پژوهشگران مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران به منظور جلوگیری حفظ نژادهای خالص و بومی اقدام به ایجاد بانک سلولی بز نژاد «مرخز» را جمع آوری کند.
به گزارش گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»، در بین دامهای مختلف اهمیت و نقش بز قابل توجه است. بز یکى از قدیمىترین حیواناتى است که توسط بشر اهلى شده است.نوشتههاى زیادى مربوط به هزاران سال قبل به دست آمده است که اهمیت بز را از نظر تأمین منابع شیر، گوشت، کرک و پوست نشان مىدهند.
امروزه در ایران حدود 25 میلیون راس بز موجود است که حدود ٢0 نژاد بز شناسایی شده است. این نژادها به منظور تولید گوشت پرورش داده میشوند ولی مو و کرک نیز برای مصرف در صنایع دستی و صادرات از اهمیت ویژهای برخوردارند.
در بین این نژادها، بز «مرخز» و «آنقوزه» از نژادهای منحصر بفرد استان کردستان و یکی از ذخایر ژنتیکی با ارزش کشور است. بدن این دو نژاد از بز از الیافی بنام موهر (مه رز) پوشیده شده که از نظر اقتصادی حائز اهمیت است.
این در حالی است که تغییرات ایجاد شده در شیوه زندگی دامداران، مناسبات آنها با بازار و محدودیتهای ایجاد شده در دو دهه اخیر سبب کاهش شدید جمعیت این دام شده است. در سال 1390 و بر اساس بررسیهای به عمل آمده، جمعیت این دام به 1500 رأس کاهش یافته است. با توجه به محدودیتهای بوجود آمده از جمله کاهش جنگلهای بلوط به عنوان اصلیترین منبع غذایی این دام و عدم تمایل دامداران جوان برای تکثیر این دام به دلائل اقتصادی و بروز بعضی بیماریها این کاهش جمعیت یک تهدید محسوب میشود.
در این راستا از سوی مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران بر اساس یکی از رسالتهای خود مبنی بر حفظ و نگهداری ذخایر ژنتیکی و زیستی در ایران، بز «مرخز» را به عنوان یکی از نژادهای منحصر بفرد در جهان و در معرض انقراض به منظور حفاظت از ذخایر ژنتیکی و زیستی کشور انتخاب کرد. همچنین با توجه به جنبههای اقتصادی، فرهنگی و بومی بودن این نژاد اقدام به تهیه ردههای سلولی از بز مرخز و حفظ و نگهداری آنها کرده است.
این مجموعه که شامل تعداد 58 رده سلولی فیبروبلاستی بز مرخز است را به عنوان منبعی سهل الوصول و آماده برای تحقیقات ژنتیک، اصلاح نژاد و همانندسازی در اختیار محققین علاقمند قرار دارد. همچنین این مجموعه سلولی می تواند زمینه ساز توجه بیشتر برای حفظ این گونه با ارزش به عنوان یکی از اقلام گنجینه تنوع زیستی باشد.
مشخصات رده های سلولی بز مرخز، از طریق سایت مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران در دسترس است.