کودکانی مانند آیینه
به گزارشگروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»، اکثر ما والدین بودن و فرزند بودن را تجربه کرده ایم. بسیاری از والدین این دو ابزار تربیتی را طبق آنچه از بزرگترها تجربه کرده یا دیده اند، برای فرزندان خود هم به کار می گیرند و تصور می کنند به کسب اطلاعات و افزایش آگاهی در این باره نیازی ندارند، غافل از این که نادیده گرفتن اصول این دو شیوه تربیتی تبعاتی دارد و...
همه مي گويند که بچه هاي امروز با گذشته تفاوت دارند، دوره و زمانه عوض شده است و تلاش براي تربيت فرزندان «گوش به حرف کن» و سالم و با اصول تربیتی صحیح، روز به روز سخت تر مي شود. عده اي هم معتقدند: درست است که در گذشته والدين اقتدار بيشتري داشتند؛ اما برخی از اشتباه هاي تربيتي والدین، مثل: استفاده هميشگي از تنبيه، مزاياي آن روش را از بين مي برد. والدين آسان گير، همواره به انعطاف پذيري بيش از حد و والدين منضبط به سختگيري بيش از حد متهم مي شوند و داشتن فرزند ايده آل که والدين تلاش مي کنند به آن برسند، گاه دور از دسترس به نظر مي رسد. سوال مهمي که به ذهن مي رسد اين است که آيا عزت نفس بچه ها در گذشته بيشتر بود يا در حال حاضر؟
تنبیهیاتشویق،از جمله الگوهای تربیتی است که برای آگاه کردن فرد نسبت به کارهای منفی یا مثبتش انجام می شود و در شکل گیری هنجارها نقش مهمی دارد.
بسیاری از والدین برایتربیت کودکانشانراههای مختلفی را امتحان می کنند. از کتک زدن کودک گرفته تا محروم کردن، اخم کردن و گفتن جملاتی از قبیل: دیگه دوستت ندارم و… از طرف دیگر والدینی هستند که اعتقادی به تنبیه کودکان ندارند و سعی می کنند با تشویق، کودکشان را تربیت کنند. به نظر شما کدام روش مناسب تر است: فقط تنبیه؟ فقط تشویق؟ یا تنبیه و تشویق در کنار هم. در میاناصول تربیتی تنبیه و تشویقجایگاه ویژه ای دارد.
اکثر ما والدین بودن و فرزند بودن را تجربه کرده ایم. بسیاری از والدین این دو ابزار تربیتی را طبق آنچه از بزرگترها تجربه کرده یا دیده اند، برای فرزندان خود هم به کار می گیرند و تصور می کنند به کسب اطلاعات و افزایش آگاهی در این باره نیازی ندارند، غافل از این که نادیده گرفتن اصول این دو شیوه تربیتی تبعاتی دارد و باعث می شود والدین در موارد بسیاری سرخورده و نا امید شوند. آن ها اغلب شکایت می کنند که بچه های این دوره و زمانه فرق کرده اند، غافل از این که بچه ها فرق نکرده اند و این والدین هستند که بایدشیوه هایبرخورد صحیح با کودکان را بیاموزند. آن چه بسیاری از والدین نمی دانند این است که تنبیه و تشویق، باید طبق اصول انجام شود تا اثر بخش باشد.
تنبيه به معناي بيدار کردن و آگاه کردن کسي بر امري است. از اين رو تنبيه هميشه به صورت کتک زدن، ملامت کردن و اعمال فشار نيست؛ بلکه اين هدف (آگاه کردن شخص) ممکن است با نصيحت، ارشاد و موعظه حاصل شود و او متوجه خطاي خود بشود. پس تنبيه به خاطر هدايت است نه فرو نشاندن خشم مربي.
در نظام تربيتي اسلام، اصل تنبيه به عنوان عاملي بازدارنده، پذيرفته شده است؛ زيرا فردی که در برابر اعمال و رفتار خود کنترلي نبيند و با نصيحت و گاه اعمال فشار و کيفر محدود نگردد، طغيان خواهد کرد.
شيوه عاطفي، بهترين و موفقترين شيوه هاي تربيتي است. کودک بايد با مفهوم جملاتي از قبيل: «دوستت دارم و دوستت ندارم» والدين آشنا شود و آثار مطلوب و نامطلوب آن را دريابد. تخلفات کودک بايد با چهره ناراضي والدين روبه رو شود و از برخورد مربيان خود، راه و روش صحيح و مورد نظر آنها را پيدا کند. او بايد هميشه مورد مهرورزي و خوشرفتاري والدين قرار گيرد تا نصيحت هاي آنها را مانند: یک تابلو، در مقابل خود تجسم کند.
گاه پيش مي آيد که رفتار خلاف کودک با پند و اندرز اصلاح نمي شود و کودک در شيوه رفتاري خود تغييري نمي دهد. در اين صورت والدين با استفاده از روشهاي مناسب و با توجه به نوع و زمان جرم، به بازداشتن و تنبيه بدني او در شرايطي خاص اقدام کنند. مربي اگر ناچار از تنبيه بدني شد، کافي است ضربه اي به پشت دست کودک بزند و در مواردي که تخلفش بزرگتر و سنگين تر باشد، تنبيه شديدتري را اعمال کند.
تنبيه بدني به عنوان يک عامل بازدارنده (در صورت عدم کارآيي ديگر ابزار تربيتي) به حساب مي آيد و چندان سازنده نيست؛ زيرا کودک ممکن است از ترس کتک، به ظاهر مرتکب خلاف نشود، اما عادت زشت خود را از دست ندهد.
امير مؤمنان حضرت علی عليه السلام مي فرمايد: «اِنَّ العاقِلُ يَتَّعِظُ بِالاَدَبِ وَ البَهائِمُ لا يَتَّعِظُ الاّ بِالضّربِ»
خردمند، با ادب پند مي آموزد و حيوانات با کتک و زدن تربيت مي شوند.
مربياني که با فرزندان خود با خوشرفتاري و محبت و مهربانی برخورد مي کنند، مي توانند از «قهرکردن» با کودک، به عنوان يک وسيله اصلاحي بهره برداري کنند.
فردي خدمت امام صادق(ع) شرف ياب شد و از فرزندش شکايت کرد. امام(ع) در پاسخ او فرمود: «لا تَضْرِبْهُ وَاهْجُرْهُ و لا تُطِلْهُ»
او را نزن، با او قهر کن ولي اين قهر را طولاني نکن.
رعایت برخی نکات در تنبیه کودک ضروری و لازم است که والدین به هنگام تنبیه فرزندان شان باید به آن توجه کافی را نمایند.
برخی از این نکات، عبارتند از:
1ـ در تنبيه، پدر و مادر با هم اقدام نکنند. اگر يکي طفل را تنبيه کرد، ديگري به عنوان پشتوانه روحي او باقي بماند.
2ـ پيش از تنبيه، بايد ريشه تخلف را کشف کرد و سپس به رفع آن اقدام نمود.
3ـ تنبيه به عنوان آخرين ابزار تربيتي مورد استفاده قرار گيرد.
4ـ بايد عمل کودک را تنبيه کرد، نه شخصيت و تمام وجود او را.
5ـ تنبيه با جرم و خطاي کودک متناسب باشد.
6ـ تنبيه چند جانبه نباشد؛ يعني به اين صورت نباشد که طفل هم کتک بخورد، هم سرزنش شود و هم مورد تمسخر قرار گيرد.
اگر والدین مودب باشند و پرخاشگری نکنند، کودکشان نیز در آینده، همین رفتارها را انجام خواهد داد. اگر والدین رفتارهایشان درست نباشد، تنبیه یا تشویق به رفتار درست، سودی ندارد؛ زیرا کودک، بخش مهمی ازآموخته های خود را از راه مشاهده نمونه ها و الگوها فرا می گیرد. اما در کلام پایانی، روایتی از حضرت امام کاظم علیه السلام در خصوص بحث تربیتی فرزندان بیان می کنیم. حضرت در این روایت می فرمایند: «رفتار کودک بر اثر رفتار درست والدین محفوظ می ماند.»
منبع: روزنامه دریا استان هرمزگان
ارسال نظرات