بر اساس بررسی‌های انجام شده بیشترین مقالات منتشر شده در زمینه فناوری نانو بیشترین مقالات در زمینه نانو بود که کشورهای چین و آمریکا به ترتیب رتبه‌های اول و دوم را کسب کردند و بهترین رتبه ایران در میان نانومواد مربوط به نانوکامپوزیت‌ها و پایین رتبه مربوط به چاه‌های کوانتومی بوده است.
به گزارش گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»،مطابق بررسی انجام شده توسط استت نانو، در ده سال گذشته نانوذرات و نانولوله‌ها بیشترین تعداد مقالات ISI را به خود اختصاص داده‌اند؛ در حالیکه گرافن به عنوان یک موضوع داغ بیشترین توجه محققان علوم و فناوری نانو را به خود جلب کرده است.
پس از ظهور فناوری نانو، واژه نانو مواد وارد ادبیات علمی در جهان شد. بعد از اختراع میکروسکوپ تونل‌زنی روبشی (STM) در سال 1981 و کشف فولرین در سال 1985 مفهوم نانومواد در دنیای علم و فناوری شکل گرفت. مطابق تعریف سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO/TS 80004) نانو مواد به دو دسته کلی نانوشی و مواد نانو ساختار تقسیم می‌شوند. نانوشئ ماده‌ای است که حداقل یکی ازابعاد آن در مقیاس نانو باشد.
از آنجایی که نانو مواد واحد‌های سازنده فناوری نانو بوده و بسیاری از اعجاز این فناوری وابسته به نوع نانو مواد استفاده شده در آن است، مطالعه روند و تغییرات این نانو مواد در حوزه علم و فناوری ضروری است. برای مطالعه این روش از عبارت کلیدی مناسب برای جستجوی نانوساختارها در مقالات منتشر شده در پایگاه داده ISI استفاده شد.
بر اساس بررسی‌های انجام شده از سوی «استت نانو» تعداد مقالات منتشر شده حاوی نانو مواد مختلف از سال 2004 تا 2013 مقالات مربوز به نانو ذرات در رتبه اول را در میان نانوساختارها به خود اختصاص داده است و بعد از آن نانولوله، نانوبلور، نانوسیم و نانوکامپوزیت در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
نانو ذرات بالاترین کاربرد در میان نانو مواد را داشته‌اند، از آنجایی که با کاهش ابعاد هر ماده‌ای می‌توان نانو ذرات آن ماده را تولید کرد بنابراین طبیعی است که نانو ذرات فراوان‌ترین نانوماده در میان مقالات باشند.
از سوی دیگر برخی روش‌های سنتز نانوذرات نظیر خردایش مواد توده‌ای، آسیاب کردن و احیاء شیمیایی بسیار ساده بود که این کار تهیه نانو ذرات را تسهیل می‌کند. بنابراین برای بسیاری از محققان استفاده از نانو ذرات ساده‌ترین و اولین قدم برای گام نهادن در فناوری‌نانو است.
از نظر قدمت در کشف و کاربرد نانومواد، نانولوله‌ها و به طور ویژه نانولوله‌های کربنی بعد از نانوذرات در رده دوم قرار می‌گیرند، بنابراین طی یک دهه گذشته نانولوله‌ها فرصت زیادی برای وارد شدن به پروژه‌های تحقیقاتی را در سراسر جهان داشته‌اند. از سوی دیگر ویژگی‌های بازر نانولوله‌های کربنی در حوزه‌هایی نظیر الکترونیک، ساخت حسگر و تقویت کامپوزیت‌ها موجب شده تا سیل عظیم تحقیقات به سوی این نانوماده روانه شود.
تعداد مقالات منتشر شده حاوی نانومواد مختلف از سال 2004 تا 2013
علاوه بر این مقالات مرتبط با چند نانو ماده پرکاربرد در سال‌های 2004 تا 2013 نشان می‌دهد که تعداد مقالات مربوط به آن نیز طی دو سال گذشته با شیب زیادی افزایش یافته است. این روند نشان دهنده این واقعیت است که هر چند برخی روش‌های تولید نانوذرات ساده بوده و این نانو مواد فراوانی بیشتری در میان دیگر نانومواد دارند، اما اثر بخشی نانو ذرات در علوم مختلف نیز طی چند سال گذشته اثبات شده که این خود عاملی برای جذاب بودن نانوذرات برای محققان است.
روند تغییرات استفاده از نانومواد در مقالات ISI از سال 2004 تا 2013
سهم کشورها از مقالات منتشر شده
کشورهای چین و آمریکا بالاترین تعداد مقالات را حوزه فناوری نانو منتشر کردهاند. بنابراین پر واضح است در هر نانو ماده این دو کشور رتبه اول یا دوم را داشته باشند. در این میان، آمریکا بیشترین تعداد مقالات را در بخش نقاط کوانتومی، چاه کوانتومی، ذرات کلوئیدی، تک‌لایه‌های خودآرا، نانوپوشش‌ها، فولرین، کامپیوترهای کوانتومی و درخت‌سان‌ها دارد. چین نیز بیشترین مقالات مربوط به گرافن، نانوکپسول، نانوکره، نانوالیاف، نانومیله، نانوسیم، ابرمولکول‌ها، نانوکامپوزیت، مواد نانوحفره‌ای، نانولوله، نانوبلور و نانوذرات را منتشر کرده است.
در مورد نانوذرات، بعد از چین و آمریکا کشورهای هند و ژاپن بالاترین مقالات را منتشر کردهاند، در بخش نانولوله ژاپن و کره‌جنوبی، در بخش نانو بلور هند و ژاپن و در مورد نانو کامپوزیت هند و کره جنوبی رتبه‌های دوم و سوم را به خود اختصاص داده‌اند. بهترین رتبه ایران در میان نانومواد مربوط به نانوکامپوزیت‌ها بوده و پایین رتبه را در چاه‌های کوانتومی بدست آورده است.
در نتیجه می‌توان گفت در میان نانومواد رایج در فناوری‌نانو، بیشترین مقالات منتشر شده به نانوذرات مربوط است که این نشان از کاربرد بالای این نانوماده در فناوری‌نانو دارد. بعد از نانوذرات، نانولوله‌ها و نانوبلورها قرار دارند. در این میان نانوماده نوظهوری به نام گرافن وجود دارد که تعداد مقالات مربوط به آن در حال رشد است. h-Index مقالات گرافن بالاترین رقم در میان دیگر نانومواداست که نشان از اهمیت و پتانسیل بالای این نانوساختار دارد. با این نتایج انتظار می‌رود طی سال‌های آینده احتمال وارد شدن گرافن به محصولات فناوری‌نانو بیشتر از دیگر نانوساختارها باشد.
