در میزگرد «بررسی معضلات برگزاری کرسی آزاداندیشی» مطرح شد:
گروه آزاداندیشی «خبرگزاری دانشجو»؛ یک دهه از تشکیل هیأت حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره می گذرد، در طول این سال ها نشست‌های متعددی در قالب کرسی‌های نظریه پردازی در سطح دانشگاه ها برگزار شده است، با این وجود به نظر می‌رسد کرسی های آزاداندیشی به بالندگی نرسیده و بسیار کم جان و بی رمق در دانشگاه ها دنبال می شود.
از سویی دیگر همان طور که می دانید دانشجویان یکی از پایه های اصلی برگزاری کرسی آزاداندیشی در دانشگاه هستند. در همین راستا در میزگردی دانشجویی میزبان چند تن از دانشجویان فعال عرصه برگزاری کرسی آزاداندیشی بودیم و موضوع مشکلات و موانع برگزاری کرسی آزاداندیشی در دانشگاه ها را مورد بررسی قرار دادیم.
در این نشست خانم‌ها مهدیه احسانی، دانشجوی کارشناسی ارشد جانور شناسی دانشگاه آزاد تهران شمال، اسماء میرحسینی، دانشجوی رشته فقه و حقوق دانشگاه اصول دین، نفیسه سادات میرامینی، دانشجوی رشته علوم قرآنی دانشگاه مذاهب اسلامی، حضور داشته و ما از نظرات ایشان بهره بردیم. آنچه در ادامه از نظر می‌گذرد بخش دوم این میزگرد است.
«خبرگزاری دانشجو»- می‌توان گفت مسائل اولیه برای شکل‌گیری کرسی‌های آزاداندیشی اتفاق نمی‌افتد؛ دانشجو حتی نمی‌داند چطور از اعتقاد خود دفاع کند و مهارت‌های لازم این مسئله را ندارد.
میر امینی: ساعت فرهنگی که دوستان به آن اشاره کردند آن قدر مهم است که ما 4 سالی که در دانشگاه بودیم برای آن تلاش کردیم و میسر نشد؛ الان نتیجه گرفتند که شب برگزار کنند و شب بازدهی نخواهد داشت.
«خبرگزاری دانشجو»- همیشه تصور این است که در دانشگاه هایی که خیلی بزرگ نیستند، برگزاری، پیگیری و... برنامه ها راحت تر است ولی واقعیت این نیست؛ شما در این دانشگاه ها سخت تر می توانید مخاطبین خود را جذب کنید.
میر امینی: در دانشگاه های بزرگ دانشجوها جمع می شوند، چهار دانشکده درگیر می شوند و برنامه ها مخاطب خاص خود را دارد، اما در دانشگاه های کوچک باید صلاحیت همه در نظر گرفته شود، ولی همیشه همین مخاطب ها را دارد به عبارتی همیشه دارای مخاطب خاص هستیم در حالی که مخاطب کرسی های آزاداندیشی خاص نیست.
در کرسی های آزاداندیشی خلاقیت کمی داریم
بحث دیگر این است که ما در کرسی های خود خلاقیت کم داریم؛ در تبلیغات کردن خلاقیت اندک است؛ این که ما دچار کار تکراری هستیم، خود را بسیار نشان می دهد؛ کرسی آزاد اندیشی مگر فقط یک مدل است؛ باید چند نخبه فرهنگی بنشینند ده مدل از کرسی آزاد اندیشی در بیاورند طوری که به موضوع اصلی لطمه وارد نشود و هم این که دانشجویی که از حرف زدن واهمه دارد جرات حرف زدن پیدا کند.
کرسی آزاد اندیشی فرصتی برای ضد انقلاب و خط شکنی نیست
احسانی: در کنار صحبت ایشان یک انتقادی دارم؛ به نظر من همان طور که مقام معظم رهبری گفته اند کرسی آزاد اندیشی فرصتی برای ضد انقلاب نیست، برای خط شکنی نیست؛ خیلی ها گمان می کنند کرسی های آزاداندیشی ورود به خط قرمزها است؛ من می گویم آیا این فکر مانع ما نشده است؟
میر امینی: باید این اقتضاء را در جای دیگری جواب بدهیم؛ برای دانشجویی که با دید سیاسی نگاه می کند، چند برنامه دیگر ترتیب دهیم تا در کرسی آزاد اندیشی بحث به مسائل سیاسی کشیده نشود؛ آن فضا را ایجاد نمی کنیم پس دانشجو گماان می کند در کرسی آزاد اندیشی باید حرف های سیاسی خود را بزند.
احسانی: من فکر می کنم درباره موضوع کرسی آزاد اندیشی که می تواند سیاسی باشد یا نه، هر کسی که نظر می دهد الزاما صاحب نظر نیست؛ بعد از 30 سال که از پیروزی انقلاب می گذرد مثلا در موضوع امر به معروف و نهی از منکر آن قدر دچار مصلحت اندیشی شدیم و به اندازه ای سعه صدر بیش از حد خرج کردیم که اکثر افراد ارزشی و انقلابی ما به خصوص در سطح دانشگاه، دچار سکوت شدند.
شاید این مسئله به این دلیل باشد که فرد چگونگی بیان نظر خود را نمی داند وجسارت ندارد، شاید واهمه ای دارد از این که اگر نظر خود را اعلام کند همه جبهه گیری می کنند.
میر امینی: ما میدان را به طرف مقابل دادیم و او همواره صحبت کرده است حالا خود دچار سکوت شدیم.
احسانی: من فکر می کنم ما هنوز خودمان حرفی نزدیم؛ بعد 30 سال بچه های انقلابی ما با این که خودش برنامه ها را اجرا می کند ولیکن هنوز افکارش را به افراد منتقل نکرده است؛ بچه های بسیج در سطح دانشگاه چه کار خودسازی برای خودش انجام می دهد؟
تمام دغدغه ما این شده است که برای جبهه مخالف چه کنیم
تمام دغدغه ما این شده است که برای جبهه مخالف چه کنیم ولی اصل وظیفه ی ما این است که اگر من خود سازی کنم ممکن است آیت الله بهجتی پرورش پیدا کند که حرف، منش، رفتار، راه رفتنش و... در سطح دانشگاه خود یک کرسی شود و یک نقطه آموزش برای بقیه شود.
وقتی در سطح دانشگاه آزاد من دختری بعد از چند ترم همکلاسی بودن به من می گوید تو اولین دختر چادری هستی که من به صورت ملموس با او ارتباط برقرار می کنم یعنی ما به اندازه ای به دنبال خط کشی بودیم که نخواستیم خود را نزدیک کنیم و افکار خود را ارائه دهیم؛ همه از بچه های بسیجی آن افکاری را دارند که بعد از فتنه 88 به وجود آمده است.
میر امینی: همیشه مخالفین شبهه دارند و همیشه ما دفاع کردیم
میرحسینی: نکته دیگر این است که خود اعضای شورا که می خواهند چیزی را به انسجام برسانند، باید خودشان هم به یکدیگر اعتماد داشته باشند؛ به عبارتی وقتی خودسازی بین خودمان شکل گیرد می توان بین بقیه گسترش داد. وقتی ما خودمان را قبول داشته باشیم، بعد دانشگاه ما را قبول داشته باشد، در نهایت به برنامه ای که قرار است اجرا شود اعتماد می شود.
احسانی: این کار خیلی سخت است؛ چرا که باعث می شود از آن حاشیه در بیاید. به خاطر غروری است که داریم؛ هر فردی خودش را خیلی قبول دارد.
میر امینی: همیشه دشمنان در باطل خود متحد هستند و ما در حق خود متفرق هستیم.
از بحث هایی که ما با لیبرال ها داریم برای ما تولید علمی اتفاق می افتد؟
«خبرگزاری دانشجو»- از این حرف ها می توان یک نتیجه گرفت، از بحث هایی که ما با لیبرال ها داریم برای ما تولید علمی اتفاق نمی افتد.
میر حسینی: به طور مثال در مسئله حجاب باید با کسانی صحبت شود که اصلا حجاب را قبول ندارند، باید بر روی این ها کار شود و به دست همین افراد باقی آن ها ساخته شوند نه این که به دست مایی که حجاب را قبول داریم.
«خبرگزاری دانشجو»- این چیزی که شما به آن اشاره کردید نکته مهمی است اگر اتفاق بیفتد؛ این هم یک واقعیت است که برای تولید علم نیاز داریم به این که به مخالف بیرونی تریبون ندهیم؛ درون خود بالندگی ایجاد کنیم.
ما معتقدیم سیاست ما از دیانت ما جدا نیست، من فکر می کنم اگر از بحث های غیر سیاسی شروع کنیم، شاید از سیاست زدگی جلوگیری شود.
میر امینی: من فکر می‌کنم خبرگزاری می تواند ارائه موضوع کند؛ ذهن افراد روی موضوعاتی قفل شده است و قصد ندارند به موضوعات دیگر بپردازند؛ به نظر من دانشجو از دیکته کردن کار خوشش نمی آید، ترفند رسانه ای لازم است تا موضوعات القا شود.
چرا ما از بحث های چالشی که اختلافات را بیشتر می کند شروع کنیم؟
میرحسینی: دغدغه ها بیان شود تا ما به دنبال دغدغه ها برویم.
احسانی: چرا ما از بحث های چالشی که اختلافات را بیشتر می کند شروع کنیم؟ با کسی که مثلا حجاب را قبول ندارد به دنبال تفاهمات بگردیم؛ دنبال موضوعاتی بگردیم که او نیز با من همراه است، یعنی او را با خود همراه کنم. یکی از موضوعاتی که به خوبی جواب می دهد بحث ارتباط بین دختر و پسر، بحث ازدواج و... است و همه را درگیر خود می کند.
ما هم می توانیم بین بدنه بچه های انقلابی و ارزشی صحبت و گفتمان ایجاد کنیم که از آن یک خروجی داشته باشیم، و هم با کسی که از نظر ظاهری با من متفاوت است.
میر امینی: یکی از اشتباهات مسئولین هر تشکلی که می خواهد کار کند، این است که از کرسی آزاد اندیشی می خواهد هر نکته مثبتی است بدهد، شبهات را برطرف کند و...؛ در بستر کار فرهنگی که در دانشگاه قرار است انجام شود برای هر موضوعی قالب خاص خودش را تعریف کرده باشید، موضوعات به یکدیگر کمک می کند. لازم نیست هر حرفی در کرسی زده شود، لازم نیست برای هر موضوعی مناظره برگزار شود؛ قالب های کار را تعریف کنیم.
«خبرگزاری دانشجو»: همه شما به عدم همکاری مسئولین دانشگاه اشاره داشتید؛ مسئولین دانشگاه چه چیزی را سخت مدیریت می کنند که به مسائل فرهنگی نمی پردازند؟
میرامینی: در دانشگاهی مثل دانشگاه ما وقتی با مدیریت صحبت می کنیم همواره بر انجام کار فرهنگی تاکید دارد، اما به عمل کار برآید؛ وقتی مدیریت نه بستر، نه زمان، نه اجازه دعوت استاد داده می شود، موضوعات خط کشی می شود و... چطور کار پیش می رود؟ معلوم است این طور جواب نمی دهد؛ وقتی زمانی برای امور فرهنگی در نظر گرفته نمی شود چطور توقع داریم فعالیت فرهنگی انجام شود؟
مسئولین دانشگاه به این فکر نمی کنند که باید شبهات فکری دانشجویان را برطرف کنند
میرحسینی: ما همیشه همه چی را از بعد مثبت نگاه می کنند؛ معضلی نمی بینند؛ در حالی که ما کرسی آزاد اندیشی با موضوع ولایت فقیه داشتیم، بماند کلی معضل داشتیم این کرسی برگزار شود، سوالایی مطرح می شد که باور نمی کردیم این سوالات را دانشجویان دانشگاه اصول دین می پرسند؛ مسئولین دانشگاه به این فکر نمی کنند باید شبهه بین دانشجویان را برطرف کنند چرا که اگر در دانشگاه این شبهات برطرف نشود کجا باید برطرف شود.
«خبرگزاری دانشجو»- به قرار گرفتن دانشجو در دانشگاه به عنوان یک فرصت نگاه نمی کنند.
میر امینی: اگر ریاست دانشگاه به فکر رشد دانشجو نباشد یا تنها به رشد تک بعدی دانشجو فکر کند، دیگر دغدغه این مسائل وجود ندارد؛ مقام معظم رهبری طرحی را مطرح کردند ولی کسی خود را درگیر نمی‌کند.
در برخی مسائل بدنه دانشگاه آزاد قطعه‌ای جدای از نظام است
«خبرگزاری دانشجو»- این وضعیت در دانشگاه آزاد هم وجود دارد؟
احسانی: فرهنگ عمومی که وجود دارد این است که بدنه دانشگاه آزاد تیکه جدایی از نظام است؛ ناخود آگاه این مسئله در افکار عمومی دیده می شود؛ خانواده ایی که فرزندشان در دانشگاه آزاد قبول می شود استرس این را دارد که فرزندشان وارد این فضا شود از دست می رود.
به قول آقای دانشجو دانشگاه آزاد حیاط خلوت برخی است، هیچ وقت راضی نمی شوند شرایط دانشگاه آزاد به اغتشاش کشیده شود؛ در فتنه 88 هم حرکت از پیکره دانشگاه های دولتی آغاز می شد چرا که صدای دانشجوی دانشگاه آزادی که انقلابی است در نطفه خفه می شود؛ روسا و کارمندان دانشگاه آزاد به شدت محتاط عمل می کنند، به شدت منفعت طلب هستند.
مسئولین در ظاهر با طرح‌های فرهنگی موافق هستند، اما در اجرا کمکی نمی کنند
«خبرگزاری دانشجو»: این باعث می شود دانشجویان درگیر مسائل سیاسی، فرهنگی و... نشوند؛ اگر مسئولین دانشگاه های دولتی هیچ مسئولیتی برای خود در این زمینه ها نمی بینند، به طریق اولی مسئولین دانشگاه آزاد جای خود را دارند.
احسانی: در فضای دانشگاه آزاد دانشجو همانند اسکناس دیده می شود؛ من خودم در فضای دانشگاه آزاد درس می خوانم، نمی توان گفت دانشجوی دانشگاه آزاد از بقیه دانشجویان کمتر بوده است؛ این فضا یکسری مشکلاتی دارد که دانشجوی دانشگاه دولتی نمی تواند حرف من را بفهمد یا مشکلات مربوط به دانشجوی دانشگاه آزاد را درک کند.
وقتی در دانشگاه آزاد اردوی راهیان نور برگزار می کنیم دانشگاه بودجه نمی دهد؛ سرانه هزینه ای که به من کمک می کنند 6 هزار تومان است، دانشجو هزینه خود را پرداخت می کند و در حد خرید بلیط می شود؛ رئیس دانشگاه آزاد تغییر می کند و در جلسه معارفه با چفیه حاضر می شود تا اعتماد بچه های بسیج را جذب کند، وقتی از جلسه معارفه فاصله می گیرد و وارد کار می شود می بینیم اصلا دلش برای بسیج و بسیجی نمی سوزد.
شاید در ظاهر با طرح های فرهنگی موافق باشند اما من برای اجرای این طرح ها دچار مشکلات جدی می شوم؛ من هزینه می گذارم تا دانشگاه به من اجازه انجام طرح ها را بدهد؛ خیلی مواقع مسئولین برای حفظ سمت ها در مقابل این مسائل سکوت می کنند و حق را نادیده می گیرند؛ این مسائل در بحث کرسی های آزاد اندیشی و ... نیز طبیعتا وجود دارد.
دانشجو در فضای دانشگاه دچار حواشی است
«خبرگزاری دانشجو»- بزرگترین مشکل شما در برگزاری کرسی آزاداندیشی با خود دانشجویان چیست؟
میرحسینی: به نظر من بستگی به دانشگاه دارد؛ اگر در دانشگاه تهران، امام صادق(ع) و... کافیست اسم کرسی را بیاورید همه جمع می شوند چون این بحث ها را دوست دارند؛ در برخی دانشگاه‌ها همه طرفدار اردو هستند در نتیجه باید فکر کرد در اردو چه کاری انجام داد که به هدف برسیم؛ شرایط دانشگاه خیلی تاثیر دارد.
احسانی: اقتضائات هر کدام از دانشگاه های ما متفاوت است؛ مثلا در یکی از دانشکده ها با هیات و نذری پختن دانشجویان را جمع می کنند؛ شاید این فعالیت ها جزء ظواهری است که باید باشد؛ دانشجو در فضای دانشگاه دچار یکسری حواشی است در نتیجه برای دانشجو مهم نیست چه اتفاقی قرار است بیفتد.
قطعا در زمینه فعالیت های فرهنگی نقطه ای در تحریک کردن دانشجو وجود دارد؛ بچه های ارزشی متاسفانه از ابزار هنر به خوبی استفاده نمی کنند و ابتکار عمل ندارند؛ به طور مثال حامد زمانی به سمت کارهای ارزشی پیش رفت؛ چند سال پیش وی را به دانشگاه دعوت کردیم ولی در آن زمان سبک آهنگ ها انقلابی نبود؛ دقت کنید که ما تا چه اندازه تشنه این فضاها هستیم.
اقدام مهم در دانشگاه جریان سازی است/ کرسی آزاد اندیشی هنوز باید دانشگاه ها نشده است
میرحسینی: بچه های مذهبی در برخی زمینه ها زیاده روی هم کردند یعنی تند حرکت کردیم که باعث مشکلاتی شده است؛ در برخی زمینه ها به اندازه ای خشک برخورد کردیم که باعث شده بچه ها از دین هم زده شوند؛ یکی از خانم ها در زمان برگزاری کرسی ها دلیل این که دانشجوها به کرسی ها نمی آیند را این گونه بیان می کرد که در جشن ها برنامه ها طوری بوده است که دانشجوها گریه می کردند.
«خبرگزاری دانشجو»- عدم موفقیت برنامه های فرهنگی در دانشگاه‌ها انگیزه حضور در بخش کرسی های آزاداندیشی را کم کرده است.
میرامینی: مسئولین دانشگاه آدم های دغدغه مندی نیستند، به فکر انقلاب، جامعه ی آرمانی و... نیستند. کرسی آزاد اندیشی چون هنوز باید دانشگاه ها نشده است، هیچ کسی به آن اهمیت نمی دهد. تشکل ها اهل این نیستند که ببینند چه باری بر روی زمین مانده است تا آن را بردارند؛ ما اهل کار زود بازده هستیم. اگر هر دانشجو با روحیه ی انقلابی فکر می کرد که کرسی آزاد اندیشی باید انجام شود، هم موضوع پیدا می کرد، هم بستر آن را فراهم می کرد، هم استاد را دعوت می کرد و...
اگر می خواهیم کاری انجام دهیم، اقدام مهم در دانشگاه جریان سازی است؛ اگر خبرگزاری به عنوان کسی که با بدنه دانشگاه به خوبی ارتباط برقرار می کند بتواند موضوعات جریان ساز را در دانشگاه برجسته کندف این مسائل در کشور برجسته شود. کاری مثل دکتر سلام که جریان سازی خوبی بود، طوری که هر قسمت را نبینی احساس می کنی از دست دادی.
میرحسینی: اعضای شورا در دانشگاه ما تیم خوبی هستند؛ هر کدام به نوبت فعالیت های خود را انجام می دهند؛ این ماه حکم همه ما تمام شد، دغدغه داریم که بعد از ما چه خواهد شد، یکی باشد که همین طور به فعالیت ها ادامه دهد و کرسی ها را برگزار کند؛ بچه های ما به گونه ایی فعالیت کنند که بدانیم بعد از ما این برنامه باقی است. با این که دانشگاه ها ما کوچک است اما فعالیت های ما بسیار زیاد بود؛ کرسی سیاسی درباره ولایت فقیه، برنامه های مختلف فرهنگی، برنامه هایی در زمینه حجاب و عفاف و... از جمله فعالیت های ما بود.
احسانی: در فضای حاضر ما بحث مذاکرات ژنو و 5+1 را داشتیم، این یک مثال است، قشر عامه جامعه نمی دانست مذاکراتی برگزار می شود و ماحصل آن چیست ولی الان با پوشش خبری و رسانه ایی شدید، انگار کل پتانسیل کشور به این سمت کشیده شده است.
وقتی رسانه موضوعی را برجسته می کند ناخود آگاه حساسیت به آن سمت کشیده می شود؛ رسانه همانند آهن ربا عمل می کند و افراد جامعه همانند براده آهن می شوند؛ من نمیگویم خبرگزاری مسائل را واکاوی کند و بگوید چه مسائلی از دغدغده های اصلی است، ولی تا حدی می تواند درباره مشکلات خبرسازی کند و به اندازه ایی بین افراد دانشجو مطرح سازد که دانشجو احساس نیاز کند.
تا حدی علت رکود دانشجویان، این است که کسی جز خودمان از ما کار نمی خواهد؛ خبرگزاری دانشجو می تواند دانشجو را مخاطب قرار دهد و مسائل و مشکلات را مطرح کند و از دانشجو بخواهد در این زمینه ها فعالیت کند؛ تلنگرهایی باید زده شود؛ تنها کسی که به ما انرژی می دهد که تکانی به خود بدهیم مقام معظم رهبری هستند.
انرژی دادن مقام معظم رهبری برای ما در بسیاری از مواقع باعث حس غرور می شود، کاری نمی کنیم ولی غرورش را داریم؛ اگر رسانه در زمینه های مختلف این مسائل را از دانشجو مطالبه کند قطعا محرک خواهد بود.
ارسال نظرات