به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو» برخلاف آنچه پیش از این تصور می‌شد و البته برای اولین بار خبرگزاری آسوشیتدپرس ادعا کرده بود؛ در روند بازرسی از مراکز نظامی ایران، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز حضور خواهند داشت.
به گزارش «وطن امروز»، همزمان با اعلام این خبر توسط رویترز، معاون سازمان انرژی اتمی نیز خبر داد بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز سه‌شنبه وارد تهران خواهند شد. علی‌اصغر زارعان که عضو کارگروه داخلی برجام نیز هست، در این‌باره گفت: در این دور از مذاکره با سازمان انرژی اتمی، بازدید از مراکز نظامی در دستور کار بازرسان آژانس نیست. وی افزود: در این سفر برنامه‌هایی جهت بحث و مذاکره داریم، اما در این دور از مذاکرات اقدام یا دستوری مبنی بر بازدید از مراکز نظامی نیست. معاون رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: این سفر در راستای برنامه جامع اقدام مشترک است که طبق روال گذشته انجام می‌شود و جلسات و مذاکراتی را جهت هماهنگی بیشتر و اقدامات عملیاتی در آینده خواهیم داشت. براساس اظهارات معاون سازمان انرژی اتمی، اگرچه این سفر بازرسان آژانس در قالب برجام است اما آنها فعلا پروژه بی‌سابقه بازرسی‌های ویژه از ایران را کلید نخواهند زد و حضور آنها صرفا برای انجام هماهنگی است. اما انتشار این خبر توسط خبرگزاری دولتی جمهوری اسلامی در حالی است که روز گذشته، خبرگزاری رویترز گزارشی درباره روند بازرسی‌های نظامی از ایران منتشر کرد.
رویترز در این گزارش مدعی شد در بازرسی از سایت پارچین، بازرسان آژانس حضور خواهند داشت. این خبرگزاری به‌نقل از 2 دیپلمات آگاه به توافقات محرمانه ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مدعی شد هنگام نمونه‌برداری از سایت پارچین، بازرسان سازمان ملل همراه با تکنیسین‌های ایرانی حاضر خواهند بود. اشاره رویترز به توافق محرمانه میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حالی است که براساس توافقات انجام شده، این توافق موسوم به «نقشه‌راه» در حوزه نحوه بازرسی‌ها باید محرمانه بماند اما از ابتدای امضای توافق میان علی‌اکبر صالحی و یوکیا آمانو تاکنون برخی خبرگزاری‌های غربی مدعی شده‌اند به بخش‌هایی از این توافق دست یافته‌اند! این موضوع باعث اعتراض چندین‌باره ایران شد به‌گونه‌ای که رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها ضمن انتقاد از رفتار دوگانه آژانس، خواستار پایبندی آمانو به توافق محرمانه شد. نجفی روز جمعه نیز از آمانو خواست نسبت به محتوای توافق محرمانه رازدار باشد. اما این درخواست نجفی از آمانو در شرایطی است که اظهارات اخیر آمانو در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک بار دیگر نشان داد مدیرکل آژانس به هیچ وجه قابل اطمینان نبوده و نخواهد بود. در حالی که براساس 11 مرحله بازرسی از مراکز هسته‌ای ایران، آمانو باید عدم انحراف در برنامه هسته‌ای ایران را اعلام می‌کرد، او در اظهارنظری عجیب مدعی شد نمی‌تواند درباره مراکزی که ممکن است وجود داشته باشند و ایران آمار آنها را به آژانس نداده، اظهارنظر کند! این اظهارنظر بی‌سابقه که وابستگی مدیرکل آژانس به آمریکا را نشان داده است در واقع یک پیام آشکار برای ایران بود و به همین دلیل تعدادی از کارشناسان مسائل سیاسی در اظهارنظرهایی اعلام کردند ایران به هیچ وجه نباید منتظر ارائه یک گزارش سالم و واقعی از آمانو درباره نتیجه بازرسی‌ها باشد.
با این حال آنگونه که رویترز مدعی شده، بازرسان آمانو در روند بازرسی از پارچین حضور دارند. به گزارش فارس، دیپلمات‌های غربی بامداد شنبه به رویترز گفته‌اند، ایرانی‌ها مجاز خواهند بود خودشان نمونه‌برداری را انجام دهند اما بازرسان آژانس نیز در محل حضور فیزیکی خواهند داشت و به فعالیت‌های تکنیسین‌های ایرانی دسترسی کامل خواهند داشت. یکی از این دیپلمات‌ها می‌گوید: «این مصالحه‌ای بود تا ایرانی‌ها بتوانند آبروداری کنند و آژانس هم بتواند مطمئن باشد بازرسی‌های مدنظرش، مطابق با ملزومات دقیقش پیش می‌رود».
دیپلمات دیگر هم در گفت‌وگو با رویترز عنوان کرده بازرسی‌ها توسط تیمی مرکب از تیم‌های ایران و آژانس انجام خواهد شد، ضمن اینکه دوربین‌ها نیز این فرآیند را تحت نظارت خواهند داشت و آن را ضبط می‌کنند. این دیپلمات درباره گزارش پیشین آسوشیتدپرس گفت: «متأسفانه برخی تحریف‌ها و گزارش‌های غیردقیق در رسانه‌ها طوری وانمود کرده‌اند که گویی ایران، به تنهایی عملیات بازرسی را انجام خواهد داد، این درست نیست». مخالفان «برجام» در کنگره، بارها به گزارش آسوشتیدپرس برای ذکر نقایص توافق با ایران اشاره کرده بودند. دیپلمات اول به خبرگزاری رویترز گفت: «آژانس نگرانی‌ای از این بابت که مطالباتش برآورده می‌شود، ندارد. مساله اصلی این است که آیا ایران نگرانی‌های ما را تا پایان سال برآورده می‌کند یا خیر. آنها، در حال حاضر ظاهرا (به مفاد توافقات) پایبند هستند». خبرگزاری آسوشیتدپرس ماه گذشته در گزارش اولیه‌ای که منتشر کرد مدعی شده بود در توافق محرمانه بین ایران و آژانس، بازرسان بین‌المللی از ورود به سایت پارچین منع می‌شوند و تکنیسین‌های ایرانی وظیفه نمونه‌برداری‌های محیطی از این سایت را به عهده خواهند داشت. این رسانه آمریکایی که به خبرسازی علیه ایران شهرت دارد، در گزارش بعدی خود متنی را منتشر کرد که مطابق ادعاها، پیش‌نویس اولیه توافق محرمانه ایران و آژانس بود.
براساس ادعای رویترز، بازرسان آژانس به صورت مستقیم در عملیات بازرسی از پارچین حضور خواهند داشت البته اکنون در ایران حضور بازرسان آژانس به معنای حضور تکنیسین‌های تربیت یافته آمریکا در ایران تلقی خواهد شد. اگرچه پیش از این عباس عراقچی - که طی روزهای اخیر اظهارات خلاف واقع او درباره سند چهارم توافق، خدشه‌ای جدی به صداقت روایت تیم مذاکره‌کننده درباره برجام وارد کرده - برای توجیه بازرسی‌ها از پارچین مدعی شده بود ایران اجازه حضور بازرسان آمریکایی را نداده، اما ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا در توضیح دسترسی آمریکا به بازرسی‌ها گفت همه بازرسان آژانس تربیت یافته شدگان آمریکا هستند و همه آنها در ایالت نیومکزیکو آموزش دیده‌اند. مونیز این را هم گفت که تجهیزات بازرسی نیز عموما ساخت آمریکا هستند. این اظهارنظر مونیز نزد کارشناسان امنیتی اینگونه تفسیر شد که وزیر انرژی آمریکا با این اظهارنظر سعی کرد میزان دسترسی آمریکا به روند بازرسی‌ها و نتیجه آن را به رخ بکشد!