ارائه روشی برای درمان پارکینسون با سلول‌های بنیادی و عصاره کندر/ سلول درمانی جایگزین داروهای شیمیایی

مژگان عباسی، مجری طرح درمان پارکینسون با سلول‌های بنیادی و عصاره کندر در گفتگو با خبرنگار علمی «خبرگزاری دانشجو»، بیماری پارکینسون را یک اختلال تحلیل رونده عصبی دانست که در آن سلول‌های دوپامین ساز به طور انتخابی از بین می‌روند، گفت: در این بیماری بر اثر عوامل ژنتیکی و یا غیر ژنتیکی سلول‌های عصبی دچار استرس اکسیداتیو می‌شوند و در این حالت سلول‌های دوپامین‌ژه دچار اکسیداتیو و مرگ خواهند شد.

 

وی با بیان اینکه سلول‌های دوپامین‌ژه مسئول تولید دوپامین هستند، اظهار داشت: زمانی که سطح دوپامین ترشح شده از سوی سلول‌های عصبی در بدن کاهش می‌یابد فرد دچار پارکینسون می‌شود.

 

مجری طرح با تاکید بر اینکه اگر سلول‌های عصبی از بین بروند توانایی تکثیر ندارند، اضافه کرد: در بیماری پارکینسون زمانی که سلولی از بین می‌رود، توانایی تقسیم ندارند در نتیجه بیمار دچار علائم این بیماری می‌شود.

 

عباسی با اشاره به داروهای مورد استفاده در درمان بیماری پارکینسون خاطرنشان کرد: درمان‌های فارماکولوژیکی از قبیل استفاده از داروی Levodopa به عنوان پیش ساز دوپامین هرچند می‌تواند تا حدودی عوارض این بیماری را کاهش دهد، ولی باعث تسریع در ایجاد حرکات غیر ارادی فرد بیمار شده که دیسکینزی (Dyskinesis) نامیده می‌شود.

 

وی ادامه داد: از این رو باید از خارج از سلول منبعی را جایگزین کنیم تا بتواند دوپامین را تولید کند که اگر بتوانیم سلول‌های جنینی را در بیرون تمایز داده و به سلول‌های دوپامین‌ ساز پیوند دهیم می‌توانیم امیدوار باشیم که در درمان بیماری پارکینسون گامی برداشته‌ایم.

 

مجری طرح از آغاز مطالعاتی در این زمینه در پژوهشگاه مهندسی ژنتیک خبر داد و یادآور شد: در این مطالعات در صدد ارائه راهکارهایی برای درمان بیماری پارکینسون هستیم که برای این منظور تحقیقات مدل حیوانی آغاز می‌شود و پس از تایید نتایج آن مطالعات بالینی و بر روی انسان ادامه می‌یابد.

 

عباسی با اشاره به نحوه اجرای این پروژه خاطرنشان کرد: در این مطالعات از سلول‌های بنیادی جنینی موشی به همراه یکسری فاکتورها و ویروس‌ها استفاده شد. علاوه بر آن برای اولین بار در دنیا عصاره گیاه کندر (BBA یا بتابتونیک اسید) در این مطالعات مورد استفاده قرار گرفت.

 

وی ادامه داد: سلول‌های بنیادی جنینی را به سمت سلول‌های دو پامین‌ژه عصبی تمایز دادیم که در مرحله بعد این سلول‌ها به موش پیوند زده می‌شود، در صورت بهبود عملکرد سلول‌های عصبی می‌توانیم این روند را در کاربردهای بالینی استفاده کنیم.

 

مجری طرح با تاکید بر اینکه این مطالعات در شرایط این ویترو (in vitro) اجرایی شده است، توضیح داد: در این فاز مطالعات بر روی فاز سلولی انجام شد و پس کسب نتایج مناسب وارد فاز حیوانی و مراحل بالینی خواهیم شد.

 

عباسی به بیان نتایج بدست آمده در شرایط in vitro پرداخت و یادآور شد: در این مرحله به نتایج امیدوار کننده‌ای دست یافتیم، به گونه‌ای که میزان ترشح دوپامین سلول‌های بنیادی را با دستگاه HPLC اندازه گیری کردیم و نشان داد که سلول‌های مورد نظر به اندازه‌ای فعال بودند که توانستند دوپامین را به محیط خارجی ترشح کنند؛ ضمن آنکه سلول‌های بنیادی جنینی استفاده شده ویژگی‌های سلول‌های دوپامین ساز را گرفتند.

 

این محقق خاطرنشان کرد: نتایج این طرح می‌تواند باعث ایجاد پروتکلی برای تمایز سلول‌های بنیادی جنینی موشی و احتمالاً انسانی و همچنین سلول‌های پرتوان القایی (iPS) به سلول‌های دوپامین ساز شود که در آینده می‌تواند برای پیوند در بیماران پارکینسونی مورد استفاده قرار گیرد.