گروه آزاداندیشی «خبرگزاری دانشجو»؛ هفته گذشته در یکی از پایگاه های تحلیلی مقاله ای منتشر شد با نام «دانشگاه و بایسته های پیشرفت» که در آن به بررسی و تحلیل بیانات رهبری در دیدار با اساتید دانشگاه پرداخته بود. از اینرو به سراغ رضا سیمبر نویسنده مقاله و استاد گروه علوم سیاسی و روابط بینالملل دانشگاه گیلان رفته و با وی به بررسی ضعف ها و مشکلات اساتید دانشگاه پرداختیم.
سیمبر در ابتدا با اشاره به اقدامات وزارت علوم در راستای ارتقا سطح علمی اساتید گفت: وزارت علوم تاکنون قدم های خوبی برداشته، ولیکن اعتقاد من این است که دانشگاه ها باید فضای رقابتی بیشتری در مورد اساتید داشته باشند به خصوص الان که فارغ التحصیلان دکتری ما زیاد هستند و پشت درهای دانشگاه منتظر هستند تا جذب هیات علمی شوند.
استاد علوم سیاسی دانشگاه گیلان در ادامه افزود: اغلب دانشگاههای درجه یک در دنیا قراردادهای موقت تنظیم می کنند، این قراردادها منوط به کارهای پژوهشی و علمی است؛ دانشگاه بررسی می کند و اگر صلاح دید قرار داد را تمدید می کند؛ این امر باعث ایجاد رقابت بین اساتید می شود.
وی گفت: در دانشگاه های مختلف کشور ما فرد 20 سال در یک دانشگاه استاد یار است و این امر سبب می شود فرد هیچ تلاشی برای تقویت پایه های علمی خود نیز نکند؛ فضای رقابتی وجود ندارد و این امر از سوی وزارت علوم نیز باید ایجاد شود؛ فردی که پست دانشگاهی یا هیات علمی دریافت کرد باید بداند ممکن است این پست را از دست بدهد.
سیمبر با تاکید بر اینکه وزرات علوم از دولت نهم و دهم اتخاذ تدابیری نموده است تا به تدریج دانشگاهیان و اعضای هیات علمی ما بدانند که ماندن در دانشگاه های با کیفیت منوط به این است که ارتقای علمی داشته باشند، گفت: اساتید باید بدانند اگر هیات علمی جوان تر یا بالاتری از نظر سطح علمی آمد، جایگزین می شود.
استاد علوم سیاسی دانشگاه گیلان در پاسخ به این سوال که چرا برخی اساتید در طول بیست سال سابقه، خود را صرفا به تدریس یک سرفصل و جزوه محدود میکنند، گفت: دانشجویان در بسیاری از موراد در این باره درست می گویند؛ این امر به این معناست که فرد خود را به روز نکرده است؛ نظارت دانشگاه و نوع قراردادی که دانشگاه با استاد تنظیم می کند، نظر سنجی دانشجویان و... باید ملاک های کیفی باشد.
وی ادامه داد: رتبه بندی هایی که وجود دارد میتواند کمک کننده باشد تا سطح کیفی و علمی اساتید و هیات علمی دانشگاه ها بالا رود؛ باید از نیروی جوان و پر انرژی برای هیات علمی استفاده کرد؛ ملاک پیشرفت آکادمیک ایجاد روابط اکادمیک بین اساتید است؛ اساتید برتر بر اساس ملاک ها و رتبه بندی ها در دانشگاه های برتر تدریس کنند.
سیمبر در ادامه ضمن اشاره به علمی بودن فضای دانشگاه گفت: ما از دولت انتظار داریم دانشگاه ها محل تسویه حساب ها نشود ولیکن متاسفانه در خیلی جاها شاهد این امر هستیم که مقام معظم رهبری نیز این را تشبیه کردند که از سم هم مهلک تر است.
استاد علوم سیاسی دانشگاه گیلان با بیان اینکه انتصابات دانشگاه ها نباید همانند انتصابات استاندار ی و فرمانداری انجام شود، گفت: روسای دانشگاه ها باید افراد آکادمیک و بزرگ نگر و بدون وابستگی خطی و حزبی باشند، اگر هم وابستگی وجود دارد نباید حب و بغض های خود را در انتصابات داشته باشند.
وی در ادامه افزود: اینکه در عرض 3 ماه در یک دانشگاه 60 نفر را عوض کردند، نشان دهنده این است که سیستم پادگانی حاکم است و این امر یکی از مواردی است که دانشگاه ها را به دانشگاه های سیاسی تبدیل می کند و افراد دانشگاه را فضای فعالیت سیاسی خود میدانند و در فضای دانشگاه یارگیری میکنند؛
سیمبر با بیان اینکه مقام معظم رهبری نیز اشاره داشتند که در اصل این مطلب که دانشگاه محل فعالیت های سیاسی شود مشکلی وجود ندارد، بلکه تاکید بر این است که دانشگاه محل جناح بندی های سیاسی نشود، گفت: این امر به تعبیر مقام معظم رهبری ممکن است ما را به سمت رخدادهایی ببرد که در برخی از برهه های تاریخی با آن مواجه شدیم.
استاد علوم سیاسی دانشگاه گیلان با بیان اینکه دنیا در حال جهانی شدن است و اعضای هیات علمی ما باید حرف برای گفتن در عرصه های مختلف داشته باشند، گفت: مسئله دیگر بحث بومی شدن علوم در ایران است، ما اکنون مدل های غربی را قبول می کنیم؛ من تاکید دارم که هرگز الگوهای پیشرفت به این معنا نیست که به صورت 100 درصد از غرب الگوبرداری کنیم.
وی ادامه داد: الگوهای 100 درصد وارداتی حتما با شکست مواجه می شود؛ چرا که الگوها پارادایم خاص خود را دارد و لازم است با اصول مذهبی هم خوانی داشته باشد و ما باید در نظر بگیریم هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی و... ما با نگاه غرب متفاوت است؛ در علوم انسانی نمی توان معرفت شناسی غرب را پذیرفت؛ بایست معیارهای خود را داشته باشیم؛ دانشگاه های ما در زمینه های گوناگون باید به نوعی حرکت کند که الگوهای وارداتی را 100 درصد قبول نکند؛ مدل شدن به معنای غربی شدن نیست.
سیمبر در ادامه افزود: در راستای تحول علوم انسانی حرکت های خوبی صورت گرفته است ولیکن متفرق بوده است و بیشتر فعالیت افراد، کارهای فردی بوده است؛ خود من در بحث روابط بین الملل سعی کردم مقالات و پژوهش های خود را در مجلات بین الملل چاپ کنم؛ کار منسجم ملی انجام ندادیم، تحول علوم انسانی متولی واحدی را می طلبد.
استاد علوم سیاسی دانشگاه گیلان گفت در راستای تحول علوم انسانی متولیان مختلفی وجود دارد اما در زمینه نظریه پردازی و کارهای تئوریک اندکی نیازمند انسجام بیشتر هستیم؛ وزارت علوم در این زمینه باید پرچم دار شود و دعوت کند و بودجه صرف کند تا بتواند کار متحد و منسجمی را ارائه دهند.
وی در ادامه افزود: بیشتر فعالیت ها کارهای ذوقی بوده است؛ نوشته های بدی نیست ولیکن باید کار تیمی صورت گیرد؛ ایرانی ها همواره در کار تیمی و مشترک اندکی کند پیش می روند، ایرانی ها پاس خوب می دهند ولی گل را وارد دروازه نمی کنند.
سیمبر با اشاره به نقش و تاثیر دانشجویان در تحول علوم انسانی و بومی سازی علوم گفت: مشارکت دانشجویی با توجه به تاکید مقام معظم رهبری اهمیت بسیار دارد؛ لذا کرسی های آزاد اندیشی باید مطرح شود، دانشجویان ما صاحب اندیشه و فکر هستند و تنها به هدایت نیاز دارند؛ وزارت علوم و سازمانهایی که در زمینه فرهنگی، بودجه گذار است، در زمینه انجمن های علمی باید سرمایه گذاری خوبی انجام دهد.
استاد علوم سیاسی دانشگاه گیلان ادامه داد: دانشجوی ما اگر حمایت شود این پتانسیل را دارد که فعالیت ها و کرسی های آزاد اندیشی را پیش ببرد؛ برنامه ریزی و بودجه گذاری ما در این زمینه درست نیست؛ نیروی دانشجویی هدایت نمی شود؛ اگر دانشجوهای خود را در زمینه علمی تقویت کنیم، دانشجو در هر زمینه علمی وارد می شود و انرژی خود را تخلیه می کند.
وی در ادامه افزود: اصل مهم در زمینه توسعه این است که کارهای پژوهشی در دانشگاه ها نباید درجه دو شود؛ فعالیت های سیاسی باید درجه دو شود و فعالیت های آموزشی، علمی و پژوهشی باید درجه یک باشد چرا که دانشگاه محل فعالیت های علمی و پژوهشی است؛ هر کسی که بخواهد این امر را تغییر دهد اشتباه قدم بر می دارد.
سیمبر در پایان با تاکید بر اینکه دانشجو در سطح تحصیلات تکمیلی باید بیشتر حمایت شود؛ گفت: تمام پایان نامه های دانشجویان در دانشگاه های کشورهای دیگر از پشتیبانی مالی برخوردار هستند. هم رقم حمایت باید بالا رود و هم موارد افزایش یابد؛ دانشگاه ها هم بایستی آنالیز کنند؛ باید دانشجو را در انتخاب عنوان یاری کنند؛ استاد نیز باید ایده داشته باشد و از مشکلات کشور خبر داشته باشد، این امر نیازمند اساتید پخته است تا دانشجو را هدایت کند.