر این تغییر به صورت مستهجن باشد، مرتکب به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم می‌شود. انتشار تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری و انجام این اعمال به قصد تشویش اذهان عمومی نیز با مجازاتی مشابه پاسخ داده می‌شود.
اگر حریم شما نقض شد
یادتان باشد اگر به هر طریقی در فضای مجازی به حریم خصوصی شما تعدی شد راهکار بسیار ساده است؛ در قدم اول شما می‌توانید به پلیس فتا مراجعه کنید. این پلیس به طور تخصصی به بررسی جرایم اینترنتی می‌پردازد. دادسرای مبارزه با جرایم رایانه‌ای نیز محل مناسبی برای طرح شکایت و احقاق حقتان است.
یادتان باشد نفوذ به اطلاعات شخصی و تهدید به افشا و انتشار آن، انتشار آگهی‌های کلاهبرداری اینترنتی، خرید و فروش کالاهای غیرمجاز اینترنتی، فعالیت اقتصادی مجرمانه نظیر شرکت‌های هرمی، تهیه و توزیع اینترنتی مواد مخدر و روان‌گردان‌ها، انجام جاسوسی اینترنتی روی فرد خاص، ایجاد اخلال در سیستم‌های رایانه‌ای شخص حقیقی یا حقوقی، کلاهبرداری و اغفال از طریق جادوگری، رمالی، کف‌بینی و... اگر در بستر فضای مجازی شکل بگیرد همچنین تبلیغ و فروش محصولات جنسی نامشروع و غیرمجاز، مواردی است که کاربران محترم به محض مواجه شدن با آن‌ها باید به دادسرای مبارزه با جرایم رایانه‌ای مراجعه کنید.
منبع: باشگاه خبرنگاران
ارسال نظرات