به گزارش گروه فضای مجازی« خبرگزاری دانشجو»، اگرچه سرعت متوسط و زمان سفر خودروهایی که در سطح شهر تردد دارند ازجمله مفاهیمی است که در نگاه نخست بسیار ساده و ابتدایی به نظر میرسد، اما روشهایی ساده، مطمئن و ارزانقیمت برای محاسبه دقیق این پارامترها وجود ندارد.
برای محاسبه زمان سفر معمولا از روش های استانداردی مانند سیستم های مکان یاب، شناسه RFID یا دوربین های تصویری پردازش کننده تصاویر استفاده می شود که نصب و راه اندازی آنها بسیار گرانقیمت بود. از این رو محققان در تلاش بودند از روش مناسب تری برای محاسبه چنین پارامترهایی استفاده کنند تا این محدودیت را نداشته نباشد. در شیوه جدید شناسایی و بازشناسایی وسایل نقلیه می توان از نشانی اختصاصی وسایل الکترونیکی مجهز به بلوتوث که همان Mac Address است، استفاده کرد که از پنج سال پیش در کشور آمریکا ابداع شده و به کار گرفته می شود. فناوری بلوتوث ابزاری برای انتقال اطلاعات است که با گسترش کاربرد ابزارهای هوشمند در زندگی روزمره در زمینه های گوناگونی از آن استفاده می شود.
نظارت بلوتوثی
گروهی از محققان دانشگاه صنعتی شریف از قابلیت های بلوتوثی برای تحلیل وضع ترافیکی در بزرگراه ها استفاده کرده اند. مبنای عملکرد سیستم طراحی شده، اندازه گیری زمان سفر خودروها براساس شناسایی و بازشناسایی خودرو ها در مسیر سفر است. به این ترتیب خودروی عبوری از مقابل حسگر شناسایی شده و در حسگر بعدی این خودرو بازشناسایی و زمان سفر محاسبه می شود.
به گفته مهندس سعید دهقانی، دانش آموخته مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف و مجری این طرح، امروزه در اغلب خودروهایی که در سطح شهر تردد دارند، حداقل یک دستگاه یا ابزاری که به بلوتوث مجهز باشد، یافت می شود. بنابراین هر یک از این ابزارها را می توان یک کد شناسایی اختصاصی در نظر گرفت که می توان از آن برای تحلیل و آمارگیری خودروهای عبوری از بزرگراه ها در سطح شهر استفاده کرد. در حقیقت در این روش حسگرهای نصب شده در مسیر بزرگراه ها، بلوتوث ابزارهای دیجیتال داخل خودروها را در حین حرکت ردیابی کرده و بر این اساس اطلاعاتی از وضع ترافیکی در بزرگراه ها جمع آوری می شود که می تواند در برنامه ریزی برای سفرهای درون شهری کاربرد داشته باشد. سامانه طراحی شده وضع ترافیک را ارزیابی کرده و براساس نتایج به دست آمده زمان رسیدن به مقصد های مختلف در طی مسیر را محاسبه می کند. علاوه بر این می توان از این اطلاعات برای ارزیابی سرعت خودروهای عبوری در بازه های زمانی مختلف استفاده کرد. بر این اساس می توان مدل های ترافیکی را تهیه کرد که در کنترل ترافیک و کاهش حجم ترافیک در شهرهای بزرگ نقش مهمی دارد.دهقانی در توضیح این که آیا روشن نبودن بلوتوث ابزارهای دیجیتال که مسافران یا رانندگان خودرو ها همراه دارند می تواند در ایجاد خطا در پیش بینی زمان سفر تاثیرگذار باشد، توضیح می دهد:
امروزه وسایل الکترونیکی متعددی در خودرو ها به بلوتوث مجهز هستند مثلا رادیو ضبط ها یا مسافران و راننده هایی که بلوتوث تلفن همراهشان روشن است. فقط کافی است درصدی از خودروها یک دستگاه بلوتوث روشن داشته باشند. اگرچه ممکن است در بعضی خودروها دستگاه مجهز به فناوری بلوتوث وجود نداشته باشد، اما این محاسبات به روشی انجام می شود که حتی اگر تعدادی از خودروهای عبوری بلوتوث داشته باشد هم می توان با استفاده از این اطلاعات وضع ترافیک و زمان رسیدن به مقصد را به روش تقریبی محاسبه کرد. آزمایش ها و بررسی های انجام شده از سوی محققان این طرح نشان می دهد تعداد خودروهایی که بلوتوث روشن دارند، بسیار بیشتر از آن چیزی است که پیش بینی می شود. ما امیدواریم با در کنار هم قرار دادن اطلاعات این سامانه یعنی سامانه حسگرهای بلوتوثی و اطلاعاتی که از دوربین های نصب شده در سطح شهر جمع آوری می شود، بتوانیم به اطلاعات بیشتری دسترسی داشته باشیم که دقت محاسبات را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. این طرح با همکاری شهرداری تهران اجرایی شده است و علاوه بر این که پیش از این به عنوان طرح برگزیده جشنواره شیخ بهایی انتخاب شده بود، سال گذشته نیز توانست رتبه نخست جشنواره کارآفرینی و کسب و کار دانشگاه شریف را از آن خود کند.
اطلاع رسانی از طریق تابلوهای خبری
محققان این طرح از ترکیب فناوری حسگرهای ترافیکی راهکار جدیدی را ارائه کرده اند که می تواند مشکلات و محدودیت های کنونی در صنعت حمل و نقل را از میان بردارد. دهقانی در توضیح ویژگی های این روش می گوید: یکی از مهم ترین مزیت های این روش این است که هزینه اجرای طرح های تحقیقاتی در حوزه ترافیک به کمک این حسگرها کاهش می یابد. این نخستین بار است که سخت افزار مورد نیاز برای این کار در داخل کشور ساخته می شود و یک طرح آزمایشی برای استفاده از این روش در محاسبه زمان سفر تعریف شده که نتایج موفقیت آمیزی را همراه داشته است. حسگرهایی که قرار است این داده را جمع آوری کند، در محدوده بزرگراه های مورد نظر نصب می شود. تبادل اطلاعات نیز با استفاده از شبکه G3 یا GPRS انجام می شود. انرژی لازم برای این دستگاه از طریق کابل برق یا سلول های خورشیدی تامین می شود. چنانچه به هر علتی برق قطع شده باشد این حسگرها تا 12 ساعت بدون نیاز به منبع انرژی همچنان به کار خود ادامه می دهد. اگر در فرآیند ارسال اطلاعات یا داده ها مشکلی وجود داشته باشد، این اطلاعات در حافظه داخلی حسگرها ذخیره و پس از برقراری امکان ارتباط، مجموع این داده ها به مرکز ارسال می شود. این داده ها در یک پایگاه داده ای تحت وب ذخیره می شود تا نرم افزار ویژه ای که برای این کار طراحی شده است بتواند داده ها را ارزیابی و زمان سفر و سرعت متوسط وسایل نقلیه را محاسبه کند. این داده ها از سوی محققان و مسئولان روی تابلوهای متغیر خبری به نمایش درمی آید تا رانندگانی که از این مسیرها عبور می کنند، بتوانند براساس این اطلاعات برای ادامه مسیر برنامه ریزی کنند. یعنی روی این تابلوها اعلام می شود چند دقیقه طول می کشد تا به مقصد مورد نظر برسید. خروجی حسگرها زمان سفر است که روی تابلو به نمایش در می آید. اطلاعات به نمایش درآمده روی تابلوهای خبری می تواند دربردارنده اطلاعاتی درباره زمان سفر، سرعت متوسط خودرو براساس وضع آب و هوا، وضع محدودیت های ترافیکی و هرگونه اطلاعات دیگر موردنیاز برای رانندگان و مسافران باشد و آنها را از هر گونه اختلال احتمالی یا پیش بینی نشده، آگاه کند.
کارشناسان و متخصصان معتقدند این سامانه می تواند مکمل یا حتی جایگزین مناسبی برای سیستم مانیتورینگ مرکز کنترل ترافیک باشد. دهقانی می افزاید: ما می توانیم از این فناوری در اجتماعات مختلف مانند برگزاری نماز عید فطر استفاده یا در مدیریت بحران به کمک این داده ها مسیرها را ارزیابی کنیم. این سامانه کاربردهای متنوعی دارد که تخمین روند سالانه ترافیک، تعیین میزان آلودگی هوا در ساعت های مختلف، محاسبه سرعت متوسط خودرو ها و تحلیل هایی براساس این اطلاعات و آگاهی از زمان سفر در طول مسیر نمونه ای از آنهاست. البته کاربرد این سامانه هنوز گسترده نشده است و یکی از برنامه های ما این است که این اطلاعات را روی تابلوهای اختصاصی ارائه کنیم که می تواند مسیرهای جایگزین را نشان دهد تا فرد بتواند براساس زمان سفر از بهترین مسیر به مقصد برسد. در بزرگراه بابایی این کار انجام شده است. روی این تابلو مسیر تخمین زده شده برای عبور از روی پل به نمایش درمی آید تا خودرو ها بر این اساس تعیین مسیر کنند.
تابلوهای جدید باید در جایی نصب شود که مردم بتوانند تعیین مسیر کنند. این فناوری نوظهور است و همچنان مسیری طولانی را پیش رو دارد. دهقانی در توضیح برنامه های آینده این گروه می گوید: برنامه آینده ما این است که روی فناوری های جدیدکار کنیم تا کیفیت این سامانه افزایش یابد و بتوانیم در ترکیب با دیگر فناوری ها از این سیستم در زمینه های دیگری هم استفاده کنیم. هدف اصلی ما مدیریت هوشمند ترافیک و تضمین آرامش مسافران و فراهم کردن امکان مدیریت زمان در سفرهای شهری است. اگر این فناوری گسترده شود، می توان اعلام کرد بهترین زمان برای رسیدن از خانه تا محل کار چه زمانی است که بتوان بر این اساس در کوتاه ترین زمان ممکن به مقصد رسید. گاهی برای بعضی افراد زمان مهم نیست این افراد می توانند زمانی از خانه خارج شوند که کمترین زمان سفر را داشته باشند بنابراین براساس این اطلاعات می توان داده های زیادی را استخراج کرد و ما اکنون در نقطه شروع هستیم.
به گفته دکتر وحید حسینی، سرپرست این طرح اکنون الگوهای سفرهای درون شهری براساس روش های آماری استخراج می شود که در مقایسه هزینه های بالایی دارد، اما استفاده از حسگرهای بلوتوثی می تواند روش مناسبی برای کاهش هزینه و یافتن گلوگاه های حمل و نقل باشد که بدون تردید می تواند در مدیریت ترافیک نقش موثری داشته باشد.
منبع: جام جم