به گزارش گروه فضای مجازی« خبرگزاری دانشجو»، اصطلاح ضدویتامین‌ها، پیرو کاوش‌ها و تحقیقات علمی ترفوئل (Trefouel)،نی تی (Nitti) و بووه (bovet) روی نقشی که سولفامیدها از نظر باکتریوستاتیک (متوقف‌کننده رشد باکتری) به عهده دارند، به وجود آمده است.
واژه ضدویتامین به ترکیباتی اطلاق می‌شود که یکی از 3 اثر زیر را در مداخله با مصرف طبیعی ویتامین داشته باشند:
1- این ترکیبات، گروه‌های ساختاری و شیمیایی مشابه ساختمان ویتامین‌ها دارند، ولی فاقد هرگونه تاثیر فیزیولوژیکی می‌باشند. در واقع آنها به صورت یک متضاد عمل می‌کنند و در اغلب موارد با مصرف همزمان با ویتامین‌ها، ایجاد علایم کمبود می‌نمایند.
بعضی از این نوع ضدویتامین‌ها، به طور صناعی ساخته شده‌اند، مانند پیریتیامین (Pyrithiamine) که مشابه (آنالوگ) شیمیایی تیامین (ویتامین B1) است.
این نوع ترکیبات در مطالعات کلینیکی و تجربی بر روی حیوانات از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
2- برخی از عوامل شیمیایی باعث غیرفعال شدن ویتامین می‌شوند، مانند ماده آویدین (Avidin) در سفیده تخم‌مرغ که با اتصال به ویتامین بیوتین، آن را غیرفعال می‌سازد، لذا سفیده خام تخم‌مرغ بیوتین را بی‌اثر و خنثی می‌کند.
3- ترکیباتی که باعث تخریب ویتامین‌ها می‌شوند، مانند آنزیم تیامیناز که باعث تجزیه و تخریب تیامین می‌گردد.
در ادامه به طور خلاصه به ترکیباتی که فعالیت ضدویتامینی در برابر انواع ویتامین‌ها دارند، اشاره خواهیم کرد:
اخیرا گزارش شده که بعضی از بیوفلاوونوئیدها مانند کوئرستین و روتین می‌توانند باعث غیرفعال شدن تیامین شوند.
برخی از مواد خوراکی مانند ماهی (ماهیان فلس‌دار)، صدف‌ها، بعضی از انواع توت‌ها و کلم قرمز دارای آنزیم منهدم‌کننده تیامیناز می‌باشند، ولی با پخت آنها آنزیم مزبور از بین می‌رود. قابل ذکر است که آنزیم نامبرده به ویژه در ماهیان آب شور خام یافت می‌شود.
امروزه نیز به علت مصرف زیاد آنتی‌بیوتیک‌ها، مخصوصا بلع آنها از راه دهان و به علت اثر مضر آنها بر روی باکتری‌های روده، خطر بروز آویتامینوز (کمبود ویتامین) وجود دارد.
میوه درخت آکی (Ackee) که توسط مردم جامائیکا مصرف می‌شود، حاوی ماده‌ای به نام هیپوگلیسین A است که به عنوان بازدارنده متابولیسم ریبوفلاوین، اثر ضدویتامینی در برابر ریبوفلاوین دارد.
در کتان یک عامل ضد ویتامین B6 (پیریدوکسین) به نام 1- آمینو – د – پرولین شناسایی شده است. همچنین داروی ضدآسم تئوفیلین در برابر ویتامین B6 اثر ضدویتامین دارد.
به طوری که می‌دانیم وجود اسید پارا آمینو بنزوئیک برای رشد بسیاری از باکتری‌ها ضروری است، در حالی که مشتقات پارا آمینو فنیل یا سولفامید یا سولفانیلامید باعث کاهش این فعالیت می‌گردد.
مقادیر زیاد ویتامین E می‌تواند مانع تبدیل بتاکاروتن (پرو ویتامین A) به ویتامین A شود. از طرف دیگر در روغن‌های سرخ کردنی (مخصوصا روغن‌هایی که چندین بار برای سرخ کردن غذاها به کار رفته‌اند) نوعی ضدویتامین A پدید می‌آید.
سویای خام حاوی آنزیم لیپواکسیداز است که باعث اکسیداسیون و تخریب کاروتن می‌گردد. سیترال، دیگر ضد ویتامین A است که در روغن مرکبات وجود دارد و از آنجایی که عامل مزبور در بسیاری از منابع خوراکی مانند آب پرتقال و مارمالاد موجود می‌باشد، احتمالا مصرف زیاد این مواد می‌تواند مشکلاتی را ایجاد نماید.
از آنجایی که سویای خام موجب بروز نرمی استخوان می‌شود و با افزودن ویتامین D به سویای خام تا حدی از این عارضه کاسته می‌شود، مشخص می‌گردد که سویای خام حاوی مواد ضدویتامین D می‌باشد.
مقادیر زیاد روغن جگر ماهی در برابر ویتامین E واجد اثر ضدویتامینی است. همچنین لوبیای خام حاوی عناصری است که خاصیت ضدویتامین E دارند. در یونجه نیز یک عامل بازدارنده ویتامین E شناسایی شده است.
داروهای دی کومارین و وارفارین در مقابله با ویتامین K اثر ضدویتامینی دارند. بعضی از قسمت‌های گیاهان در حال فاسد شدن حاوی انواع ضدویتامین‌ها می‌باشند. دی کومارین که در شبدر شیرین فاسد شده یافت می‌شود، خاصیت ضدویتامین K دارد.
اخیرا معلوم شده است که عنصر آهن می‌تواند ویتامین‌ها به ویژه ویتامین‌های آنتی‌اکسیدان (ویتامین C و E) را نابود سازد.
در نهایت چنین نتیجه‌گیری می‌شود که اگرچه عوامل ضدویتامینی به خودی خود سمی نمی‌باشند، ولی می‌توانند به دلیل ایجاد تداخل با عملکرد یا جذب مواد مغذی و ویتامین‌ها مشکلاتی را به وجود بیاورند.
با مطالعه مبحث ضد ویتامین‌ها به نظر می‌رسد که این پدیده عمومیت بیشتری پیدا کند و به بسیاری از ویتامین‌ها نیز اطلاق گردد. به همین دلیل است که انواع آویتامینوزها و عوارض فقدان ویتامینی حتی در اشخاصی که غذاهای غنی از ویتامین‌های مختلف را مصرف می‌کنند دیده می‌شود.
منبع:دنیای تغذیه
ارسال نظرات