تشریح وضعیت پژوهش و فناوری در کشور

به گزارش خبرنگار دانشگاه «خبرگزاری دانشجو»، محسن شریفی در نشست خبری که صبح امروز در ساختمان وزارت علوم برگزار شد به تشریح وضعیت پژوهش و فناوری در کشور و تولید علم پرداخت و گفت: سنجش و پایش تولید علم معمولا براساس گزارش پایگاه‌های استنادی در دنیا انجام می‌شود براساس پایگاه اسکوپوس در دو سه سال گذشته وضعیت تولیدات علمی جایگاه خوبی داشته است.

وی در ادامه به بیان آماری از پایگاه اسکوپوس پرداخت و گفت: در سال ۲۰۱۲، ۴۰ هزار و ۳۰۰ مقاله و مدرک علمی به ثبت رسیده که در سال ۲۰۱۴ این عدد به ۴۱ هزار و ۳۰۰ مورد رسیده است. رتبه علمی کشور در سال ۲۰۱۲، ۱۷ بوده که هم اکنون ۱۶ شده است درصد سهم ایران از تولیدات علمی در سال ۲۰۱۲ یک و نیم درصد بوده که در حال حاضر ۱. ۷ درصد شده است.

مدیر کل دفتر سیاستگذاری وپژوهشی وزارت علوم با تاکید براینکه رتبه علمی ایران در منطقه یک است گفت: کماکان این رتبه حفظ شده و در پایگاه ISI تعداد مقالات علمی در سال ۲۰۱۲، ۳۰ هزار و ۳۰۰ گزارش شده که به ۳۱ هزار و ۱۰۰ برای پایان سال ۲۰۱۴ گزارش شده است. ما در رتبه بندی جهانی ISI بیستم بودیم و حالا به رتبه ۱۸ رسیده‌ایم درصد سهم تولید علم در پایگاه ISI در سال ۲۰۱۲، ۱. ۳۸ درصد بوده و حالا نزدیک به ۱. ۰۶ شده است و رتبه علمی ما نیز رتبه دوم در منطقه بوده است. هم چنین رتبه استنادی در ۲۰۱۴، ۲۲ بوده که در سال ۲۰۱۲ این عدد ۲۳ ذکر شده است.

شریفی تاکید کرد: این آمار نشان می‌دهد وضعیت علمی کشور بهبود پیدا کرده و حفظ شده است. سهم ما از مقالات بر‌تر دنیا براساس گزارش ISI ۸۲ صدم درصد مقالات دنیا بوده در حالی که در سال ۲۰۱۴ سهم ایران ۱. ۵۶ شده است.

وی تصریح کرد: در سال ۲۰۱۲ تعداد دانشمندان ما در لیست یک درصد بر‌تر خیلی کم بود در حالی که هم اکنون حدود ۱۷۰ دانشمند بر‌تر داریم تعداد دانشگاه‌های کشور نیز در یک درصد بر‌تر در سال ۲۰۱۲ تقریبا هیچ آماری نداشته ولی در ۲۰۱۴، ۱۲ دانشگاه و در ۲۰۱۵، ۱۳ دانشگاه در این یک درصد بر‌تر قرار گرفته است. دانشگاه‌های ما در بحث آموزش توجه زیادی نیاز دارند در سال‌های اخیر وضعیت پژوهش و فناوری رشد قابل توجهی داشته و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به سهم خودش نقش موثری در این قضیه داشته است.

مدیر کل دفتر سیاستگذاری وپژوهشی وزارت علوم به نشریات داخلی اشاره کرد و گفت: یکی از سیاست‌هایی که در دهه‌های اخیر دنبال می‌شود توسعه نشریات است، ما مقاله در سطح دنیا داشته‌ایم که باعث اقتدار ما شده ولی با نشریات نتوانستیم در عرصه بین المللی ورود کنیم سه کمیسیون بر نشریات نظارت دارند یکی کمیسیون نشریات وزارت علوم، کمیسیون وزارت بهداشت و کمیسیون نشریات حوزه علمیه می‌باشد.

شریفی در ادامه تصریح کرد: کمیسیون وزارت علوم ۹۸۲ مورد نشریه گزارش شده که نشریه علمی ترویجی مورد توجه ما بوده که رقم آن ۱۴۸ می‌باشد کلیه ۱۱۳۰ مورد نشریه اعتبار گرفته‌اند که نزدیک به ۱۵۰ مورد آن انگلیسی است.

وی با اشاره به اینکه ۶۰ درصد نشریات مربوط به حوزه علوم انسانی است گفت: از ابتدای سال ۹۳ دو برنامه در کمیسیون نشریات دنبال شده یکی توسعه کمی هدفمند براساس طرح آمایش موضوعی نشریات و توسعه کیفی است که در آن ۱۱۳۰ مورد نشریه ارزیابی شدند سامانه ارزیابی نشریات نیز در هفته پژوهش سال ۹۳ رونمایی شد و در آن تمامی نشریات رتبه بندی شدند.

مدیر کل دفتر سیاستگذاری وپژوهشی وزارت علوم با اعلام ارقام این رتبه بندی گفت: ۳۳ نشریه رتبه A+ و ۴۱۱ نشریه رتبه A و ۱۶۳ نشریه رتبه B و ۴۴۶ نشریه رتبه C گرفتند که البته این آمار تا پایان سال ۹۳ می‌باشد.

شریفی اظهار داشت: در فاز اول نشریاتی که به زبان انگلیسی هستند در اولویت قرار دارند و براساس شاخصه‌هایی که مورد توجه کمیسیون نشریات است و ۱۶ شاخص ISI، ۲۲ نشریه جزو نشریات ISI شناخته شدند که از آن‌ها ۱۶ نشریه بر‌تر رتبه A گرفته‌اند. در فاز دوم می‌خواهیم نشریات فارسی زبانی که دارای خلاصه انگلیسی یا زبان دیگر هستند را ارزیابی کنیم.

وی با اشاره به ارزیابی جامع نشریات به صورت سالانه گفت: بنا داریم هر سال نشریات را ارزیابی جامع کنیم و اگر نشریه‌ای در سه ارزیابی پیاپی نتواند رتبه خوبی را کسب کند به تناسب جایگاهی که دارد وارد فرآیند می‌شود و اگر نشریه ضعیفی باشد بعد از سه اخطار کتبی لغو امتیاز خواهد شد.

مدیر کل دفتر سیاستگذاری و پژوهشی وزارت علوم با تاکید براینکه یکی از زیرساخت‌های مهم واحد‌ها و موسسات پژوهشی است بیان کرد: واحدهای پژوهشی از دو نوع هستند که یا دولتی یا غیردولتی می‌باشند واحدهای پژوهشی دولتی وابسته به دانشگاه‌ها، وزارتخانه‌ها و یا وزارت علوم هستند ولی واحدهای غیردولتی کاملا خصوصی هستند و افراد حقیقی می‌توانند در صورت داشتن شرایط این موسسات را تاسیس کنند. موسسات پژوهشی نیز هستند که وابسته به نهادهای عمومی می‌باشند.

شریفی افزود: ۲۳۵ موسسه و واحد پژوهشی وجود دارد که ۳۹۴ مورد آن دانشگاهی است ۴۷ مورد مربوط به وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی ۳۲ مورد وابسته به وزارت علوم و ۱۸ مورد وابسته به نهادهای عمومی است توسعه کمی هدفمند براساس نیاز و طرح آمایشی که در حال انجام است با برنامه کیفی سازی دنبال می‌شود.

مدیر کل دفتر سیاستگذاری و پژوهشی وزارت علوم با اشاره به قطب‌های علمی گفت: در ۱۳، ۱۴ سال گذشته قطب‌های علمی در کشور ایجاد شده که هر ۵ سال یک بار برنامه آن‌ها عوض می‌شود امسال در پایان پنج ساله سوم قرار داریم و ان شالله تا پایان سال ۹۴ دوره سوم به پایان می‌رسد و دبیرخانه قطب علمی در حال آماده شدن ارزیابی برای دوره جدید است در پیش نویس برنامه ششم توسعه نیز به قطب علمی اشاره شده است.

شریفی تصریح کرد: ۱۵۴ قطب علمی در کشور فعالیت می‌کنند که از رشته‌ها و گروه‌های مختلف هستند و ۲۸ مورد آن مربوط به علوم انسانی است ما دو هدف را در قطب‌های علمی دنبال می‌کنیم یکی برنامه محور بودن متناسب با نیاز جامعه می‌باشد و دیگری توجه به ایجاد جایگاه مرجعیت علمی در حوزه تخصصی رشته هاست.

وی با اشاره به علوم انسانی افزود: در حوزه معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم تحقیقات فناوری توجه ویژه‌ای به علوم انسانی می‌شود و مهم‌ترین اقدام آن ایجاد شورای توسعه پژوهش و فناوری در علوم انسانی و هنر است.

مدیر کل دفتر سیاستگذاری و پژوهشی وزارت علوم با اشاره به عملکرد این شورا گفت: این شورا تشکیل شده و آیین نامه آن نوشته شده و ۲۰ روز پیش به امضای وزیر علوم رسید و سیاست‌های کلان و برنامه ریزی بالادستی را در حوزه علوم انسانی انجام می‌دهد و هم در برنامه ریزی هم در هدفمندسازی پایان نامه‌ها و هم در نظارت بر عملکرد این شورا اقدام می‌کند.

شریفی به ارتباط شورای توسعه پژوهش و فناوری با صنعت تاکید کرد و گفت: این شورا در ایجاد ارتباط با صنعت برنامه‌های خوبی را دارد و ریاست این شورا به عهده وزیر علوم می‌باشد و نایب رئیس این شورا معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم تحقیقات و فناوری است.

وی در خصوص تخلفات پژوهشی گفت: ابعاد مختلفی درباره تخلفات وجود دارد و این تخلف‌ها در سطح نشریات، پایگاه‌ها، وب گاه‌ها و مقالات است انواع دستاوردهای علمی در معرض تخلف هستند و سطوح مختلفی از تخلف صورت می‌گیرد و موسسات پژوهشی در معرض آن قرار دارند وزارت علوم در دو حوزه پیشگیری از تخلف، بالا بردن آگاهی و معلومات پژوهشگران نسبت به موارد تخلف و معرفی و ترویج درست کاری علمی و برخورد با متخلف فعالیت دارد.

مدیر کل دفتر سیاستگذاری و پژوهشی وزارت علوم تصریح کرد: ما متولی برخورد با تخلف نیستیم اما تشخیص تخلف را انجام می‌دهیم که براساس یک سری معیار، شاخص و استاندارد انجام می‌گیرد و بعد افراد به کمیته انضباطی معرفی می‌شوند.