به گزارش خبرنگار علمی «خبرگزاری داتشجو»، مساله خشکسالی و بحران زیست محیطی سیستان و دریاچه هامون در برنامه ثریا با حضور مهندس علی اوسط هاشمی، استاندار سیستان و بلوچستان، و دکتر حبیب الله دهمرده، از نخبگان سیستان و بلوچستان و موسس دانشگاه زابل، مورد پیگیری و بررسی قرار گرفت.
اختصاص 500 میلیون دلار از محل توسعه ملی به منطقه سیستان
مهندس علی اوسط هاشمی، استاندار سیستان و بلوچستان در ارزیابی وضعیت استان سیستان وبلوچستان با تاکید بر اینکه خشکسالی منطقه مساله امروز یا سالهای اخیر نیست، گفت: سیاست منطقه تک محوری و بر آب استوار بوده است، برآوردها این گونه نبوده است که اقلیم چه تبعات و تغییراتی در پی دارد از این رو خشکسالی ضربه سنگینی بر اقتصاد مردم سیستان وارد کرده است.
استاندار سیستان و بلوچستان با اشاره به موافقت مقام معظم رهبری با درخواست ریاست جمهوری، اظهار داشت: بر این اساس 500 میلیون دلار از محل صندوق توسعه ملی به دولت وام داده و 4 سال زمان داده شد تا از سوی ما طرحها اجرایی شود. اراده ما بر این است که 3 ساله طرح ها به اجرا گذاشته شود. این نوع نگاه تاکنون به منطقه نبوده؛ چرا که اگر چنین نگاهی وجود داشت مشکلات این چنین انباشته نمیشد؛ باید به سمت ارائه نسخههای نجات دهنده پیش رویم.
وی 46 هزار هکتار اراضی برای آبیاری تحت فشار تعیین شده را از جمله طرحهای مورد نظر دانست و ادامه داد: اینکه آب به روش باز و نیم لوله جاری شود، در برابر طوفان گرم و هوای بسیار گرم، سم مهلک خواهد بود؛ این امر دستور مستقیم از سوی آقای حجتی، وزیر جهاد کشاورزی، است و پروژه ویژه است که در تعامل با مسئولین استان و سطح منطقه و ملی است.
هاشمی با تاکید بر اینکه برابر یک ششم کل اعتبارات 35 سال اخیر برای نجات منطقه سیستان و هامون اختصاص داده شد، یادآور شد: اقتصاد مردم با اختصاص این میزان اعتبار نجات خواهد یافت. 46 هزار هکتار به معنای سوق دادن 46 هزار خانوار به سمت درآمد پایدار است که این امر به معنای بسته شدن راه مهاجرت است ضمن آنکه بسته حمایتی کوتاه مدت است که در شرایط سخت بتوان خدماتی را چون معافیتهای برق، آب و بخشی از مالیات ارائه داد.
استفاده نشدن از روابط نزدیک دولت ایران و افغانستان
وی درباره اقدامات دیپلماتیک با افغانستان، خاطر نشان کرد: بخشی از درخواستها از سوی ریاست جمهوری تلفنی و حضوری مطرح شد و تلاشهای وزارت خارجه را در خصوص توجه به زمینه حقابه وجود داشته است ولی از سوی دیگر نیز باید این را پذیرفت که بعد از جنگ مردم افغان مهاجر به سرزمین خود بازگشته و زمینها را زیر کشت میبرند در نتیجه راضی نمیشوند آب به سمت ایران جاری شود و این عمل فشار دولت را میطلبد.
هاشمی با بیان اینکه درصدد رونق دادن به بازار نفتی افغانستان و تامین کردن مواد نفتی مورد نیاز افغانستان هستیم، خاطر نشان کرد: با اجرای این امر به بحث توسعه روابط با افغانستان ورود پیدا میکنیم. باید بپذیریم از روابط نزدیکی که بین مردم ایران و افغانستان و همچنین دولتهای دو کشور وجود دارد، استفاده درستی نمیشود بر این باور هستیم باید روابط خود را در سطح منطقه را گسترش دهیم.
نقش کمرنگ رسانهها به مشکل سیستان
استاندار سیستان و بلوچستان به نقش رسانهها در بحران هامون اشاره کرد و گفت: کاش چند سال پیش مساله هامون و سیستان این گونه مطرح میشد و مشکل استان سیستان به این مرحله نمیرسید اکنون با بی پولی، سیاست ها اجرا میشود.
هاشمی با تاکید بر اینکه لازمه هر اقدامی در منطقه نیاز به زیر ساخت دارد، اضافه کرد: برآورد مدیریت آب استان این است که آب مورد نیاز کشاورزی سال آینده نیز ذخیره سازی شد و در این زمینه برای نخستین بار مدیریت واحد بین جهاد کشاورزی، آب منطقه، آب و خاک و محیط زیست ایجاد شد.
وی با بیان اینکه برای این امر مدیر آب استان به عنوان هماهنگ کننده با مسئولین مربوط تعیین شد، افزود: با رهاسازی بخشی از آب در پشت کوه خواجه، مراتعی ایجاد شده است که مردم منطقه خواستار ممنوعیت چرا هستند تا مراتع ایجاد شده از آب و هوای منطقه صیانت شود، اگر رهاسازی آب نبود مطمئنا وضعیت طوفان به مراتب بدتر از وضع کنونی بود.
هاشمی ادامه داد: تدبیر و مدیریت آب بر اساس برآورد دوستان در مسیر و مکانهایی بود که میتوانست مفید باشد اما امروز از من بابت ممانعت از چرای شتر و دام خسارت میخواهند که در خواست درستی است؛ چرا که تاکنون از حق طبیعی خود استفاده میکردند و امروز ما استفاده از حق طبیعی آنها را ممنوع کردیم.
سیاست علوفه یارانه ایی محدودیت زمانی ندارد
استاندار سیستان و بلوچستان با اشاره به وضعیت علوفه یارانهای خاطر نشان کرد: تامین علوفه دامی بحث دوام داری است و هر زمان که در سطح منطقه شرایط سخت باشد، در راستای حمایت از تولید بومی سیاست علوفه یارانه است و محدودیت زمانی وجود ندارد و برای آن اعتبار در نظر گرفته شده است و اگر کسری وجود داشته باشد پشتیبانی خواهد شد.
وی ادامه داد: دولت 150 میلیارد تومان برای آسیب های ناشی از سیل، طوفان و خشکسالی در اختیار ما گذاشته است؛ تاکنون در این بخش یک میلیارد هم تخصیص داده نشده بود 36 میلیارد از 150 میلیارد تومان در اختیار شورای توسعه استان قرار گرفت.
بیشترین مبتلایان به سل و تنفسی
استاندار سیستان با اشاره به شیوع بیماریهای سل و تنفسی اظهار داشت: بیشترین آمار مبتلایان به بیماری سل و تنفسی در زاهدان، زابل و گلستان قرار دارند درمان این بیماریها بسیار پر هزینه است و متاسفانه در سطح استان مراکزی برای این امر وجود ندارد و به اجبار بیماران به سایر استانها مراجعه میکردند از این رو در سال گذشته کلنگ بیمارستان زده شد در حالی که برای تجهیز آن تنها 100 میلیون تومان اختصاص داده شد.
وی افزود: از محل مانده 180 قانون که نگاه ویژه به استانها در راستای توازن منطقهای دارد، اعتبار ویژه به مناطق محروم داده شد و از این محل 7 میلیارد تومان برای ساخت بیمارستان کنترل و تشخیص بیماری تنفسی در نظر گرفته شد؛ به طور بدبینانه برای نیم سال پایانی سال 94 میتوان از این بیمارستان بهره برداری کرد.
هوای سالم در سیستان بدون مشارکت مردم
هاشمی با بیان اینکه در 7 نقطه استان که مناطق روستایی هستند، سرعت باد به 100 کیلومتر میرسد که این امر باعث خانه نشینی بسیاری از مردم شده است، اظهار داشت: در این راستا کمیته ویژه استانی- ملی شکل گرفت و دبیر خانه آن الزاما مستقر در استان است تا کل علمای این بخش برای دو بحث حضور داشته باشند.
وی با اشاره به طرحهای کوتاه مدت به موضوع تثبیت شنهای روان، خاطر نشان کرد: مردم باید باور داشته باشند که رسیدن به هوای پاک بدون مشارکت آنها امکان پذیر نیست؛ باید زمینهایی که به دلیل فقدان آب، کشاورزی بر آن انجام نمیشود به سمت تثبیت زمین ها بروند؛ اگر آب جاری شد زمین بر اساس اسناد به افراد باز میگردد برای کاهش ریزگردها نیاز است تا 3 هزار هکتار زیر تثبیت شن های روان برده شود.
وضعیت تولیدات دامداری
هاشمی درباره دامهای گوشتی اذعان داشت: با جهاد کشاورزی توافق کردیم 30 تا 50 هزار تن گوشت قرمز کشور را تامین کنیم و تاکنون 5 هزار تن تدارک دیده شده است. باید بین دام بومی و وارداتی تفاوت قائل شود کسی که عامل به تولید است نباید به دلیل نگرانیها تولید او ضعیف و ناچیز شمرده شود دامپزشکی برای به مخاطره نیفتادن تولید داخل سختگیرانه عمل میکند ولی مشاده میشود تولید داخل با تفاوتی نسبت به دام وارداتی از دامداران خریداری میشود.
وی در خصوص بازارچههای مرزی گفت: مسااله بازارچه های مرزی امری دو طرفه است؛ عبور تریلیهای ماکارانی از مرز حدود 14 روز به طول میکشید و با تدابیری که اندیشیده شد این امر به روز شد؛ مبادرات مرزی برابر عرف محل بار سنگینی را از دوش ما بر خواهد داشت چرا که میتواند یکی از مسیرهای مطمئن برای افزایش تمکن و تامین معیشت باشد.
هاشمی افزود: بازارچههای مرزی عرف محلی است؛ باید از ناحیه افغانستان استقبال شود، از سوی ایران هیچ گونه مشکلی برای مبادله مرزی وجود ندارد به خصوص در بازارچههایی که مصوب است؛ در گذشته قیمت نفتی که به مرزنشینان برای تامین نیاز مردم افغانستان و پاکستان داده میشد، مقرون به صرفه نبود؛ پیشنهاداتی به ستاد مبارزه با قاچاق کالا داده شد، تا این امر با نوساناتی که در قیمت ارز منطقی شود.
استاندار سیستان و بلوچستان ادامه داد: باید قیمت تعدیل شود تا برای مردم مقرون به صرفه باشد؛ با این اتفاق هم حق دولت احیا می شود، هم نقش مردم فعال می شود و هم بازار آن سو تامین می شود؛ با تعیین قیمت تا هفته آینده برای هر مرزنشین سهمیه در نظر گرفته می شود که قطعا درآمد حاصل از آن با یارانه و بسته حمایتی در شرایط کنونی مردم می تواند تاثیرگذار باشد.
وی خاطر نشان کرد: در تبیین سیاست های اقتصادی دولت برای خروج از رکود با مهندس زنگه صحبت هایی شد و ریاست جمهوری تاکید فراوانی داشتند؛ احداث پتروشیمی در ایرانشهر، انتقال خط گاز از ایرانشهر به چابهار و انتقال خط گاز از ایرانشهر به زابل از جمله طرح های مدنظر است؛ یک و نیم میلیارد دلار از بند قاف تبصره دوم قانون بودجه برای استان سیستان و بلوچستان در نظر گرفته شده است.
سودآوری بهتر مردم سیستان در زمینه کشاورزی
در ادامه دکتر حبیب الله دهمرده، از نخبگان سیستان و بلوچستان و موسس دانشگاه زابل با اشاره به راهکارهای سودآوری بهتر مردم سیستان در زمینه کشاورزی، اظهار داشت: مسائل سیستان غیر قابل حل نیست و باید با این مسائل به صورت علمی و کارشناسی در بستههای کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت کار شود. روزی سیستان انبار غله آسیا بود و منبع آب سیستان از رودخانه هیرمند تامین میشد ولی در حال حاضر چنین منبع آبی وجود ندارد و باید چارهای اندیشید.
وی با بیان اینکه در سال 50 خشکسالی همانند خشکسالی کنونی رخ داده بود، ادامه داد: در آن سال به ژاپن ماموریت داده و قراردادی با افغانها منعقد شد و بر اساس آن ژاپن «چاه نمیههای» 1 و 2 و 3 را مورد مطالعه قرار دادند و چاه نیمه چهارم نیز به عنوان منبع ذخیره آب ایجاد شد تا آب شرب مردم زاهدان به وسیله آن تامین شود؛ باید حداقلهایی را برای مردم در زمینه کشاورزی در نظر گرفت.
دهمردی گفت: به هر کشاورزی حدود یک هکتار داده شود تا از طریق آن درآمدی کسب کند و دولت خرید تضمینی داشته باشد؛ الگوی جدید کشت ارائه شود؛ زندگی پایداری برای مردم تامین شود و روشهای جدید آبیاری همانند آبیاری تحت فشار اجرا شود.
وی افزود: استان سیستان و بلوچستان یکی از استانهای پر استعداد و با ظرفیت است؛ استان سیستان از جهت تجارت میتواند نقاط قوت فراوانی داشته باشد؛ طبق گفته مقام معظم رهبری اگر چابهار و میلک زابل فعال شود شرق کشور متحول میشود؛ در این راستا اقدامات خوبی صورت گرفت؛ اتصال چابهار به شبکه ریلی کشور، راه آهن زاهدان، مرز گسترده ایران و افغانستان، انرژیهای نو و پاک از جمله فرصتهای استان سیستان است.