جان کری: ما فتوای آیت‌الله خامنه‌ای را بسیار جدی می‌گیریم

به گزارش گروه فضای مجازی« خبرگزاری دانشجو»، اخبار متفاوتی از فضای مذاکرات در وین منتشر می‌شود. از یک سو تلاش رسانه‌های غربی برای انتشار و انعکاس این مساله که ایران حاضر به کوتاه آمدن از شرایط قبلی خود و رد‌کردن خطوط قرمزش شده است، بالا گرفته و در سوی دیگر این اعضای تیم هسته‌ای ایران هستند که با انتشار هر خبری سریعا به تکذیب آن می‌پردازند.

بر اساس این گزارش؛ نیویورک تایمز آمریکا و گاردین انگلیس دیروز ادعا کردند ایران از برخی مواضع خود کوتاه آمده و در عین حال برخی پیش‌شرط‌ها را برای دولت اوباما تعیین کرده است. به همین دلیل هم جان کری روز گذشته اعلام کرد راهی واشنگتن خواهد شد تا درباره این مسائل با اوباما صحبت کرده و پیشنهاداتی را برای رئیس‌جمهور آمریکا مطرح کند. جان کری قرار بود بعد از سفر به اتریش، سفری هم به مصر داشته باشد و از نزدیک اوضاع غزه و رژیم صهیونیستی را رصد کند اما به نظر می‌رسد رسیدن به توافق هسته‌ای با ایران برای او بسیار مهم‌تر از ماجرای غزه و اسرائیل بوده است، چرا که در آخرین دقایق سفر او به مصر لغو شد. بعد از 2 روز دیدار‌های فشرده و رایزنی‌های مکرر، جان کری دیروز اعلام کرد پیشرفت در مذاکرات مشهود بوده اما هنوز هم فاصله زیادی بین نظر غرب و ایران وجود دارد یا می‌توان گفت پرانتزها همچنان سر جای خود باقی هستند. با وجود اینکه قرار بود مذاکرات هسته‌ای محرمانه باقی بماند اما فشارهای رسانه‌ای و دیپلماتیک و سعی برای متهم کردن یکدیگر در به بن‌بست کشاندن مذاکرات، باعث شد برخی مسائل به صورت علنی مطرح شده و دیگر جنبه محرمانه نداشته باشد. اولین بار این رهبر حکیم انقلاب بودند که با بیان نیازمندی‌های ایران در صنعت هسته‌ای و بیان خطوط قرمز مذاکره‌کنندگان از جمله ضرورت داشتن 190 هزار سو غنی‌سازی، بر روند مذاکرات تاثیر مستقیم گذاشتند. آنطور که رسانه‌های غربی از جمله شبکه تلویزیونی CNBC گزارش داده‌اند، موضوع تحت فشار گذاشتن ایران برای قبول شروط آمریکا باعث شد آیت‌الله خامنه‌ای به طرح برخی مطالب مطرح شده در جلسات محرمانه ایران و آمریکا بپردازد تا به دنیا بگوید ایران از مواضع قبلی خود درباره حق استفاده از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کوتاه نخواهد آمد. بعد از این مساله، با شرکت‌نکردن وزرای خارجه روسیه و چین در مذاکرات، آمریکا فشار بیشتری را بر مذاکره‌کنندگان غربی حس کرد و جان کری با شتاب خود را به محل مذاکرات رساند. او می‌خواست یکبار دیگر مطمئن شود ایران تلاش می‌کند به توافق هسته‌ای دست پیدا کند و برنامه‌ای برای به بن‌بست کشاندن مذاکرات ندارد. او همانطور که وزارت خارجه آمریکا هم اعلام کرد برای این به وین رفت و دو روز تمام با ظریف و همکارانش گفت‌وگو کرد تا پیشنهادات جدید ایران را با اوباما در میان بگذارد. او قرار بود طرحی جدید برای اوباما برده و درباره افزایش مدت قرارداد اولیه هسته‌ای نیز نظر خود را به رئیس‌جمهور ایالات متحده بیان کند.
 

طرح جدید ایران چیست؟
 

جان کری دیروز اما با طرحی که ایران برای مذاکرات و برنامه هسته‌ای‌‌اش ارائه داده بود به سمت واشنگتن رفت. ایران آنطور که رسانه‌های غربی از جمله نیویورک‌تایمز گفته‌اند، در برخی موارد از مواضع قبلی خود کوتاه آمده و با کاهش میزان غنی‌سازی درهمین سطح فعلی و ثابت نگه‌داشتن این طرح موافقت کرده اما در عوض خواستار کوتاه شدن مدت قرارداد هسته‌ای شده و طرحی گام‌به‌گام برای تعلیق تحریم‌ها را نیز به طرف آمریکایی پیشنهاد داده است. دیوید سنگر، روزنامه‌نگار معروف روزنامه نیویورک تایمز که ارتباط نزدیکی با مسؤولان کاخ سفید دارد نگفته میزان غنی‌سازی به چه صورت خواهد بود اما مطرح کرده آمریکا در شرایط فعلی با این میزان، زیاد هم موافق نیست، چرا که از همان ابتدای مطرح شدن بحث توافق اولیه اعلام کرده بود میزان غنی‌سازی در طول دوره قرارداد نهایی باید بسیار کمتر از حد فعلی باشد. وی همچنین گفته است محمدجواد ظریف با اعلام این طرح جدید به دنبال نگه داشتن آمریکا در پای میز مذاکره است و سعی دارد چنین نشان دهد که اگر بن‌بستی هم وجود داشته باشد از طرف آمریکاست و نه ایران. مساله دیگری که در این میان وجود دارد تمایل سیاسی 2 طرف برای رسیدن به توافق است. از نظر این روزنامه‌نگار باسابقه آمریکایی، طرح ایران نشان می‌دهد 2 سطح در مذاکرات وجود دارد؛ سطح اول سطح سیاسی است که اگر در این سطح مشکلات حل شود، در سطح کارشناسی نیز به سرعت حل خواهد شد. به همین دلیل هم ظریف از جان کری خواسته از نظر سیاسی بیشتر به فکر رسیدن به توافق باشد تا تکنیکی. منظور ظریف احتمالا به معنای تلاش بیشتر جان کری و اوباما برای تاثیرگذاری بر نمایندگان کنگره است. منظور ظریف این بوده که باید مسائل با اعتماد دوطرفه و حسن‌نیت برطرف شود و این در شرایطی که ایران و آمریکا 30 سال در بی‌اعتمادی به سر برده‌اند، کار بسیار سختی است. از طرف دیگر اگر تمایل سیاسی وجود داشته باشد، این تمایل می‌تواند ایران و آمریکا را در سایر سطوح نیز به هم نزدیک‌تر کند اما به نظر می‌رسد هنوز هم جو بی‌اعتمادی و تردید بر فضای مذاکرات وجود دارد. به همین دلیل جان کری اعلام کرده است طرح ظریف بسیاری از مسائلی که آمریکا در نظر داشته را نادیده گرفته و به نگرانی‌ها در این باره پاسخ نمی‌دهد.
کری: 19 هزار سانتریفیوژ هم زیاد است
 

جان کری معلوم است که از طرح ایران زیاد هم شگفت‌زده نشده چرا که در گفت‌وگو با خبرنگاران اعلام کرد آمریکا حتی 19 هزار سانتریفیوژ فعلی را (که نیمی در حال فعالیت و نیم دیگر آماده فعالیت هستند) هم نمی‌پذیرد و معتقد است تعداد سانتریفیوژها باید بسیار کمتر از این باشد. وی عنوان کرد هنوز فاصله زیادی بین گفت‌وگوکنندگان وجود دارد و اگر مساله خاصی اتفاق بیفتد، دوباره برای طرح‌های جدید به وین خواهد رفت. جان کری البته هنوز هم امیدوار است که در مدت مقرر توافق به دست‌ آید اما معتقد است کار سختی پیش روی مذاکره‌کنندگان آمریکایی در این باره وجود دارد. وزیر خارجه آمریکا در این گفت‌وگو تاکید کرد که نمی‌خواهد درباره جزئیات تعداد سانتریفیوژها یا چگونگی رفع تحریم‌ها و سایر جزئیات حرفی بزند اما روزنامه گاردین، چاپ انگلستان در گزارشی مطرح کرد اختلاف اصلی همچنان بر سر تعداد سانتریفیوژهاست. بر اساس گزارش این روزنامه، ایران با وجود اینکه تعداد 190 هزار سانتریفیوژ را مطرح کرده بود، روز گذشته به این نتیجه رسید که با شرایطی به ادامه همین وضعیت فعلی بیندیشد و تعداد 19 هزار سانتریفیوژ را نگه دارد اما در مقابل آمریکا هم باید تعهد بدهد مساله هسته‌ای ایران و لغو تحریم‌ها در طول 7 سال قابل اجرا خواهد بود. به عبارتی براساس این گزارش تیم مذاکره‌کننده ایرانی به تعداد 19 هزار سانتریفیوژ رضایت داد اما در مقابل این امتیاز بسیار مهم، کاهش مدت زمان اجرای توافق جامع به 7 سال را پیشنهاد داده است. جان کری در گفت‌وگو با طرف ایرانی اما تاکید کرده که همانطور که قبلا هم گفته بود مدت زمان قرارداد حتما باید 2 رقمی باشد یعنی حداقل یک دهه کامل ایران باید فعالیت‌های هسته‌ای‌‌اش را متوقف کرده یا در مقیاس بسیار کوچک ادامه دهد. جان کری همچنین در کنفرانس خبری خود در وین گفت: ما فتوای آیت‌الله خامنه‌ای را بسیار جدی می‌گیریم اما باید این فتوا قانونمند شود. وزیر خارجه آمریکا ادامه داد: 19 هزار سانتریفیوژ برای ایران زیاد است اما ایران حق داشتن برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای را دارد. می‌خواهم رهبر عالی ایران بداند آمریکا معتقد است ایران حق داشتن برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز تحت ان‌پی‌تی را دارد. من درباره تعداد سانتریفیوژهایی که خواهیم پذیرفت صحبت نمی‌کنم، این موضوعات به میز مذاکره ارتباط دارد. به نوشته نیویورک‌تایمز طرح ظریف برای مذاکرات در واقع به نوعی ادامه همین توافق اولیه است و مفاد جدیدی به آن اضافه نخواهد شد مگر چگونگی رفع تحریم‌ها. به هر ترتیب آنچه براساس اطلاعات رسانه‌های غربی منتشر شده و در صحبت‌های جان کری نیز به گوشه‌هایی از آن اشاره شد نشان می‌دهد کری اکنون باید به رایزنی با اوباما و کنگره بپردازد تا درباره طرح جدید ایران برای حصول توافق جامع رایزنی کنند. طرحی که لااقل براساس مطالب منتشر شده می‌گوید ایران در مرحله فعلی و تا 7 سال به میزان 19 هزار سانتریفیوژ رضایت داده و خواستار لغو گام به گام تحریم‌ها و نه تعلیق موقت آنها است اما همین پیشنهاد سخاوتمندانه نیز کماکان با مخالفت آمریکایی‌ها مواجه شده است.
 

چین و روسیه چه نظری دارند؟
 

تا روز گذشته تمام سعی و تلاش وزرای خارجه کشورهای اروپایی و آمریکا بیان این مساله بود که بین اعضای این گروه برای رویارویی با ایران هیچ شکافی وجود ندارد اما عدم حضور وزرای خارجه چین و روسیه در مذاکرات و همچنین گفت‌وگوی لاوروف با خبرنگاران روس نشان داد این اختلافات با وجود اینکه بارها تکذیب شده‌اند اما وجود دارند. یکی دیگر از دلایل وجود داشتن این اختلاف، تماس تلفنی اوباما با رئیس‌جمهور چین و گفت‌وگو با «ژی جی‌پینگ» درباره برنامه هسته‌ای ایران است. اوباما روز گذشته در تماس تلفنی با رئیس‌جمهور چین خواهان تداوم همکاری پکن و واشنگتن در زمینه موضوع هسته‌ای ایران شد. وی در این تماس تلفنی بر «نیاز به گام برداشتن از سوی ایران جهت اطمینان‌بخشی به جامعه بین‌الملل در زمینه صلح‌آمیز بودن برنامه‌های هسته‌ای‌اش» تاکید کرد. تماس تلفنی اوباما با رئیس‌جمهور چین در شرایطی که وزیر خارجه این کشور حاضر به شرکت در جلسات وین نشده است، نشان می‌دهد چین نیز از روند مذاکرات زیاد راضی نیست و اوباما سعی دارد وحدت اعضای گروه 1+5 را به هر ترتیب ممکن حفظ کند.
 

منبع: وطن امروز