آزاد سازی سنجار از نیروهای داعش؛ اهمیت نمادین یا استراتژیک
به گزارش گروه فضای مجازی خبرگزاري دانشجو، به نقل از الوقت، شورای امنیت منطقه‌ای اقلیم کردستان عراق روز جمعه خبر ورود پیشمرگه‌های کرد به شنگال شهر کردنشینی که به سنجار نیز نامبردار است را در صفحه توییتر خود اعلام کرد. شنگال منطقه‌ی عمدتا کردنشین در شمال باختری عراق است، که محل تاریخی سکونت کردهای ایزدی می باشد، البته اقلیتی از آشوریان مسیحی و عرب‌های سنی نیز در این منطقه سکونت دارند. این منطقه به لحاظ اداری به استان نینوا تعلق دارد، این شهر ١٤٠ کیلومتر از موصل فاصله داشته و در غرب اقلیم کردستان عراق قرار دارد، در حال حاضر، این شهر یکی از کانون‌های منازعه‌ی اقلیم کردستان عراق و بغداد بر اساس اصل ١٤٠ قانون اساس این کشور است.
در اوت ٢٠١٤ نیروهای داعش، شنگال را به واسطه‌ی حمله‌ای انتحاری و عقب‌نشینی نیروهای پیشمرگه، به کنترل خود درآوردند و فاجعه‌ی بزرگی از کشتار صدها کرد ایزدی و نیز اسارت هزاران زن ایزدی را در پی داشت. با گذشت چند ماه از طرح عملیات بازپس‌گیری این شهر، این طرح از ساعت ٧ صبح روز پنج‌شنبه با حضور ٧٥٠٠ نیروی نظامی پیشمرگه‌ی کرد و دیگر نیروهای شبه‌نظامی کرد با حمایت هوایی نیروهای ائتلاف در این منطقه آغاز شد، و عملیات موسوم به "عصبانیت ملک‌طاووس" نام گرفت. حملات کردها بر علیه داعش در شنگال که از سه ناحیه شروع شده بود، با ورود این نیروها از شرق و غرب به داخل شهر شنگال، چندین مسیر استراتژیکی این شهر را به کنترل خود درآورند. به گزارش کانال‌های خبری در عراق، به نقل از هَلو پنجوینی، از فرماندهان کرد پیشمرگه، آنها موفق به آزادسازی شنگال شده و نیروهای داعش از داخل این منطقه عقب‌نشینی کرده‌اند. برت مک‌گور، فرستاده‌ی ویژه‌ی اوباما در عراق برای رسیدگی به امور مقابله با داعش اعلام داشت که در یک روز گذشته ٤٠ حمله‌ی هوایی از سوی ائتلاف بر علیه داعش در شنگال انجام شده است. این حملات به کشته شدن بیش از ٧٠ نیروی داعش انجامیده است.
رفتار نمادین مسعود بارزانی
در روز جمعه و کمی پس از آزاد سازی شنگال ، مسعود بارزانی رئیس حکومت اقلیم و فرمانده کل نیروهای پیشمرگه‌ی اقلیم کردستان عراق، با برگزاری یک نشست خبری، در فضای باز بر فراز کوه‌های مشرف به شنگال، در رفتاری نمادین و سمبولیک آزادسازی این منطقه را از دست داعش به طور رسمی اعلام کرد و به مردمان کرد و ایزدی و نیروهای پیشمرگه این دستاورد را تبریک گفت. این حرکت نمادین بیشتر بواسطه سقوط جایگاه حزب دموکرات کردستان عراق، پس از عقب نشینی سال گذشته از شنگال و رها کردن این منطقه در دستان داعش بود.
اهمیت استراتژیک کنترل شنگال
پیتر کوک، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا درباره‌ی عملیات آزادسازی شنگال گفته است که به مدت یک تا دو هفته این عملیات ادامه خواهد داشت، و نیروهای ائتلاف هم با حملات هوایی خود از پیشمرگه‌های حمایت خواهند کرد. حال دلایل اهمیت شنگال را می‌توان در چند محور اساسی دید:
نخست: قرار گرفتن در مسیر اصلی اتصال رقه و موصل؛ با کنترل شنگال، دسترسی آسان و رفت‌وآمد نیروهای داعش بین موصل و رقه؛ دو شهر حیاتی این گروه، قطع خواهد شد و در نتیجه نقل و انتقال سلاح آنها را با مشکل مواجه خواهد کرد.
دوم: با کنترل شنگال در عراق و نیز کنترل مناطق کردنشین سوریه از سوی نیروهای سوریه دموکراتیک، داعش در موصل با وضعیت خطرناک و شکننده‌ای مواجه خواهد شد که زمینه را برای عملیات آزادسازی موصل نیز فراهم خواهد نمود. ورود پیشمرگه های کرد به شهر سنجار گام بزرگی در بازپس‌گیری شهرهای دیگر از داعش است.
سوم: با کنترل شنگال، داعش در موصل؛ که بزرگترین شهر تحت کنترل این نیرو است، از سه طرف در مرزهای سوریه و عراق به محاصره در خواهد آمد. این می‌تواند شکستی برای داعش باشد و نیز شرایط را برای آزادسازی موصل در عراق و نیز رقه در سوریه فراهم آورده و مهم‌ترین شکست داعش را رقم بزند.
چهارم: با کنترل شنگال، از انتقادهای شدید به نیروهای کرد، به خصوص پیشمرگه‌های حزب دموکرات کردستان عراق که در فاجعه عقب نشینی از شنگال مقصر شناخته می‌شدند، کاسته خواهد شد.
شنگال از منظر رسانه‌های خارجی
بسیاری از رسانه‌های خارجی با پوشش عملیات آزادسازی شنگال، به ارائه‌ی جزئیات و اهمیت این حمله پرداختند. به گزارش سی‌ان‌ان؛ نیروهای کرد پیشمرگ، راه اصلی میان موصل و رقه را آزاد نموده که هدف اصلی اولین روز عملیات مذکور بوده است. یکی از فرماندهان پیشمرگ کرد گفته است که ٦٠٠ نیروی داعش در شنگال حضور داشتند که کار اصلی آنها بمب‌گذاری در داخل شهر بود.
بی‌بی‌سی نوشت: شنگال در عین اهمیت استراتژیک یک منطقه‌ی سمبولیک بوده که در کنار اهمیت آن برای کردهای ایزدی در بعد آیینی، تنها شهر کردی مورد اختلاف در اصل ١٤٠ خارج از کنترل کردهاست. روزنامه‌ی وال استریت ژورنال نیز نوشت: شب پیش از شروع حملات زمینی بر علیه داعش در شنگال، نیروهای هوایی ائتلاف چندین حمله‌ی هوایی را بر علیه آنها در شنگال به راه انداختند تا مسیر را برای حملات نیروهای زمینی آماده کنند.
الجزیره در گزارش خود به پوشش نیروهای حاضر در این عملیات پرداخته و نوشته است که در کنار نیروهای ائتلاف به شکل پشتیبانی هوایی، نیروهای پیشمرگ کرد وابسته به وزارت پیشمرگه، نیروهای مدافعین خلق کرد از سوریه و حزب کارگران کردستان ترکیه یا همان پ‌ک‌ک هم حضور دارند.
ان‌آر‌تی در اقلیم کردستان عراق، از زبان عمید فاخر، از فرماندهان ارشد نیروهای پیشمرگه نوشت: عملیات آزادسازی شنگال از بخش غربی این منطقه ادامه دارد. این خبرگزاری در خبر دیگری نوشت: تلاش برای آزادسازی کامل این شهر و بازگرداندن کردهای ایزدی پس از برداشتن بمب‌های کارگذاشته شده به این منطقه هدف نهایی است.
شنگال در کشاکش نیروهای محلی
دو موضوع کلیدی درباره‌ی آینده‌ی شنگال پس از آزادسازی آن مهم به نظر می‌رسد:
نخست؛ با کنترل شهر شنگال از سوی نیروهای کرد اقلیم، این شهر که محل منازعه‌ی بغداد و اربیل بر اساس اصل ١٤٠ قانون اساسی است، می‌تواند در مدت کوتاهی به شکنندگی روابط حکومت فدرال و کردها دامن بزند و شرایط را برای درگیرهای آتی آنها فراهم نماید. چرا که بعید به نظر می‌رسد که پیشمرگه‌های کرد، شنگال را رها کنند.
دوم؛ پس از سقوط شنگال، نیروهای پ‌ک‌ک به کمک مردمان این منطقه آمده و حضور نظامی و فعالیت‌های سیاسی خود را در شنگال گسترش دادند که باعث ضعیف شدن موقعیت سیاسی اقلیم در میان کردهای ایزدی و هم‌زمان تقویت جایگاه نیروهای حزب کارگران کردستان شد. با وجود درگیری شدید و تاریخی میان حزب دموکرات کردستان عراق به رهبری بارزانی با پ‌ک‌ک، احتمال افزایش تنش‌ها میان این دو نیرو در آینده وجود دارد.