دغدغه فیس بوک، نمایشگاه قرآن را به حاشیه راند

به گزارش گروه فضای مجازی« خبرگزاری دانشجو»، نمایشگاه قرآن برای خیلی از بازدیدکنندگان تنها یک نمایشگاه صرف برای بازدید یا خرید نیست. بلکه پاتوقی است برای یک شب‌نشینی خانوادگی در یک فضای قرآنی و معنوی. کسانی که بارها به نمایشگاه قرآن رفته‌اند تصدیق می‌کنند که خیلی از خانواده‌ها از قبل افطار در نمایشگاه حضور پیدا می‌کنند و با پهن کردن سفره افطار در فضای نمایشگاه و بعد بازدید از بخشهای مختلف در واقع یک شب معنوی و در عین حال شاد را در محیطی قرآنی تجربه می‌کنند.

مسابقات بین المللی قرآن و نمایشگاه بین المللی قرآن در تهران را می‌توان مهمترین اتفاقات قرآنی کشور و شاید جهان اسلام دانست. اولی یک ماه پیش، از پنجم تا دوازدهم اردیبهشت ماه در تهران برگزار شد که عدم حضور وزیر ارشاد در افتتاحیه آن و عدم حضور رییس جمهور در هیچکدام از روزهای آن حسابی به چشم آمد. و حال دومین اتفاق بزرگ قرآنی کشور در حالی شب گذشته توسط وزیر ارشاد افتتاح شده که تغییرات ایجاد شده در آن انتقادات زیادی را متوجه دولت یازدهم نموده است. اگرچه این انتقادات از ماه‌ها پیش که زمزمه برخی تغییرات در نحوه برگزاری نمایشگاه قرآن شنیده می‌شد، آغاز شده بود اما بی‌توجهی به آنها موجب شد که نهایتا این نمایشگاه در هفته اول فعالیت خود با استقبال سرد مخاطبان روبرو شود و با توجه به اینکه امسال نمایشگاه خیلی زود –پانزدهم رمضان- تمام می‌شود و رنگ شبهای قدر را نمی‌بیند، بعید است که این سردی به گرما تبدیل شود.

جمع‌تر بنشینید، فقط 30 هزار متر مربع کم داریم!
بیست و دومین نمایشگاه قرآن کریم شب گذشته در باغ موزه دفاع مقدس افتتاح شد، جایی که برای اولین بار قرار است میزبان این رویداد قرآنی باشد چراکه طی سالیان اخیر این مصلی تهران بود که نمایشگاه قرآن را در خود جای می‌داد. اما این تغییر مکان آنقدرها هم که در جمله بالا دیدید ساده و بی‌حاشیه نبوده است. در حالی که سالیان قبل فضایی 45 هزار متر مربعی در مصلی به نمایشگاه قرآن اختصاص داده می‌شد، فضای اختصاص داده شده به نمایشگاه قرآن امسال چیزی بین 10 هزار تا 15 هزار متر مربع است، یعنی هفتاد درصد کمتر! همین کمبود فضا هم موجب شده است تا از میان سیصد ناشر داخلی و ده‌ها ناشر خارجی متقاضی، تنها 50 ناشر داخلی و 30 ناشر خارجی اجازه حضور در نمایشگاه را پیدا کرده‌اند. آمار ناشران حاضر را حجت الاسلام جمشیدی معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد اعلام کرده بود. اما هنوز که هنوز است هیچ کس دقیقا نمی‌داند دلیل این تغییر مکان چه بوده است چرا که مسئولان حتی به نامه اعضای کمسیون فرهنگی که از چرایی این تغییر مکان پرسیده بودند هم پاسخ نداده‌اند. البته معاون قران و عترت وزیر ارشاد یکبار دلیل این تغییر مکان را برگزاری نماز جمعه در مصلی اعلام کرده است و بار دیگر اینکه مصلی اصلاً جای مناسبی برای برگزاری نمایشگاه نیست.
تکیه بر باد!
تغییر مکان نمایشگاه تنها به کاهش فضا و متعاقباً کاهش تعداد ناشران شرکت کننده نیانجامیده است. در حالی که سالهای گذشته بخش اصلی نمایشگاه در فضای مسقف برگزار می‌شد، امسال بیشتر غرفه‌ها در فضای باز و زیر چادر برگزار می‌شود و معلوم نیست غرفه داران و بازدیدکنندگان با هوای گرم تیرماه چگونه کنار خواهند آمد. البته حجت الاسلام حشمتی ضمن تاکید بر اینکه ایجاد سیستم تهویه در فضای باز کار آسانی نیست به یک راهکار جالب اشاره کرده است: «اینجا ساعت شش به بعد باد خاصی می‌وزد که امیدواریم در طول نمایشگاه ادامه داشته باشد!» حالا بگذریم از مشکلاتی مانند سختی دسترسی عمومی یا کمبود پارکینگ در مکان جدید که احتمالا داد بازدیدکنندگان را در خواهد آورد.

کی خسته‌اس؟
تغییر مدت زمان برگزاری نمایشگاه هم یکی دیگر از تفاوت‌های این دوره با دوره‌های سابق است. سال‌های گذشته نمایشگاه به مدت یک ماه از چند روز قبل از ماه مبارک رمضان آغاز می‌شد تا بازدیدکنندگان شهرستانی برای بازدید روزه‌شان به مشکل برنخورد. اما مسال اگرچه چند روز زودتر آغاز شده اما قرار است پانزدهم رمضان به کار خود پایان دهد. با این حساب علاقه‌مندان فقط کمتر از بیست روز برای بازدید فرصت خواهند داشت.
وزیر ارشاد جایی گفته بود همین بیست روز کافی است و کسانی که تمایل به بازدید داشته باشند در همین مدت می‌توانند خود را به نمایشگاه برسانند. او حتی نمایشگاه قرآن را با سایر نمایشگاه‌ها که به گفته وی یک هفته تا ده روز برگزار می‌شوند هم مقایسه کرده بود. برعکس ماجرای جابجایی نمایشگاه که آخر هم دلیل واحد و قانع کننده‌ای برای آن ذکر نشد، حجت الاسلام حشمتی در این مورد دلیل جالبی را بیان کرد. او نتایج یک «نظرسنجی علمی» از فعالان قرآنی و علاقه‌مندی آنها به کاهش مدت نمایشگاه را دلیل بیست روزه شدن نمایشگاه عنوان کرد در حالی که به گفته خود وی این «نظرسنجی علمی» نه توسط یک موسسه علمی بلکه توسط چند رسانه قرآنی انجام شده است. اعتبار نظرسنجی مورد اشاره آقای معاون وقتی بیشتر زیر سوال می‌رود که بدانیم بسیاری از فعالان قرآنی که سابقه سالها حضور در نمایشگاه قرآن را داشتند اتفاقاً نظر دیگری دارند. بر اساس گزارشی که برنامه پیک بامدادی پخش کرد و در آن با چند تن از این فعالان به گفتگو پرداخت، آنها شبهای قدر و دهه سوم نمایشگاه را شلوغ‌ترین ساعات نمایشگاه دانستند و از سه یا چهار برابر شدن استقبال مردمی در این روزها گفتند. یعنی دقیقاً روزهایی که امسال نمایشگاه دایر نخواهد بود. یکی از افراد در همان گزارش درباره این ادعای مسئولین که خود فعالان قرآنی از طولانی بودن نمایشگاه گله‌مند بودند، می‌گوید: «اگر هم خستگی‌ای بود در دهه آخر از تنمان بیرون می‌رفت. شاید مسئولان دولتی و افراد غرفه‌های دولتی خسته می‌شدند و دوست داشتند که نمایشگاه زودتر تمام شود وگرنه بچه‌های بخش خصوصی دوست داشتند نمایشگاه طولانی باشد.»
به گفته فعالان قرآنی بخش خصوصی، استقبال بالای مردم در دهه آخر به حدی بود که هم خستگی را از تن غرفه دارها بیرون می‌کرد و هم از نظر اقتصادی روزهای ابتدایی نمایشگاه را جبران می‌نمود. اما امسال گویی خبری از آن اسقبال نخواهد بود.
نکته آخر درباره کاهش زمان نمایشگاه قرآن هم اینکه معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد در حالی خستگی فعالان قرآنی را دلیل اصلی این کاهش عنوان کرده که خود در جایی دیگر از تمایل این فعالان برای برگزاری یک نمایشگاه دائمی سخن گفته بود!

پول عفاف و حجاب در جیب مستند سازی؟
یکی دیگر از تغییرات نمایشگاه امسال حذف بخش حجاب و عفاف از نمایشگاه است. حجت الاسلام حشمتی عنوان کرده است که برگزاری نشستهایی تخصصی در حوزه عفاف و حجاب همان کار فروش محصولات و اقلام مربوط به حجاب و عفاف را انجام خواهد داد. او در جایی دیگر تلاش برای عملی کردن شعار سال و کاهش هزینه‌ها را دلیل برخی تغییرات در نمایشگاه عنوان کرده بود و البته خود در جایی دیگر از حضور یک گروه مستند ساز در تمام مراحل برگزاری نمایشگاه برای ساخت یک فیلم مستند از نمایشگاه خبر داده بود. حال مشخص نیست که آیا در واقع کاهش فضای نمایشگاه و جلوگیری بسیاری از ناشران از حضور در نمایشگاه و حذف بخش عفاف و حجاب و... که به بهانه کاهش هزینه‌ها انجام گرفته است، در واقع راهکاری بوده که هزینه آن صرف کارهای غیر ضروری چون مستند ساختن از نمایشگاه شود یا نه؟!

نمایشگاه قرآن نمایشگاه لوله و اتصالات نیست!
نکته آخر آنکه هم در صحبتهای وزیر ارشاد، آنجا که نمایشگاه قرآن را با سایر نمایشگاه‌ها مقایسه کرده و کاهش زمان آن را توجیه می‌کند، و هم در سخنان معاون قرآن و عترت وی که در جایی از رویکردش در تخصصی شدن نمایشگاه قرآن سخن می‌گوید، نشان از یک اشتباه عجیب به چشم می‌آید و آن اینکه نمایشگاه قرآن حداقل از یک نظر با سایر نمایشگاه‌ها تفاوتی مهم دارد.
نمایشگاه قرآن برای خیلی از بازدیدکنندگان تنها یک نمایشگاه صرف برای بازدید یا خرید نیست. بلکه پاتوقی است برای یک شب‌نشینی خانوادگی در یک فضای قرآنی و معنوی. کسانی که بارها به نمایشگاه قرآن رفته‌اند تصدیق می‌کنند که خیلی از خانواده‌ها از قبل افطار در نمایشگاه حضور پیدا می‌کنند و با پهن کردن سفره افطار در فضای نمایشگاه و بعد بازدید از بخشهای مختلف در واقع یک شب معنوی و در عین حال شاد را در محیطی قرآنی تجربه می‌کنند.
یعنی می‌توان گفت نمایشگاه قرآن برای خیلی از خانواده‌ها جبران کننده همه کمبودی است که پایتخت در حوزه فضای معنوی و تفریحیِ سالم و خانوادگی با آن روبروست. اینچنین است که بعضی خانواده‌ها ممکن است بیش از یکبار در نمایشگاه قرآن حاضر شوند. حال اینکه چنین نمایشگاهی با این کارکرد از نظر تخصصی یا عمومی بودن، یا از نظر مدت زمان برگزاری مثلاً با نمایشگاه لوله و اتصالات یا نمایشگاه صنایع برودتی مقایسه شود عجیب است و نشان دهنده آن که ظاهراً مسئولان امر به خوبی تمام وجوه اهمیت نمایشگاه قرآن را درک نکرده‌اند.
نمایشگاه قرآن حتما نیاز به اصلاح داشت. مثل تجدید نظر در بخش فروش تابلو فرشهای چند میلیون تومانی اما اتفاقاتی که در نمایشگاه امسال افتاده است خیلی شبیه اصلاح نیست.
به هر حال نمایشگاه قرآن حتما محک خوبی خواهد بود که مشخص شود آیا قرآن به اندازه فیسبوک برای مدیران فرهنگی دولت یازدهم اهمیت دارد یا نه؟!

منبع: 9دی