سند حقوقی بین‌المللی برای ارائه تضمین‌های موثر و جهانی درباره عدم استفاده از سلاح‌ هسته‌ای تدوین شود

 به گزارش گروه سیاست خارجی «خبرگزاری دانشجو» ؛ محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران امروز (دوشنبه) در مراسم افتتاحیه کنفرانس بازنگری معاهده NPT در نیویورک و به عنوان ریاست جنبش عدم تعهد و به نمایندگی از کشورهای عضو این جنبش به ایراد سخنرانی پرداخت.

وی گفت: تداوم وجود سلاح‌های هسته‌ای بزرگترین خطری است که بشریت را تهدید می‌کند و تنها تضمین قطعی در برابر تهدید و یا استفاده از این سلاح‌های مرگبار، نابودی کامل آنها است. از این رو، خلع سلاح هسته‌ای کماکان اولین اولویت کشورهای عضو جنبش عدم تعهد باقی خواهد ماند.

وی افزود: برای تضمین تحقق اهداف معاهده و موفقیت بلندمدت آن و نیز تقویت صلح و امنیت بین‌المللی، لازم است مفاد معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای به صورت کامل، بدون تبعیض و متوازن اجرا شود.

رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد:این در حالی است که وضعیت اجرای برنامه اقدام مصوب کنفرانس بازنگری سال 2010 در زمینه خلع سلاح هسته‌ای، عدم اشاعه و استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای ناامید کننده است.

وزیر امور خارجه کشورمان با برشمردن برخی موارد عدم اجرای تعهدات کشورهای هسته‌ای ادامه داد: این کشورها هیچ پیشرفتی در زمینه نابودی سلاح‌های هسته‌ای انجام نداده‌اند، سلاح‌های هسته‌ای همچنان در سیاست‌های امنیتی آنها جایگاه ویژه‌ای دارد؛ این کشورها ضمن نوسازی زرادخانه‌های سلاح‌های هسته‌ای خود، برنامه‌هایی نیز برای تحقیق در زمینه ساخت سلاح‌های هسته ای جدید دارند و کشورهای غیر هسته‌ای تاکنون در برابر تهدید یا استفاده از سلاح هسته‌ای تضمین امنیتی موثری دریافت نکرده‌اند.

وی همچنین افزود: انتقال فناوری‌های هسته‌ای به کشورهای در حال توسعه با موانعی روبروست که برخلاف معاهده است و پیشرفتی در زمینه جهانشمولی معاهده در منطقه خاورمیانه نیز حاصل نشده است. 

ظریف ضمن ابراز نگرانی عمیق اعضای عدم تعهد از عدم اجرای تعهدات خلع سلاحی کشورهای هسته‌ای گفت: تداوم این روند می‌تواند اهداف و اعتبار معاهده را به خطر بیندازد.

وی با اشاره به رای دیوان بین‌المللی دادگستری مبنی بر اینکه کشورهای هسته‌ای متعهد به مذاکرات خلع سلاح هسته‌ای هستند، خواستار انجام این تعهدات و آغاز فوری مذاکرات کنوانسیون جامع منع سلاح‌های هسته‌ای، در بردارنده یک برنامه مرحله بندی شده در یک قالب زمانی برای نابودی کلیه سلاح‌های هسته‌ای شد. 

لازم به توضیح است که پیشنهاد این کنوانسیون در سال 1392 توسط رئیس جمهور کشورمان در نخستین اجلاس عالیرتبه خلع سلاح هسته‌ای سازمان ملل متحد به نمایندگی از 120 کشور عضو عدم تعهد ارایه شد و در قالب یک قطعنامه در مجمع عمومی به تصویب رسید.

وی در ادامه گفت: خارج ساختن سلاح های هسته‌ای از وضعیت عملیاتی و کاهش استقرار آنها به هیچ وجه نباید جایگزینی برای امحا کامل این سلاح ها قلمداد شود. 

ظریف افزود: عدم تعهد عمیقا نگران دکترین‌های نظامی و امنیتی کشورهای هسته‌ای و ناتو است که استفاده یا تهدید به استفاده از اینگونه سلاح ها را توجیه می کنند. 

وی گفت: عدم تعهد خواهان حذف کامل این گونه دکترین‌هاست. 

وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه اضافه کرد: هرگونه استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح هسته‌ای جنایت علیه بشریت و نقض منشور ملل متحد و حقوق بین الملل بشردوستانه است. 

ظریف گفت: کشورهای هسته‌ای باید تحت همه شرایط جدا از استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح هسته‌ای علیه کشورهای غیرهسته‌ای خودداری کنند. 

*تدوین یک سند حقوقی بین‌المللی برای ارائه تضمین‌های موثر و جهانی درباره عدم استفاده از سلاح هسته‌ای

ظریف خواستار تدوین فوری یک سند حقوقی بین‌المللی جهت ارائه تضمین‌های موثر، جهانی، غیرمشروط و بدون تبعیض درباره عدم استفاده از سلاح هسته‌ای تحت هیچ شرایطی علیه کشورهای غیرهسته‌ای شد.

ظریف ضمن تأکید بر جهانشمولی معاهده عدم اشاعه افزود: ما از غیر اعضا می‌خواهیم که بعنوان کشور غیر هسته‌ای به معاهده ملحق شده و تاسیسات خود را تحت پادمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دهند. 

وی افزود: همه کشورها باید در راستای تقویت جهانشمولی معاهده تلاش کرده و از اقداماتی که اثرات منفی برآن دارد، خودداری کنند.

ظریف لزوم جلوگیری از اشاعه سلاح هسته‌ای را مهم دانست و گفت: هرگونه اشاعه و اشتراک سلا‌ح‌های هسته ای نقض معاهده است و باید به آن پایان داده شود. 

وی در ادامه پیرامون حق استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای گفت: عدم تعهد بر اهمیت اجرای کامل، موثر و غیر تبعیض آمیز ماده 4 معاهده در زمینه حق مسلم همه اعضا برای توسعه، تحقیق، تولید و استفاده از انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح آمیز حمایت می‌کند. 

وزیر خارجه تأکید کرد: هر کشوری در راستای نیازهای خود از حق حاکمیتی جهت تعیین سیاست‌های ملی در زمینه انرژی هسته‌ای از جمله حق مسلم توسعه چرخه ملی کامل سوخت هسته‌ای برای مقاصد صلح آمیز برخوردار است. بنابراین انتخاب‌ها و تصمیم های هر کشور در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای باید کاملا محترم شمرده شود.

وزیر امور خارجه کشورمان ضمن رد هرگونه محدودیتی در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، خواهان برداشته شدن فوری این محدودیت‌ها از جمله در زمینه صادرات مواد، تجهیزات و فناوری هسته‌ای برای استفاده‌های صلح‌آمیز شد.

وی ادامه داد: نگرانی در مورد اشاعه سلاح هسته‌ای به هیچ وجه نباید حق مسلم کشورها در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را محدود کند.

ظریف در ادامه ضمن اشاره به ایجاد منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه افزود: سران عدم تعهد در نشست سال 1391 خود در تهران حمایت خود را از ایجاد این منطقه اعلام داشته و از همه کشورها خواستند اقدام فوری و عملی برای ایجاد آن به عمل آورند. عدم تعهد همچنین از اسرائیل خواست که از تملک سلاح‌های هسته‌ای خوداری کرده و با پیوستن فوری و بدون قید و شرط به معاهده عدم اشاعه، تمامی فعالیت‌های هسته‌ای خود را تحت پادمان‌های جامع آژانس قرار دهد. آنها همچنین خواستار ممنوعیت کامل انتقال هرگونه تجهیزات، مواد و فن آوری هسته‌ای به اسرائیل و هرگونه کمک علمی و فنی هسته‌ای به آن شدند.

ظریف افزود: عدم تعهد -ضمن ابراز نگرانی جدی از تاخیر طولانی در اجرای این قطعنامه- از اجرای کامل قطعنامه 1995 در مورد ایجاد منطقه عاری از سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه قویا حمایت و خواستار اتخاذ کلیه اقدامات لازم برای اجرای کامل و فوری آن است.

وی در پایان با اشاره به این موضوع که از نظر عدم تعهد موفقیت کنفرانس بازنگری 2015 مستلزم تجدید اراده سیاسی همه دولت‌های عضو معاهده است، گفت: دولت‌های عضو جنبش عدم تعهد مصمم‌اند به تلاش‌های جمعی برای تحقق اولویت های خود در چارچوب این کنفرانس بویژه آغاز مذاکرات کنوانسیون جامع منع سلاح های هسته‌ای، ادامه دهند.

لازم به ذکر است این کنفرانس از 7 اردیبهشت تا 1 خرداد در نیویورک برگزار می گردد. این کنفرانس هر پنج سال یک بار برگزار شده و در آن کیفیت اجرای پیمان عدم اشاعه و مصوبات کنفرانس‌های بازنگری آن بررسی می شود. 

در این نشست که با شرکت نمایندگان 189 کشور عضو معاهده و حدود 25 وزیر خارجه از کشورهای عضو برگزار می‌شود، قرار است در مورد موضوعاتی از قبیل، خلع سلاح هسته‌ای، عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای، تضمین‌های امنیتی برای عدم استفاده و عدم تهدید به استفاده از سلاح هسته‌ای علیه کشورهای غیر هسته‌ای، موضوع خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای و حق مسلم استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، بحث و تبادل نظر شود.