آیا «انرژی هسته‌ای» ارزش این همه دردسر را دارد؟!

گروه بین الملل«خبرگزاری دانشجو»؛ امروز یکی از موضوعات مورد بحث و چالش های موجود در عرصه جهانی گفت و گوهای هسته ای ایران و 1+5 درباره چگونگی و میزان دستیابی ایران به فناوری هسته ای است، مسئله ای که باعث شده شش قدرت جهانی به پای میز مذاکره بیایند تا تلاش کنند جمهوری اسلامی را از مسیر پیشرفت در دانش هسته ای خارج کنند. ولی باید گفت نیاز به فناوری هسته ای در جهان امروز که انرژی هایی چون نفت و گاز با محدودیت های بسیاری همراه است، آلودگی های زیست محیطی زندگی انسان ها را مختل کرده است، کاربرد خاصی که فناوری هسته ای در علم پزشکی دارد، بیش از پیش محسوس است و از این رو می توان دستیابی به فناری هسته ای برای هر کشوری را یک «ضرورت اجتناب ناپذیر» قلمداد کرد.

 

 

 انرژی هسته ای از شکاف هسته اورانیوم و پلوتونیوم ناشی می شود. زمانی که ذره ای به نام نوترون به اتم اورانیوم برخورد می کند. در نتیجه این روند، انرژی عظیمی در قالب گرما و تابش آزاد می شود. از این انرژی برای تبدیل آب به بخار استفاده می شود که در به کارافتادن توربین هایی که برق تولید می کنند، کارایی دارد.انرژی هسته ای یکی از منابع تولید برق است و در آینده نزدیک نیز همچنان این جایگاه را حفظ خواهد کرد.

 

 تعداد راکتورهای هسته ای در سراسر جهان افزایش خواهد یافت. تا فوریه 2014، 434 راکتور با ظرفیت تولید 380 هزار مگاوات برق در سراسر جهان به ثبت رسیده اند. 70 راکتور دیگر با ظرفیت تولید 75 هزار مگاوات برق در دست ساخت اند و 173 راکتور دیگر نیز در آستانه آغاز عملیات احداث قرار دارند. گزارش انجمن هسته ای جهانی در ژانویه 2014 حاکی از آن است که بیش از 45 کشور در جهان به طور فعالانه ای از برنامه های انرژی هسته ای استفاده می کنند.

 

 

مطابق آخرین تحقیق منتشر شده از سوی آکادمی ملی علوم: «رشد تقاضای انرژی فراتر از رشد منابع آن است.» و بنابراین« صادرات نفت ایران کاهش خواهد یافت.» یا حتی«می تواند طی 12 تا 19 سال به صفر برسد.» این تحقیق نشان دهنده این است که نیاز ایران به انرژی هسته ای به جا است چرا که «ایران برای بیشتر درآمدش به صادرات نفت متکی است و در صورت کاهش صادرات می تواند آسیب پذیر گردد.» این گزارش اضافه می کند: «رآکتور های هسته ای جایگزین انرژی هایی خواهند شد که در حال حاضر از نفت تأمین می شود بدین ترتیب ایران از صادرات نفت بی نیاز خواهد شد.» دیگر کارشناسان آمریکایی و غربی نیز به همین نتیجه رسیده اند. در حقیقت، طرح فعلی ایران برای تولید 20000 مگاوات برق از انرژی هسته ای تا سال 2020 می تواند سالیانه 190 میلیون بشکه نفت خام و نزدیک 14 میلیارد دلار صرفه جویی ارزی را به دنبال داشته باشد. 

 

از دیدگاه محیط زیستی، بیشتر صنایع «به دلیل چشم انداز کنترل انرژی حاصل از سوخت فسیلی و اینکه قانونگذاری های مربوط به تغییرات اقلیمی تأثیری بر انرژی هسته ای ندارد چرا که این این انرژی به اندازه سوخت فسیلی آلاینده نیست» به انرژی هسته ای چشم دوخته اند.

 

نکته قابل توجه اینکه، کشورهایی که امروزه صحت برنامه انرژی هسته ای ایران را زیر سئوال می برند همان هایی هستند که بیش از پنجاه سال پیش فعالانه از این برنامه حمایت کرده و برای سهیم شدن در آن رقابت می کردند در حالی که جمعیت ایران و نیاز به انرژی بسیار کمتر از سطح فعلی آن و تولید نفت و صادرات آن بسیار فراتر از حال حاضر بوده است. همان طور که پروفسور ویلیام  بیمن خاطر نشان کرده: «اینکه مقامات آمریکایی درباره همان برنامه هسته ای اعلام هشدار می کنند در بهترین حالت غیر منطقی و در بدترین حالت فریبکارانه است.»

 

نکته ای که محمد جواد ظریف هم در سال 2007 در مقاله ای با عنوان « مقابله با بحران ایران و آمریکا: نیاز به تغییر الگو» می گوید: برنامه هسته ای ایران نه جاه طلبانه است و نه از لحاظ اقتصادی غیر قابل توجیه. تنوع پذیری – شامل توسعه انرژی هسته ای- تنها استراتژی معقول انرژی برای ایران است.

 

 

تولید الکتریسیته: در مورد نفع استفاده از انرژی هسته ای در تولید الکتریسیته برای کشورمان باید گفت : محدود بودن منابع متعلق به نسل های بعد، ارزش استفاده از آن در صنایع پایین دستی چون پتروشیمی، رشد مصرف منابع انرژی در کشور، قواعد زیست محیطی و درنهایت ضرورت منطقی کردن قیمت های انرژی و کاهش یارانه های پنهان و تعدیل هزینه های فرصت ما را مجاب به استفاده از این فناوری می سازد.

 

شکستن انحصارگرایی: انرژی اتمی پس از اینکه در کشورهای آمریکا و شوروی سابق به صورت انحصاری درآمد و این کشورها را به ابر قدرت که جهان را در بین خود تقسیم کرده بودند، مبدل کرد بسیاری از سیاستمداران و دانشمندان کشورهای دیگرا را بر آن داشت تا با کشف و دستیابی به این انرژی عظیم بتوانند خود را از مدار دو قطبی بودن جهان رها کنند و هر کدام قدرت انرژی هسته ای را در موارد مختلف صنعتی ، پزشکی ، علمی و... در انحصار بگیرند تا با از رده خارج شدن کم کم سوخت فسیلی در آینده دچار مشکل نشوند، مشکلی که در آینده گریبانگر کشورهایی بسیاری خواهد شد. اگر چه در این مسیر برخی کشورهای اروپایی و آسیایی توانستند به این مهم نائل شوند ولی ضرورت غیر قابل انکار انرژی هسته ای این نکته را توجیه پذیر می کند که تمامی کشورها از جمله جمهوری اسلامی بتوانند به این مهم نائل شوند.

 

سیستم آب رسانی و انرژی پاک: جالب است بدانیم توسعه و راه اندازی فناوری های جای گزین برای پاکسازی فاضلاب صنعتی ، آب شهری، آب زیر زمینی و آب آشامیدنی برای بقا و پایداری بسیاری از کشورها امری حیاتی است و جالب است بدانید که بهترین روش برای تصفیه آب از بین روشهای ممکن فرآیند پرتودهی است که آن نیز شکل موثری از کاربرد فن آوری هسته ای است. یک نیروگاه هزار مگاواتی، سالانه به طور متوسط به 2.5 میلیون تن زغال سنگ ، 1.6 میلیون تن نفت یا 10 میلیون  تن اورانیوم طبیعی (25 تن اورانیوم غنی شدۀ 3 درصد) و1.5 ملیون متر مکعب گاز  نیاز دارد.   در صورت استفاده چنین نیروگاهی از زغال سنگ در طول یک سال 240000 تن خاکستر، 2.7 میلیون تن دی اکسید کربن، منو اکسید کربن، اکسیدهای هیدروژن، اکسیدهای سولفور و 270 تن فلزات سمی به محیط زیست وارد خواهد شد. این در حالی است که انرژی هسته ای معادل یک تن پسماند رادیواکتیو که می تواند جهت ایمنی به جامد تبدیل و نهایتاً دفن شود، از خود برجای می گذارد.

 

رادیو دارو و ساخت دستگاه های شتاب دهنده و پزشکی: در جهان امروز تولید رادیو داروها ودستگاهی نظیر شتاب دهنده برای  شناسایی کلیه بیماری‌های سرطانی در بدن و بیماری‌هایی نظیر پوکی استخوان تاحدود زیادی درمان این بیماری را برای ما آسان سازد یک مثال مناسب برای این مساله درمان 25 بیمار صعب العلاج از 30 نفر با یک رادیو دارو در کشورمان است پس چندان عجیب نیست اگر بگوییم که صنعت مدرن پزشکی در عصر حاضر بدون فناوری هسته ای بی معناست. رادیوگرافی ، گاما اسکن ، استرلیزه کردن هسته ای و میکروب زدایی وسایل پزشکی با پرتو های هسته ای ، رادیو بیولوژی،تولید رادیوداروهاو حتی کاربرد در دامپزشکی هسته ای از جمله مواردی است که می تواند فناوری هسته ای کمک شایانی در علم پزشکی بکند. پرتودرمانی نیز یکی از مهم ترین روش های درمان سرطان به شمار می روند، به طوریکه 25 درصد کشورها از این تکنیک مفید برای درمان 50 درصد سرطان ها استفاده می کنند.همچنین باید اشاره کرد که رادیو ایزوتوپها وسیله بسیار ارزنده ای هستند که برای تحقیقات علمی و آزمایشات عملی در رشته های پزشکی , بیولوژی (زیست شناسی ) , بیوشیمی و بیوفیزیک و کشاورزی کاربرد دارند. البته باید گفت برای درمان 850 هزار بیمار سرطانی نیاز به غنی سازی 20 درصدی است، قابلیت و ظرفیتی که در راکتور تحقیقاتی تهران وجود دارد معلوم نیست چگونه با «توافق نامه ژنو» این نیاز اساسی برآورده می شود!

 

البته باید گفت در زمینه هایی چون کشاورزی و مواد غذایی هم می تواند فناوری هسته ای مورد استفاده قرار بگیرد و از این مسیر ضمن کاهش هزینه های موجود، طول عمر مواد غذایی و تولیدات کشاورزی را با روش های مختلف افزایش بدهد.

 

 

20 فروردین ماه سال 1385 خبر دستیابی ایران به فن آوری غنی سازی اورانیوم و راه اندازی یک زنجیره کامل غنی سازی در نطنز اعلام شداین موفقیت بزرگ در فن آوری هسته ای و دستاوردی بزرگ برای نظام محسوب می شد. با دستیابی ایران به چرخه سوخت، کشورمان توانست مراحل استخراج سنگ اورانیوم، تبدیل سنگ به کیک زرد، تبدیل کیک زرد به هگزا فلوراید اورانیوم یا همان UF6، انجام عملیات غنی سازی روی UF6 و خالی کردن فلور آن و تهیه اکسید اورانیوم غنی شده، تبدیل اکسید اورانیوم غنی شده به قرص هایی با عرض هشت دهم و طول یک سانتی متر که این قرص در درون غلاف زیرکنیوم قرار می گیرد و میله های سوخت را تشکیل می دهد را با موفقیت به پایان برساند.

 

رهبر معظم انقلاب در دیدار مسئولان سازمان انرژی اتمی و کارشناسان هسته‌ای در تاریخ 25/03/1385 فرمودند: امروز در دنیا سانتریفیوژهای نسل چهارم و پنجم هم تولید شده شما ان‌شاء‌الله خواهید توانست روی دست آنها بزنید خواهید توانست پیش ببرید ای بسا که شیوه‌های تولید همین مواد چه از معدن تا تولید 6 ufیا غنی‌سازی آن راه‌های خیلی میانبرتر و خوب‌تری داشته باشد که شما آنها را کشف خواهید کرد من شک ندارم که شما می‌توانید این کارها را بکنید و می‌توانید حرکت را سریع‌تر آسان‌تر و بهتر انجام دهید.

 

 

اگر جمهوری اسلامی ایران از فناوری هسته ای در حدی که نیاز امروز کشور است، چشم پوشی کند در آینده که فرآیندهای هسته ای حرف اول تأمین انرژی جهان را خواهد زد ، فرسنگ ها از دانش های نوین و تأمین انرژی در عرصه جهانی فاصله خواهد گرفت. به این ترتیب اگر کشور ما امروز از انرژی هسته ای بهره مند نشود فردا نخواهد توانست انرژی مورد نیاز خود را تأمین نماید و هرکشوری که نتواند انرژی مورد نیاز خود را تأمین کند کشوری شکست خورده خواهد بود که استقلال و عزت دینی و ملی خود را به پای کشورهای پیشرفته مولد انرژی قربانی خواهد کرد . در واقع دستیابی به فناوری هسته ای اگر چه یک «ضرورت اجتناب ناپذیر» برای کشورمان محسوب می شود ولی نکته مهمتر اینکه گامی در جهت رفع نیازهای مردم و حرکتی به سوی پیشرفت قلمداد می شود.

 

مذاکرات هسته ای در گام پایانی در وین در حالی دنبال می شود که خواست و هدف کشورهای غربی به خصوص آمریکا، ممانعت از دستیابی ایران به «فناوری هسته ای قابل کاربرد» است. قدر مسلم، کسانیکه بیش از سه و نیم دهه، ملت ایران را به شکل های مختلف از «جنگ تا تحریم» مورد آماج حملات خویش قرار می دهند، چگونه می توانند بپذیرند جمهوری اسلامی ایران، در میز مذاکره به توافقی دست پیدا کند که آسایش، رفاه و سلامتی برای ملتش را به همراه داشته باشد؟