پاتوق شيشه اي - بررسي عملكرد اغتشاشگران در كودتاهاي رنگي نشان مي دهد اقدامات آنها مشابه با يكديگر است و از جزوه جين شارپ كه 198 روش نافرماني مدني در آن نام برده شده برگرفته شده اند.
اين جزوه فهرستي از هرگونه اقدام ضروري و ممكن براي سازماندهي يك جنبش نافرماني موثر و كارآمد در مقابل نهادهاي دولتي و كمك براي تسخير دولت است.
اين تاكتيكها از اين قرار هستند:
شيوه هاي كنش خشونت پرهيز
*اعتراضي و اقناعي
بيانيه‌هاي رسمي
1- سخنراني‌هاي عمومي
2- نامه‌هاي اعتراضي يا حمايتي
3- اعلاميه توسط ارگان‌ها و موسسات
4- بيانيه‌هاي عمومي امضاء شده
5- اعلام جرم
6- طومار ارتباط گيري گسترده‌تر با مردم
7- شعار، كاريكاتور، نماد
8- پرچم، پوستر، نامه سرگشاده
9- بروشور، جزوه، كتاب
10- روزنامه و نشريه
11- صفحه، راديو، تلويزيون
12- الف، نوشتن شعار روي زمين و در هوا (با استفاده از هواپيما و بالون)
12- ب، فرستادن پيام‌هاي گروهي (اينترنتي و تلفني) و ايميل اين شيوه اولين بار به وسيله جنبش خشونت پرهيز عليه رژيم ميلوسويچ به كار گرفته شد.
نمايندگي‌هاي گروهي
13- هيات‌هاي نمايندگي
14- جوايز تحقيرآميز
15- لابي گروهي
16- صف‌آرايي اعتراض آميز
17- انتخابات نمايشي سخره‌آميز
اقدامات نمادين همگاني
18- استفاده از پرچم و رنگ‌هاي نمادين
19- نماد- پوشي (پوشيدن نمادهاي خاص)
20- دعا و عبادت
21- ارائه اعتراضي و نمادين اشيا
22- تظاهرات لختي
23- از بين بردن دارايي خود
24- استفاده نمادين از چراغ
25- نمايش/ نشان دادن پرتره و عكس صورت
26- نقاشي اعتراضي
27- استفاده از اسامي و علايم جديد
28- صداهاي نمادين
29- استرداد نمادين
30- حركات و ژست‌هاي توهين آميز
فشارهاي فردي
31- ايجاد مزاحمت براي مقامات
32- دست انداختن مقامات
33- ابراز همبستگي با همباوران و همرزمان
34- موزيك و شب‌زنده‌داري
درام و موزيك
35- شوخي‌هاي هزل‌آميز و مطايبه
36- اجراي نمايش و برگزاري كنسرت
37- آوازخواني
حركات دسته جمعي
38- راهپيمايي
39- كارناوال اعتراضي
40- دسته‌هاي مذهبي
41- سفر زيارتي
42- كاروان موتوري
اداي احترام به رفتگان
43- عزاداري سياسي
44- مراسم تشييع تمسخرآميز
45- مراسم تدفين نمايشي
46- همايش و تجليلي در گورستان‌ها
گردهمايي‌هاي عمومي
47- گردهم‌آيي‌هاي اعتراضي يا حمايتي
48- ملاقات‌هاي اعتراضي
49- ملاقات‌هاي اعتراضي با لباس مبدل
50- جلسات خود‌آموزي
عقب‌نشيني و كناره‌گيري
51- ترك كردن
52- سكوت كردن
53- محكوم كردن قدرداني‌هاي رسمي
54- پشت كردن
* عدم همكاري اجتماعي
طرد كردن
55- بايكوت اجتماعي عام
56- بايكوت اجتماعي خاص
57- پرهيز جنسي
58- بي‌اعتنايي و انزواي ارتباطاتي
59- محجور كردن
شركت نكردن در برنامه‌هاي عمومي، بي‌اعتنايي به رسوم و عدم همكاري با سازمان‌ها
60- تعليق فعاليت‌هاي ورزشي و اجتماعي
61- بايكوت امور اجتماعي
62- اعتصابات دانشجويي
63- نافرماني اجتماعي
64- بيرون آمدن از نهادهاي اجتماع
كنار كشي از سامانه اجتماعي
65- در خانه ماندن
66- عدم همكاري كامل فردي
67- «پرواز» كارگران
68- بست نشستن
69- ناپديد شدن گروهي
70- مهاجرت‌هاي اعتراضي
* عدم همكاري اقتصادي (تحريم)
اقدامات مصرفكنندگان
71- تحريم كالا از طرف مصرفكنندگان
72- عدم مصرف كالاهاي تحريم شده
73- ساده زيستن
74- به تعويق انداختن اجاره
75- نپرداختن اجاره
76- تحريم كالاها در سطح ملي
77- تحريم كالاها در سطح جهاني
اقدامات كارگران و كارفرمايان
78- تحريم از طرف كارگران
79- تحريم از طرف توليد‌كنندگان (اقدام واسطه‌ها)
80- تحريم از طرف تهيه‌كنندگان و تحويل‌دهندگان
اقدام از طرف صاحبان و مديران
81- تحريم از طرف بازرگانان
82- عدم فروش يا اجاره ملك
83- ممانعت
84- امتناع از همياري‌هاي صنعتي
85- اعتصاب عمومي بازرگانان
اقدام از طرف صاحبان منابع مالي
86- بيرون كشيدن پول از بانك
87- خودداري از پرداخت دستمزد، شهريه و ماليات
88- خودداري از پرداخت بدهكاري و بهره
89- قطع بودجه و اعتبارات
90- خودداري از دريافت عايدي يا سود
91- خودداري از قبول پول دولتي
اقدام از طرف دولت
92- تحريم داخلي
93- درست كردن ليست سياه براي بازرگانان
94- تحريم از طرف فروشندگان بين‌الملل
95- تحيم از طرف خريداران بين‌الملي
96- تحريم بين‌المللي بازرگاني
* عدم همكاري اقتصادي ( اعتصاب)
اعتصاب نمادين
97- اعتصاب اعتراضي
98- دست از كار كشيدن به طور محدود
اعتصاب كشاورزي
99- اعتصاب دهقانان
100- اعتصاب كارگران مزارع
اعتصاب گروه‌هاي ويژه
101- خودداري كارگران تحت فشار از ادامه كار
102- اعتصاب زندانيان
103- اعتصاب صنعت‌گران
104- اعتصاب حرفه‌اي
اعتصاب صنعتي
105- اعتصاب عناصر كليدي يك سازمان
106- اعتصاب صنعتي
107- اعتصاب از سر همدردي
اعتصابات مشخص
108- اعتصاب جنبي
109- اعتصاب بزرگ
110- اعتصاب براي كند كردن كار
111- اعتصاب براي به دست گرفتن زمام امور
112- سر كار نرفتن به علت «بيماري»
113- اعتصاب استعفايي (به وسيله استعفا اعتصاب كردن)
114- اعتصاب محدود
115- اعتصاب مبني بر انتخاب
اعتصاب همزمان چند صنعت مختلف
116- اعتصاب تعميم يافته
117- اعتصاب عمومي
تركيبي از اعتصاب و فلج كردن اقتصادي
118- اعتصاب تحريمي
119- به زانو درآوردن اقتصاد
* عدم همكاري (سياسي)
سرپيچي
120- خودداري از تبعيت
121- خودداري از پشتيباني علني
122- نوشتار و سخنراني در پشتيباني از مقاومت
عدم همكاري شهروندان با دولت
123- تحريم مراكز قانون‌گذاري
124- تحريم انتخابات
125- نپذيرفتن پست‌هاي دولتي
126- تحريم سازمان‌ها و موسسات دولتي
127- خارج شدن از نهادهاي آموزشي وابسته به دولت
128- تحريم سازمان‌هايي كه از طرف دولت حمايت مي‌شوند
129- امتناع از كمك به ماموران اجرايي
130- جايگزين كردن علايم شخصي با نشانه‌هاي خاص
131- امتناع از پذيرش منتصبين دولتي
132- امتناع از منحل كردن نهادهاي موجود
133- با بي‌ميلي و به كندي كار كردن
134- عدم انجام وظايف در صورت نبود نظارت
135- نافرماني گروهي
136- نافرماني پنهاني
137- پراكنده نشدن بعد از جلسه يا گردهم‌آيي
138- تحصن
139- نرفتن به سربازي و ناديده گرفتن حكم اخراج (از كشور)
140- پنهان شدن، گريختن و استفاده از مدارك شناسايي جعلي
141- نافرماني مدني در رابطه با قوانيني كه «نامشروع» مي‌دانيد
اقدامات به وسيله كارمندان دولت
142- عدم ياري رساني به مردم از طرف ماموران ياري رساني (در موارد مشخص و به دقت انتخاب شده)
143- اخلال در خطوط اطلاعاتي و فرماندهي
144- مانع شدن و سنگ‌اندازي
145- عدم همكاري اداري
146- عدم همكاري حقوقي
147- كم‌كاري و عدم ارائه خدمات اجرايي (در موارد مشخص و به دقت انتخاب شده)
148- تمرد
اقدامات داخلي دولت
149- طفره رفتن‌هاي نيمه قانوني و به تاخير انداختن
150- سرپيچي از همكاري به وسيله واحدهاي دولتي
اقدامات بين‌المللي دولت
151- تغييرات در نمايندگي‌ها از جمله نمايندگي‌هاي ديپلماتيك
152- تاخير و لغو برنامه‌هاي ديپلماتيك
153- به رسميت نشناختن ديپلماتيك
154- قطع روابط ديپلماتيك
155- بيرون رفتن از سازمان‌هاي جهاني
156- عدم عضويت در سازمان‌هاي جهاني
157- اخراج كردن از سازمان‌هاي جهاني
دخالت رواني
158- خود را نماياندن
159- روزه الف) روزه اخلاقي ب) اعتصاب غذا پ) روزه تحريمي
160- محاكمه معكوس
161- آزار خشونت پرهيز
دخالت‌هاي فيزيكي
162- درون نشيني
163- درون ايستايي
164- اعتراض سواره
165- اعتراض تهاجمي
166- اعتراض ضربتي
167- اعتراض عبادتي
168- يورش خشونت پرهيز
169- حمله هوايي خشونت پرهيز
170- تعرض خشونت پرهيز
171- اعتراض صدايي
172- سد كردن خشونت پرهيز
173- اشغال خشونت پرهيز
دخالت‌هاي اجتماعي
174- ايجاد الگوهاي نوين اجتماعي
175- غيرقابل استفاده كردن تسهيلات
176- طفره رفتن
177- آشكارا اعتراض كردن
178- تاتر چريكي
179- نهادهاي اجتماعي جايگزين
180- سامانه ارتباطي جايگزين
دخالت‌هاي اقتصادي
181- اعتصاب معكوس
182- اعتصاب نشسته در محل
183- اشغال خشونت پرهيز زمين
184- ناديده گرفتن قوانين راه‌بندان
185- جعل كردن با انگيزه‌هاي سياسي
186- خريد بازدارنده
187- تصرف اموال
188- بازار شكني
189- به كارگماري گزينشي
190- بازارهاي جايگزين
191- سيستم حمل و نقل جايگزين
192- نهادهاي اقتصادي جايگزين
دخالت‌هاي سياسي
193- زياد كردن بار سامانه اداري
194- افشاي هويت ماموران مخفي
195- حبس خواهي
196- سرپيچي مدني از قوانين «خنثي»
197- كار كردن ولي همكاري نكردن
198- حاكميت دوگانه (دو دولتي)
/انتهاي پيام/