به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»، تجاوز نظامی ترکیه به سوریه و اظهارات داود اوغلو مبنی بر انتقال بقایای جسد و متعلقات شخصی شاه سلیمان از سوریه به این کشور، دوباره این سوال که چرا داعش، آسیبی به ترکیه وارد نمی‌سازد را برجسته کرد.
روزنامه الشرق الاوسط عربستان مدعی شده این تجاوز ترک‌ها با اطلاع و هماهنگی داعش صورت گرفته است. فارغ از صحت و سقم این خبر سوال این است که؛ چرا تا کنون داعش به مقبره شاه سلیمان که پدربزرگ عثمان غازی بنیان‌گذار سلسله عثمانی است، آسیبی نرسانده؟ چرا داعشی که یکی از کار ویژه‌هایش را تخریب مساجد، کلیساها و حسینیه‌ها می‌داند، نگهبانان ترک این مقبره را قبل‌ترها ربود اما آسیبی به آنها وارد نساخت؟ چرا داعش در حالی که در لیبی مانور می‌دهد و برخی از مناطق آن را به اشغال خود درآورده و گروه‌های متعددی از جمله جند الخلافة در الجزایر و انصار بیت‌المقدس در مصر با آن بیعت کرده‌اند و عملا در مناطق گسترده‌ای،حضور فیزیکی دارد، به ترکیه که بسیار به او نزدیک است، حمله نمی‌کند؟ چرا داعش برای عربستانی که از لحاظ ظواهر دین‌داری مقید است،خط و نشان می‌کشد و از فتح مکه سخن می‌گوید اما نسبت به ترکیه‌ای که سکولاریسم در متن قانون اساسی آن بوده و از لحاظ ظواهر شرعی فضایی باز داشته و لائیک‌ها هم‌چنان در آن قدرت‌مند هستند، تهدیدی مطرح نمی‌کند؟ چرا داعشی که علاوه بر سنی‌کشی، به جرم علوی و شیعه بودن سر می‌برد، نسبت به حضور هزاران شیعه و علوی در ترکیه بی‌تفاوت است و تا کنون خطری جدی برای آنها ایجاد نکرده؟ چرا …
واقعیت این است که داعش و ترکیه به صورت متقابل به یک‌دیگر نفع می‌رسانند و لذا برهم زدن این رابطه دوسویه، هر دو را متضرر می‌کند.
داعش بدون کمک‌های ترکیه نمی‌توانست به شکل کنونی در سوریه جولان بدهد. مرزهای باز ترکیه بر روی هزاران تروریست که از کشورهای مختلف خود را به ترکیه می‌رسانند تا به داعش در سوریه ملحق شوند، بزرگترین خدمتی است که ترک‌ها به داعش می‌کنند. اگر چه این مساله از سوی دولت ترکیه تکذیب شده اما گزارش‌های متعددی در رد این تکذیبیه منتشر شده است. مقامات غربی نیز چندین بار به این مساله اعتراف کرده‌اند. علاوه بر این گفته می‌شود که ترکیه اصلی‌ترین خریدار نفت داعش است.
جان کری وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا اواسط سپتامبر گذشته در گفتگو با شبکه العربیه گفته بود: برخی از دولت‌های عربی خلیج فارس وعده پایان تقویت گروه‌های تروریستی را داده‌اند همان‌گونه که ترکیه وعده ممانعت از عبور تروریست‌های مسلح از مرزهایش به سوی عراق و سوریه را داده است.» پس از کری، جو بایدن معاون اوباما از ترکیه به دلیل همکاری‌اش با داعش انتقاد کرد. او اوایل اکتبر گذشته در دانشگاه هاروارد آمریکا گفته بود: «بزرگترین مشکل ما در منطقه همپیمانان ما بودند. ترکیه‌ای‌ها و همچنین عربستانی‌ها و اماراتی‌ها دوستان خوبی بودند، اما آنها چه کردند؟ تنها هم و غم آن ها سرنگونی نظام بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه بوده است و وارد جنگی نیابتی میان سنی‌ها و شیعه‌ها شدند. آنها صدها میلیون دلار و ده‌ها هزار تن سلاح به کسانی که با تلاش برای سرنگونی نظام سوریه موافقت کردند، اختصاص دادند.» البته بایدن در تلاش بود تا نقش آمریکا را در ایجاد و تقویت گروه‌های تروریستی کم‌رنگ سازد. این جملات آن‌قدر برای ترکیه سخت آمد که اردوغان ناراحتی خود را از بایدن ابراز داشت و معاون اوباما هم برای کاهش تنش، یک عذرخواهی کوچک انجام داد. با این وجود، هیچ چیزی تغییر نکرده است.
مرکل صدر اعظم آلمان هم چندی قبل در کنفرانس مطبوعاتی با العبادی نخست وزیر عراق تاکید کرد که ترکیه ایستگاه و دروازه ورود جنگجویان داعش به عراق و سوریه است. علاوه بر این اعترافات، از این سو نیز سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان در گفتگوی چندی پیش خود با شبکه المیادین با جزئیات بیشتری به همکاری ترکیه و داعش پرداخت. او گفت: آیا تصور می‌کنید که این گروه‌های تروریستی به صورت قاچاقی وارد سوریه می‌شوند؟ اگر این تصمیم دولت ترکیه نبود که مرزها باز شود آیا کسی می‌توانست رفت و آمد کند؟ ارتش و سرویس اطلاعاتی ترکیه، تروریست‌ها را از هر نقطه‌ای در دنیا جمع کرده و از مرز ترکیه وارد سوریه می‌کند … هر سلاحی که وارد سوریه می‌شود با اطلاع دولت ترکیه صورت می‌گیرد… حمایت‌های ترکیه از داعش یا با حمایت و موافقت آمریکاست یا اغماض و چشم‌پوشی این کشور. نفتی که داعش می‌فروشد و به عنوان منبع اساسی مالی این گروه به شمار می‌رود، همه تحویل ترکیه داده می‌شود.»
اما این فقط یک سوی ماجرا است. داعش هم خدمات قابل توجهی به ترکیه ارائه می‌دهد. داعش اصلی‌ترین گروه تروریستی در سوریه است که سناریوی ادامه بحران را قطعی می‌سازد. در عراق نیز، حضور داعش باعث تضعیف دولت عراق شده و مانع از نقش‌آفرینی منطقه‌ای این کشور شده است. اگر بپذیریم که ترکیه در سودای احیای امپراتوری عثمانی بر اساس کتاب «عمق استراتژیک» داوود اوغلو است، داعش به‌مثابه جاده صاف کن ترک‌ها خواهد بود. تضعیف سوریه و عراق عملا آنها را از گردونه رقابت با ترکیه خارج ساخته و شرایط را برای اعمال نفوذ او فراهم می‌سازد.
یک رقیب سنتی‌تر دیگر مصر است که او نیز این روزها وضعیت نابسامانی دارد. ترکیه پس از کودتای السیسی علیه مرسی، شمشیر را برای مصر از رو بسته. با جدی‌تر شدن فعالیت‌های انصار بیت المقدس که با داعش بیعت کرده و همچنین حضور داعش در لیبی که هم‌‌مرز مصر است، باید منتظر واکنش ترکیه بود که احتمالا در مسیر رد این فعالیت‌ها موضع نخواهد گرفت. عربستان اما هم‌چنان اصلی‌ترین رقیب ترکیه در جهان اهل سنت است. مواضع ترک‌ها با سعودی‌ها اگر چه در خصوص مصر، کاملا متفاوت است اما در اصلِ بحران سوریه و حتی عراق با یک‌دیگر اشتراک دارند هرچند در نحوه بازی و آرایش سیاسی نظامی مخالفان بشار اسد، باز هم با یک‌دیگر زاویه پیدا کرده اند.
ترکیه و داعش از یک‌دیگر استفاده ابزاری می‌کنند تا به منافع خود دست یابند. شرط ادامه این روابط، سوددهی این دو به یک‌دیگر است و شرط سوددهی، ادامه یافتن بحران‌های کنونی در منطقه است. روزی که بحران پایان یابد، بازی داعش و ترکیه شکل دیگری خواهد داشت.
منبع: رصد نیوز
ارسال نظرات