به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»، هتل كوبورگ و شهر وين حالا تنها و تنها در يك جمله خلاصه شده است: «انتظار براي رونمايي از پيش‌نويس جمع‌بندي مذاكرات پس از دوهفته كشاكش هسته‌اي ميان معاونان و وزراي خارجه ايران و امريكا.» حالا مسئولان سياسي غربي پمپاژ خوش بيني را آغاز كرده‌اند و مقامات ايراني در واكنش به انتشار اخبار اين خوشبيني‌ها مرتب آن را تكذيب مي‌كنند. خبرنگارهاي خارجي مي‌گويند براي اولين بار است كه در وين همه از پايان صحبت مي‌كنند. پايان نزديك به 5/2 سال مذاكرات ادامه دار كه با نامه اوباما به رهبر معظم انقلاب و بعد‌ها با واسطه‌گري كشور عمان آغاز شد و سرانجام با دهها دور مذاكرات دو طرف به اينجا رسيده است. جان كري و محمد جواد ظريف طي دو هفته گذشته نزديك به 50 بار با يكديگر ديدار كرده‌اند و با حضور لاوروف و وزير امورخارجه چين همه چيز به جمع‌بندي رسيده است كه به زعم تمام صاحبنظران نتيجه آن تعيين آينده منطقه خاورميانه به عنوان استراتژيك‌ترين منطقه جهان از لحاظ انرژي خواهد بود. شايد از همين رو باشد كه همه با دقتي عجيب آن را دنبال مي‌كنند و تقريباً هيچ كشوري نيست كه به سادگي از كنار آن بگذرد. آن چيزي كه روشن است، پمپاژ اميدواري از سوي كشورهاي غربي در خصوص اميدواري درباره امكان امضاي توافق است. در هر صورت جلسه وزراي 1+5 با ورود وزراي خارجه تشكيل و تصميم نهايي درباره امضاي تفاهمنامه هسته‌اي در آن اتخاذ خواهد شد.
آنچه هم اكنون روشن است اينكه محدوديت‌هاي فني كه ايران بايد در تفاهمنامه قبول كند، به طور كامل در جريان مذاكرات مونيز و صالحي روشن شده است و صالحي نيز به برخي از آنها اشاره كرده كه از آن جمله مي‌توان به محدوديت‌ها در حوزه تعداد سانتريفيوژها اشاره كرد. از سوي ديگر صالحي به اين نكته نيز اشاره كرده است كه رآكتور اراك با وجود تمام محدوديت‌ها همچنان به عنوان يك رآكتور آب سنگين باقي خواهد ماند و تنها به منظور جلوگيري از افزايش توليد پلوتونيوم تغييراتي در آن انجام مي‌شود و يك گروه بين‌المللي در اين زمينه بين ايران و غرب تشكيل خواهد شد. همچنين بحث تحقيق و توسعه نيز در جريان محدوديت‌ها به طور كامل حفظ خواهد شد و ايران خواهد توانست به تحقيق و توسعه در خصوص سانتريفيوژها ادامه دهد تا همچنان امكان هر گونه محدوديت بر برنامه هسته‌اي ايران از بين برود.
در اين ميان برخي از شايعات وجود دارد كه از امكان تبادل امتيازاتي درباره زمان محدوديت‌هاي موجود در متن توافقنامه با بحث تحقيق و توسعه خبر مي‌دهند.
برخي منابع در اين باره مي‌گويند، تأكيد ايران بر ضرورت حفظ تحقيق و توسعه درباره برنامه هسته‌اي بيش از تمام جنبه‌هاي توافقنامه است و چشم پوشي از اين مسئله براي ايران غير ممكن خواهد بود، دليل اين مسئله هم اين است كه ايجاد محدوديت بر برنامه تحقيق و توسعه عملاً به معناي از بين رفتن برنامه هسته‌اي ايران و تبديل آن به يك عنصر نمايشي خواهد بود.
چه از تفاهمنامه ايران و 1+5 بيرون مي‌آيد
يك عضو نزديك به تيم مذاكره كننده به اين نكته اشاره كرد كه توافقنامه اصلي نزديك به يكصد صفحه خواهد بود كه از اين ميزان 20 صفحه آن مربوط به متن اصلي تفاهم و بخش ديگري از آن مربوط به ضمائم است كه نزديك به 80 صفحه را در بر مي‌گيرد.
چنين حجمي از يك تفاهمنامه بين‌المللي حتي براي اين مذاكرات نيز نشان دهنده تلاش دو طرف براي تعيين مصاديق توافق است تا تفسير پذيري دو طرف از تفاهمنامه تا حد ممكن كاهش يابد. در اين ميان علاوه بر بحث‌هاي فني آنچه براي ايران فوق‌العاده مهم است، لغو تحريم‌هاست كه اصلي‌ترين موضوع اين تفاهم بوده است. مذاكرات از همان ابتدا مبتني بر اين بود كه با استفاده از كاهش تحريم ها، ايران را به رها كردن برنامه هسته‌اي خود متقاعد كند اما ايران با مقاومت توانست عملاً اين مسئله را كنار زده و صرفاً بحث برخي محدوديت‌ها در ميان مدت مطرح شد. نكته اصلي اينجاست كه با اينكه اعمال تحريم ابزاري است كه امريكا اغلب در چارچوب سياست‌هاي خود از آن استفاده كرده است اما استفاده از تحريم‌ها به عنوان ابزار چانه زني براي كسب امتيازات خاص از كشور هدف، در پيشينه تاريخي امريكا بسيار نادر است. همچنين همانطور كه در دو سال اخير ثابت شده است، پيشبرد شبكه‌اي از تدابير در هم تنيده داخلي و چندجانبه، موضوع كاهش تحريم‌ها را دست كم به اندازه جنبه‌هاي فني هر گونه چانه زني دشوار كرده است. تا همين اواخر، اين مسائل فني چانه زني بر سر توافق‌هاي مالي را نيز تحت‌الشعاع قرار داده بود. ايران از هم اكنون مي‌داند كه بايد بر سر جزئيات فني قرارداد بسيار سختگير باشد و آنچه مذاكرات را طولاني كرده، همين مسئله است. طبق سخنان يك منبع آگاه ايراني در جمع خبرنگاران بر اساس توافق نهايي احتمالي، تمامي تحريم‌ها عليه ايران لغو خواهد شد و در مقابل صرفاً برخي محدوديت‌هاي موقت اعمال خواهد شد كه آنها هم طبق بيانات رهبر معظم انقلاب پس از مدتي محدود رفع خواهند شد.
تمامي تحريم‌هاي اقتصادي، بانكي و مالي در روز اجراي برجام، به طور قطعي لغو خواهند شد.
همچنين ايران پس از اجراي توافق، تحت تحريم‌هاي تسليحاتي نخواهد بود و طبق قطعنامه شوراي امنيت كه قرار است بعد از حصول توافق صادر شود، اين تحريم‌ها لغو و بر اساس ضميمه آن صرفاً برخي محدوديت‌هاي موقت براي زماني محدود اعمال مي‌شود.
اين توافق در واقع مجموعه‌اي از چندين توافق است كه برخي اقدامات موقت و محدود با دوره‌هاي زماني متفاوت در آن پيش بيني شده است. لازم به ذكر است قطعنامه شوراي امنيت آخرين قطعنامه اين شورا در مورد برنامه هسته‌اي ايران خواهد بود و پرونده هسته‌اي ايران را از ذيل فصل هفت منشور ملل متحد خارج خواهد كرد. مدت زمان اجراي قطعنامه محدود است و در پايان اين مدت ملغي خواهد شد، با اين حال حتي خوشبين‌ترين كارشناسان غربي نيز از امكان تحقق چنين سناريويي در متن توافقنامه ابراز نااميدي كرده‌اند. شايد زماني كه خوانندگان «جوان» اين گزارش را مي‌خوانند اين مذاكرات پايان يافته باشد و اميدواريم هر چه در گفته‌هاي اين مقام آگاه آمده است، تحقق يافته باشد.
منبع : روزنامه جوان
ارسال نظرات