تکلیف تیم مذاکره‌کننده مشخص شد/ نیاز کشور به 20 هزار سانتریفیوژ نسل دوم

 گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»؛ اعضای تیم مذاکره‌کننده کشورمان در جریان دور پنجم مذاکرات وین تاکید داشته‌اند اصراری به استفاده از نوع خاصی از ماشین‌های غنی‌سازی ندارد ولی تعداد و نوع ماشین‌ها باید به اندازه‌ای باشد که در مجموع ایران بتواند 120 هزار سو (SWU) غنی سازی لازم برای تامین سوخت راکتور بوشهر را انجام دهد.

 

ایران هم‌اکنون حدود 8000 ماشین سانترفیوژ فعال دارد و تعداد کل ماشین‌های نصب شده ایران در نطنز و فردو 21 هزار عدد است.

 

موضع فعلی ایران در مذاکرات این است که هیچ ماشینی را برنمی‌چیند و همین تعداد ماشین را حفظ خواهد کرد ولی آماده است درباره برنامه زمان بندی افزایش این تعداد ماشین‌ها به 54000 عدد با 1+5 مذاکره و تفاهم کند.

 

متقابلا، آمریکا اصرار دارد که ایران فقط می‌تواند 4 هزار ماشین سانتریفیوژ نوع اول را حفظ کند و باید بقیه ماشین‌ها را برچیند.

 

اما مقام معظم رهبری روز گذشته در دیدار مسئولان، کارگزاران و جمعی از مدیران ارشد دستگاه‌های مختلف کشوری و لشگری، مساله بسیار مهم ظرفیت غنی سازی را یکی از موارد اختلافی با طرف مقابل خواندند و اظهار داشتند: هدف آنها این است که در موضوع ظرفیت غنی سازی، جمهوری اسلامی ایران را به 10 هزار سو راضی کنند البته ابتدا از 500 سو و 1000 سو شروع کردند، که «10 هزار سو محصول حدود 10 هزار سانتریفیوژ از نوع قدیمی است که داشتیم و داریم»، در حالی که به گفته مسئولان مربوط، نیاز قطعی کشور، 190 هزار سو است.

 

ایشان حرف آمریکایی‌ها را که به بهانه نگرانی از سلاح هسته‌ای، با دانش و فناوری بومی هسته‌ای ایران مخالفت می‌کنند، ناحق و غیر منطقی دانستند و گفتند: تضمین برای جلوگیری از دستیابی به سلاح هسته‌ای، راه‌های مشخص و دستگاه‌های مسئولی دارد که جمهوری اسلامی ایران اشکالی در این موضوع نمی‌بیند و تضمین هم شده است، اما امریکا حق ندارد در مورد احتمال دستیابی کشورها به سلاح هسته‌ای اظهار نگرانی کند؛ زیرا خود امریکا از این سلاح استفاده کرده و اکنون نیز چند هزار بمب هسته‌ای دارد.

 

سو (SWU) مخفف عبارت Separatlve Work Unit و یک واحد اندازه‌گیری است که به طور خاص در صنایع تولید انرژی هسته‌ای به کار برده می‌شود. 

 

این واحد برای سنجش مقدار کار لازم برای جداسازی، ایزوتوپ سبک عنصر اورانیوم (U235) از ایزوتوپ سنگین‌تر آن (U238) در اورانیوم طبیعی جهت ایجاد محصول نهایی که از ایزوتوپ سبک‌تر غنی‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

به معنای دیگر SWU  تابعی از میزان اورانیوم تحت فرآیند قرار گرفته، درصد خلوص مواد اولیه و میزان درصد حاصل شده توسط یک واحد جداسازی (یک ماشین سانتریفیوژ) است.

 

هر چه پارامتر "سو" ماشین‌ها (سانتریفیوژها) افزایش یابد، تعداد ماشین‌ سانتریفیوژ کمتری جهت تولید سوخت نیروگاه‌ها لازم است که با توجه به هزینه ثابت اولیه ساخت و راه‌اندازی تاسیسات غنی‌سازی، افزایش SWU به منزله افزایش توان تولید سوخت جهت استفاده در نیروگاه هسته‌ای خواهد بود و این قضیه از لحاظ اقتصادی بسیار حائز اهمیت است.

 

 

سانتریفیوژ به هر دستگاهی گفته می‌شود که با سرعت زیاد به دور خود می‌چرد و در همین حال با استفاده از نیروی گریز از مرکز ایجاد شده مواد درون خود را نیز به بیرون پرتاب می‌کند. از این دستگاه برای جداسازی مواد از یکدیگر استفاده می‌شود.

 

در فرایند تولید سوخت هسته‌ای و استفاده از آن در نیروگاه‌ها که با هدف تولید انرژی نظیر الکتریسته صورت می‌گیرد، سانتریفیوژها نقش اساسی را در غنی سازی اورانیوم ایفا می‌کنند، به طوری که در صورت نبود آنها عملا مانع بزرگی بر سر راه غنی سازی اورانیوم به وجود می‌آید.

 

پس از که سنگ معدن اورانیوم از معادن استخراج شد، آسیاب شده و به شکل پودر در می‌آید. بر اساس برآوردهای صورت گرفته از هر تن سنگ معدن اورانیوم بالغ بر 140 کیلوگرم اورانیوم طبیعی حاصل می‌شود که فقط می‌توان حدود یک کیلوگرم اورانیوم خالص 235 به دست آورد یعنی در مجموع یک کیلوگرم اورانیوم خالص از هر هزار کیلوگرم سنگ معدن اورانیوم.

 

در ادامه ، اسید سولفوریک به مواد افزوده شده و پس از طی شدن چند مرحله دیگر اکسید اورانیوم با اسید سولفوریک ترکیب می‌شود و در نهایت سولفات اورانیل حاصل خواهد شد و در آخر با افزودن حلال‌های مخصوص به سولفات اورانیل، ماده جامدی به نام کیک زرد به وجود می‌آید که شامل 70 درصد اورانیوم بوده و دارای خواص پرتوزایی (رادیواکتیویته ) است.

 

برای غنی سازی اورانیوم، باید ابتدا کیک زرد را با اتم فلوئور ترکیب کرد و به صورت گاز هگزافلوراید اورانیوم درآورد. از اینجا به بعد است که غنی سازی اورانیوم به واسطه استفاده از فناوری سانتریفیوژی کامل می‌شود.

 

روش‌های مختلفی برای این کار وجود دارد ولی استفاده از سانتریفیوژ بهترین و موثرترین روش برای غنی سازی اورانیوم است.

 

طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی، دولت موظف به تامین 20 هزار مگاوات برق هسته‌ای (معادل 20 برابر نیروگاه بوشهر) است که برای تامین سوخت این تعداد نیروگاه‌ نیاز به حدود یک میلیون دستگاه سانتریفیوژ است.

 

از طرف دیگر برای برآورده کردن نیازهای صنعت هسته‌ای کشور نیاز به 190 هزار سو (swu) سانتریفیوژ است که این عدد معادل 90 تا 100 هزار دستگاه سانتریفیوژ نسل اول است همچنین برای تامین سوخت سالانه نیروگاه بوشهر (30 تن اورانیوم غنی شده) به حدود 54 هزار سانتریفیوژ نیاز است؛ تعداد سانتریفیوژهای نصب شده‌ فعلی ایران حدود 20 هزار  دستگاه است که نیمی از آنها فعال هستند.

 

 علاوه بر آن کشور نیازمند تولید اورانیوم 20 درصد برای برآورده کردن نیازهای دارویی و تحقیقاتی خود در رآکتور تهران است.

 

با توجه به وسعت نیازهای ایران در زمینه تولید رادیو داروها و راکتور تحقیقاتی تهران از جمله تاکیدات ایران در این زمینه آن است تنها عاملی که ظرفیت غنی سازی ایران را تعیین می‌کند، نیازهای عملی ایران است و این نیاز به گونه‌ای است که ایران باید بتواند سوخت راکتور تهران را به طور کامل در داخل کشور تولید کند.

 

برای این منظور لازم است ظرفیت فعلی غنی‌سازی (8000 ماشین فعال) حفظ شود و به تدریج نیز بر این ظرفیت افزایش یابد تا جایی که بتوانیم بین 120 تا 190 هزار SWU غنی سازی کنیم.

 

 

این تعداد در نسل‌های بعدی که 24 سو غنی سازی دارند، به عدد 7 هزار و 917 می‌رسد که با آنچه از سوی طرف آمریکایی ادعا شده است، فاصله زیادی دارد.