به گزارش گروه فضای مجازی« خبرگزاری دانشجو»، سیلاب های چند ماهه اخیر در افغانستان موجب سرریز شدن جریان آب به سمت رودخانه هیرمند و تالاب هامون در سیستان و بلوچستان شد که طی 15 سال اخیر به طور کامل خشک شده بود و اکنون با قطع و کاهش شدید این جریان سیلابی، سطح آب رودخانه هیرمند نیز بشدت کاهش یافته است و مسئولان مربوط، کاهش سطح آب این رودخانه و کمبود اکسیژن را عامل این تلفات اعلام می کنند.
حسن خمر، مدیرکل شیلات سیستان با اشاره به تلف شدن یک میلیون و 200 هزار قطعه بچه ماهی در رودخانه هیرمند، دلیل مرگ این تعداد ماهی را افزایش دما، کاهش جریان آب و توقف وزش باد عنوان کرد و در گفت وگو با ایرنا افزود: این عوامل باعث کمبود اکسیژن در رودخانه هیرمند و در نتیجه مرگ و میر این ماهی ها شد که بتازگی به صورت طبیعی تکثیر یافته بودند.
به گفته وی محل وقوع حادثه از پشت سد سیستان تا ابتدای ورودی رودخانه هیرمند به دریاچه هامون بوده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان نیز با تائید قطع شدن جریان آب هیرمند و کاهش سطح آب این رودخانه به جام جم می گوید: تلف شدن این تعداد ماهی نتیجه ثبات نداشتن جریان آب در این رودخانه و مقطعی بودن آن است و هر چه میزان آب کمتر شده و سطح آن پایین تر بیاید با توجه به گرمای هوا، تبخیر بسیار بالای آب در منطقه و طوفان های 120 روزه سیستان، میزان هدر رفت آب هم افزایش یافته و احتمال تلفات بیشتر آبزیان وجود دارد.
خسرو افسری با اشاره به این که بخش زیادی از این ماهی ها به همراه جریان آب از سدهای افغانستان وارد هیرمند شده و در رودخانه به صورت طبیعی تکثیر یافته بود، می افزاید: اداره شیلات نیز به منظور استفاده بهینه از این آب، میلیون ها قطعه ماهی در تالاب هامون پرورش داده است که در صورت کاهش سطح آب تالاب و خشک شدن آن، احتمال تلف شدن آنها نیز وجود دارد.
وی ضمن درخواست از شرکت آب منطقه ای استان مبنی بر رهاسازی آب در هیرمند به منظور جلوگیری از تلفات بیشتر آبزیان، تاکید می کند: از آنجا که آب ورودی به رودخانه هیرمند و تالاب هیرمند، یک جریان سیلابی و موقت بوده و اکنون قطع شده است، ضروری است مسئولان کشور با تلاش، مدیریت و برنامه ریزی درصدد گرفتن حقابه هیرمند از افغانستان باشند تا از بروز حوادث مشابه دیگر جلوگیری شود.
در همین حال مدیرعامل شرکت آب منطقه ای سیستان و بلوچستان نیز با اشاره به این که با کاهش سیلاب های ورودی از افغانستان، بتدریج شاهد کاهش آب جاری در رودخانه هیرمند هستیم، به طوری که میزان این آب دیگر قابل توجه نیست، به جام جم می گوید: ماهی های تلف شده به احتمال قوی، ماهی های سرریز شده از دریاچه های سدهای افغانستان بوده است، زیرا شیلات حق پرورش ماهی در رودخانه های غیردائمی را ندارد و فقط می تواند در تالاب به پرورش آن اقدام کند.
احمد عاقبت بخیر با بیان این که سیلاب های اخیر مربوط به اواخر اسفند تا اواخر اردیبهشت است که با توجه به تمام شدن آنها، از حدود یک هفته پیش دبی آب ورودی به رودخانه هیرمند بسیار کاهش یافته است، می افزاید: سیلاب یک جریان موقتی است و هر لحظه احتمال خشک شدن کامل رودخانه وجود دارد و آب جمع شده در تالاب هامون نیز در صورتی که آوردی نداشته باشد تا یک سال دیگر خشک خواهد شد.
بیشتر ماهی های تلف شده در حاشیه رودخانه هیرمند و در نزدیکی روستای سنجدی بوضوح قابل مشاهده است.
رودخانه هیرمند از کوه های بابایغما در مرکز افغانستان سرچشمه گرفته و پس از طی مسافتی حدود هزار کیلومتر به مرز ایران می رسد. این رودخانه تنها منبع تامین آب تالاب بین المللی هامون و منطقه سیستان است.
رودخانه هیرمند از 15 سال پیش تاکنون بر اثر کمبود نزولات آسمانی و جلوگیری از جریان آب در افغانستان خشکیده است، اما از چند ماه پیش با جاری شدن سیلاب های سطحی ناشی از بارندگی ها، جریان آب ورودی به این رودخانه مردم را شادمان کرد، گرچه با کاهش نزولات جوی، آب این رودخانه نیز رو به کاهش است.
سیلاب ورودی به رودخانه هیرمند به دریاچه هامون انتقال یافته و بخش کوچکی از این دریاچه نیز آبگیری شده است.
اوایل اردیبهشت گذشته نیز مرگ دو میلیون قطعه ماهی به وزن بیش از 30 تن، فاجعه ای زیست محیطی را در استان تهران رقم زد.
گرچه سخنان ضد و نقیضی درباره دلیل وقوع این حادثه از سوی مسئولان مربوط اعلام شد، اما ورود فاضلاب خام شهرک واوان به دریاچه فشافویه شهرستان اسلامشهر و کاهش شدید آب این دریاچه و کمبود اکسیژن و در نهایت خفه شدن ماهی ها، دلیل عمده این تلفات عنوان شد.
منبع: جام جم