به گزارش گروه فضای مجازی« خبرگزاری دانشجو»، بوته چای برای نخستین‌بار در چین و در حدود ۵ هزار سال پیش شناخته و به تدریج خواص درمانی آن کشف شد. علاوه بر آن از چای برای مصارف رنگ‌آمیزی نیز استفاده می‌شده است. هلندی‌ها در سده هفدهم، چای را از چین به اروپا بردند. در اروپا چای در مغازه‌های عطاری عرضه می‌شد. نیکولاس تولپ، پزشک هلندی در کتاب خود تحت عنوان مشاهدات پزشکی در سال ۱۶۴۱ نوشته که با نوشیدن چای از همه بیماری‌ها در امان هستید و عمرتان طولانی می‌شود. در قرن ۱۸ زمانی که «آن» ملکه انگلیس، چای را به‌عنوان نوشیدنی صبحانه خود انتخاب کرد، مد بر مباحث پزشکی غلبه کرد.
پیشینه مصرف چای در ایران به سده هفدهم میلادی می‌رسد. جهانگردان از چایخانه‌هایی گفته اند که بزرگان و توانگران در آنجا جمع شده و چای می‌نوشیدند. مصرف چای در ایران با وارداتی که از طریق شمال (کشور چین) و از طریق جنوب (کشور هند) انجام می‌گرفت، تامین می شد. در سال ۱۲۶۱ هجری شمسی شخصی به نام حاج‌محمد اصفهانی کشت چای را در ایران آغاز کرد ولی به عللی رونق و توسعه نیافت. تا اینکه در سال ۱۲۷۹ بار دیگر با تلاش محمد میرزای چایکار ملقب به کاشف السلطنه، این کشت آغاز شد.
کاشف‌السلطنه متولد ۱۲۴۴ تربت حیدریه، از دارالفنون و سپس از سوربون فرانسه فارغ‌التحصیل شده و با عنوان ژنرال کنسول ایران در سال ۱۲۷۶ مامور خدمت در هند شد. وی به‌عنوان سفیر ایران در هندوستان در روزگار مظفرالدین شاه قاجار اولین فرد ایرانی است که با همت والی خود و در نقش یک بازرگان به فراگیری شیوه کاشت و مصرف چای در ایران و جهان پرداخت. او با این دیدگاه که مقدار زیادی ارز برای واردات چای صرف می شود و تولید چای می‌تواند یکی از منابع عظیم برای رونق اقتصادی کشور باشد، اقدام به کشف چای کرد.
کاشف‌السلطنه توانست فنون کشت و تولید چای را در هندوستان بیاموزد و با مطالعه و بررسی شرایط آب و هوایی ایران و مشابهت آب و هوای شمال کشور به کشور هندوستان با فداکاری و زحمات فراوان، تعداد زیادی بذر و ۳ هزار اصله نهال را با شرایط حمل و نقل آن زمان که گاری و درشکه بود، به ایران انتقال داد و اقدام به احداث باغ چای در لاهیجان و کلارآباد کرد. از آنجا که بهره‌برداری از باغات چای پس از گذشت ۵ سال از غرس نهال ۲ ساله آغاز شده و کشاورزان هم در آن زمان آشنایی کافی در امور کاشت، داشت و برداشت نداشتند، بنابراین علاقه و تمایل به کشت چای نشان نمی‌دادند. اما کاشف‌السلطنه با تحمل مرارت‌های زیاد و رویارویی با موانع مادی و مشکلات اجتماعی، شرایط گسترش احداث باغ‌های چای در واحد سطح را فراهم کرد و با ایجاد انگیزه، زمینه علاقه‌مندی کشاورزان به کشت چای را به وجود آورد.
برای نخستین‌بار تعدادی از کشاورزان در حومه شهر لاهیجان (چارخانه سر) کشت چای را آغاز کردند و با گسترش تدریجی کشت این محصول در دیگر نقاط گیلان و مازندران، در سال ۱۳۱۹ مساحت باغات چای به ۶۰۰ هکتار رسید. روند توسعه تدریجی ادامه یافت تا اینکه در سال ۱۳۳۷ دولت ایران اقدام به تاسیس سازمان چای کشور کرد تا کشاورزان چایکار را تحت حمایت قرار دهد.
* برگ سبز و چای خشک
قاسم رضاییان نایب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان چای کشور با بیان این تاریخچه درباره وضع تولید برگ سبز چای و چای خشک در ایران به خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم می‌گوید که هم‌اکنون در حدود ۳۲ هزار هکتار از اراضی شمال کشور (حدود ۹۰ درصد در استان گیلان و ۱۰ درصد در استان مازندران) به کشت چای رواج دارد.
رضاییان ادامه می‌دهد، ایران با جمعیتی حدود یک درصد از کل جهان، حدود ۴ تا ۴.۵ درصد از مصرف کل چای را به خود اختصاص داده و در گروه مصرف‌کنندگان عمده چای در دنیا قرار دارد.به گفته این تولیدکننده چای کشور، برداشت برگ سبز در باغات چای کشور در سه فصل بهاره، تابستانه و پاییزه انجام می‌گیرد.
رضاییان با بیان اینکه در بهار برداشت برگ به طور معمول از نیمه دوم فروردین آغاز و تا پایان خرداد ادامه دارد، تصریح می کند: این برداشت را به اصطلاح چین بهاره می‌گویند و حدود ۳۸ تا ۴۲ درصد مقدار تولید سال را به خود اختصاص می‌دهد.
* چای کپک‌زده سنواتی را به اسم چای ایرانی می‌فروشند
وی اضافه می کند که چین تابستانه از تیرماه آغاز و تا پایان شهریور ادامه داشته و مقدار محصول در این چین حدود ۴۲ تا ۴۷ درصد است و در چین پاییزه که از ابتدا تا پایان مهر طول می کشد، مقدار برگ سبز در این چین به حدود ۱۳ تا ۱۷ درصد می‌رسد.
وی در پاسخ به این پرسش که گفته می‌شود چای، محصولی ارگانیک نیست و خوردن آن توصیه نمی‌شود، تصریح می‌کند: نمی‌دانم منبع این خبر کذایی و غیرکارشناسی کجاست؟ شاید همان تفکری که به‌دنبال سود سرشار از واردات چای بوده و همه تلاشش نابودی چای داخلی و از بین بردن این محصول استراتژیک است، این‌گونه تیشه به ریشه چای ایرانی می‌زند.
رضاییان معتقد است این تفکر مافیایی دست‌بردار نیست و تلاش می‌کند تا هرچه بیشتر چای‌های کپک‌زده سنواتی را که باید تبدیل به کمپوست شود به نام چای ایرانی و با بسته‌بندی در کشورهای مختلف به مردم عرضه کند.
* کیفیت چای ایرانی بعد از دارجلینگ
وی با تأکید بر اینکه چای ایرانی خالص، طبیعی و نوشابه‌ای بسیار سالم و همه هموطنان را توصیه به نوشیدن آن می‌کنیم، ادامه می‌دهد: چای ایرانی براساس آب و هوای خاص خود، خواب ۶ ماهه بوته چای و عدم استفاده از سم‌های شیمیایی، جزء چای‌های خوب دنیاست.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان و بازرگانان گیلان در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه چنان‌چه بخواهیم چای‌های موجود در دنیا را دسته‌بندی کنیم، چه کشورهایی و با چه کیفیتی چای تولید می‌کنند؟ می‌گوید: هم‌اکنون کشورهای هند، سیلان، ویتنام، چین، ژاپن، ترکیه و مالزی جزء کشورهای تولیدکننده چای هستند و ایران از نظر کیفیت بعد از دارجلینگ که کمتر از ۵ درصد مصرف چای در دنیا را پوشش می‌دهد، جزء بهترین تولیدکنندگان چای در دنیاست اما متاسفانه مصرف‌کنندگان به جای کیفیت، تسلیم ذائقه‌شان شده و از چای‌هایی استفاده می‌کنند که انواع عطر و رنگ به آن اضافه شده است.
وی به همه ایرانی‌ها سفارش می‌کند چون ایرانی بهترین است در دنیا، بنابراین باید بهترین‌ها را بنوشد و آن هم چای خالص و طبیعی ایرانی است چراکه بیشتر چای‌های وارداتی غیرقابل کنترل و دارای اسانس عطر و رنگ غیرطبیعی است.
وی در پاسخ به اینکه شما چه برندهایی از چای ایرانی را برای مصرف مردم توصیه می‌کنید، خاطرنشان می‌کند که بگذارید ملی فکر کنیم و بگویم فقط چای ایرانی. به گفته وی چای سیاه ایرانی پس از ۱۰ الی ۱۲ دقیقه دم کشیده و چای سبز ایرانی هم پس از ۳ الی ۵ دقیقه دم کشیده و قابل مصرف است.
* بلایی بر سر چای ایرانی آوردند که کارخانه ها مخروبه و باغات ویلا شد
رضاییان اضافه می‌کند که در حال حاضر ۱۲ نوع چای سبز و ۱۲ نوع چای سیاه ایرانی داریم که قیمت‌های آنها بر اساس کیفیت ارزیابی می‌شود و همه جزء بهترین‌ها هستند و مردم می‌توانند با اطمینان، آنها را دم کرده و بنوشند.
این تولیدکننده چای ایرانی در ادامه گریزی هم به گذشته این محصول می‌زند و می‌گوید، روزی تولید چای در ایران به حدود۷۰ هزار تن در سال می‌رسید و برنامه این بود تا با کمک به به‌زراعی و آموزش کشاورزان و بهینه‌سازی کارخانجات، تولید چای در کشور به اندازه کل مصرف در ایران برسد و حتی صادر هم بشود. اما متاسفانه این برنامه به‌خوبی اجرا نشد و چنان بلایی بر سر این تولید و صنعت آوردند که هر سال تعدادی از کارخانجات، مخروبه و باغات به ویلا و جنگل تبدیل می‌شوند.
* خواص و فواید چای ایرانی
مدیر عامل مجتمع تولید، فرآوری و بسته‌بندی چای نوبر درباره خواص و فواید مصرف چای به «تسنیم» می‌گوید که مصرف دم‌کرده چای باعث تسریع حرکات تنفسی، سرعت گردش خون، رفع خواب‌آلودگی، احساس تجدید نیرو، تقویت نیروی فکری و گوارش بهتر غذا و تعریق می‌شود. از اینرو چای را هنگام خستگی، ضعف عصب، میگرن، بیماری قلبی و آسم می‌توان تجویز کرد.
به‌گفته رضاییان همچنین در پژوهش‌های امروزی روشن شده که چای ممکن است در کاهش خطر برخی از بیماری‌های مزمن عمده مثل سکته، حمله قلبی و بعضی سرطان‌ها مفید باشد. این مطلب را دکتر جان وایسبرگر، عضو بلندپایه موسسه بهداشت آمریکا واقع در یک مرکز تحقیقاتی در نیویورک اعلام کرده است.
این تولیدکننده چای کشور در ادامه با بیان اینکه نوشیدن چای می‌تواند از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری کند، مجموع این فواید را اخبار خوبی برای مردم دنی می داند چراکه چای پس از آب، پرمصرف‌ترین نوشیدنی در دنیا بوده و روزانه یک میلیارد چای در دنیا نوشیده می‌شود.
گفتنی است در بسیاری فرهنگ‌ها در سراسر تاریخ، چای به‌عنوان یک معجون شفابخش تلقی شده است. بیش از هزار سال قبل، راهبان بودایی به دلایل مذهبی چای می‌نوشیدند و معتقد بودند در زمان درون پویی به بیدار ماندن آنها کمک می‌کند. راهبان بودایی همچنین معتقد بودند چای دارای نیروهای شفابخش است و همراه با گسترش بودیسم، چای و تقاضا برای آن نیز افزایش یافت.
یکی از بزرگان ژاپنی در قرن سیزدهم به نام «شوگون» در اثر پرخوری در آستانه مرگ قرار گرفته بود که یک راهب به وی رژیم چای را توصیه کرد و او بهبود یافت. همین کافی بود تا مردم ژاپن بیش از پیش به دم کردن چای رو آورند. یکی از دلایل اینکه دم‌کرده چای در دوران گذشته در نجات زندگی افراد موثر بوده، این است که آب جوشیده، باکتری‌های بیماری‌زا را از بین می‌برده است. براساس نتایج یک تحقیق در هلند، خطر سکته مغزی برای مردانی که روزانه ۴ تا ۵ فنجان چای می‌نوشند،۷۰ درصد از بقیه کمتر است. یک تحقیق دیگر در سال ۱۹۹۳ هم اعلام کرد مصرف زیاد چای، حمله قلبی مهلک را کاهش می‌دهد.
نایب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان چای کشور همچنین درباره خواص چای سبز خاطر نشان می کند که این نوع چای پیشگیری‌کننده از حمله قلبی و سرطان شناخته شده و یک تقویت‌کننده بسیار مفید است. به تأکید رضاییان این چای خاصیت ضدچربی داشته و مقوی اعصاب است و خاصیت تب‌بری نیز دارد.
وی اضافه می کند، چای سبز باعث تقویت حافظه شده و برای افراد افسرده یک داروی ضدافسردگی، چراکه نوشیدن چای سبز باعث نشاط و سرزندگی می شود. این تولیدکننده چای ایرانی درباره دیگر فواید چای سبز به مواردی ازجمله کاهش وزن بدن، جلوگیری از پوسیدگی دندان، حفاظت از قلب، کاهش تری گلیسرین و کاهش فشار خون اشاره می کند.
منبع: تسنیم
ارسال نظرات