به گزارش گروه فضای مجازی خبرگزاری دانشجو، این روزها اثر حضور اینترنت، پیامک، بازی‌های مختلف رایانه‌ای، بازی‌های آنلاین و در یک کلام ردپای حضور فضای مجازی در ابعاد مختلف زندگی همه ما قابل مشاهده است. حضور پررنگ اینترنت در منازل و گوشی‌های تلفن همراه در حال حاضر به روالی عادی تبدیل و در این بین، حضور در شبکه‌های اجتماعی مجازی به یک رفتار معمول اجتماعی مبدل شده است. عمق این واقعیت تا جایی است که عدم حضور در شبکه‌های رنگارنگ اجتماعی مجازی، برای بعضی افراد به یک هنجار و رفتار عادی اجتماعی تبدیل شده است.
بهشت بنگاه‌های تبلیغاتی
در حال حاضر و همزمان با گسترش حضور ایرانی‌ها در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی اعم از نمونه‌های خارجی و معدود موارد داخلی، فضایی مناسب برای انواع تبلیغات فراهم آمده است.
اگر زمانی ارسال ایمیل‌های تبلیغاتی، محل درآمدهای سرشار برای کانون‌های تبلیغاتی در اینترنت محسوب می‌شد، اکنون بازار کسب درآمد به شبکه‌های اجتماعی منتقل شده است. اگر روزی در صفحات سایت‌های مختلف اینترنتی، تبلیغات اجناس گوناگون بدون توجه به رضایت یا عدم رضایت کاربران پیش چشم آنها رژه می‌رفتند، امروز اما در کانال‌ها و گروه‌های اینترنتی، انواع و اقسام آگهی‌ها حضوری پررنگ دارند.
چنین فضایی در آستانه برگزاری انتخابات، قطعاً محیطی مناسب برای نامزدهای نمایندگی و کانون‌های تبلیغاتی است تا با استفاده از امکانات موجود، اقدام به جلب آرای مردم کنند.
البته آنچه اکنون و طی روندی چندین ساله در حوزه اینترنت و فضای مجازی کشور رخ داده، به نقطه‌ای ختم شده است که شبکه‌های اجتماعی را به مناسب‌ترین عرصه برای تبلیغات انتخاباتی تبدیل کرده است. هر چند هنوز هم سایت‌های اینترنتی خصوصاً سایت‌های خبری در تبلیغات انتخاباتی، وزنه‌های اثرگذاری هستند اما شبکه‌های اجتماعی به دلیل نوع، سرعت و میزان اثرگذاری، محیطی ایده‌آل‌تر برای تبلیغات، خصوصاً آگهی‌های انتخاباتی به شمار می‌روند.
شبکه‌های اجتماعی و واقعه انتخابات
نقش‌آفرینی شبکه‌های اجتماعی نظیر وایبر، تلگرام، اینستاگرام، گوگل‌پلاس و غیره در عرصه انتخابات ایران و سایر کشورها، اگر چه ممکن است با تفاوت‌هایی همراه باشد اما چه بخواهیم و چه نخواهیم، این نقش‌آفرینی به یک حقیقت جاری در جهان امروز تبدیل شده است.
توئیتر و فیس‌بوک در روزگاری نه‌چندان دور از طریق کامپیوترهای شخصی در انتخابات و وقایع مهم سیاسی، به روشهای مختلف اقدام به اثرگذاری کرده‌اند. اگر چه در انتخابات ریاست‌جمهوری دوره نهم به سال ۱۳۸۴، نخستین جرقه‌های قدرت‌نمایی دنیای مجازی در انتخابات دیده شد اما انتخابات سال ۱۳۸۸ و برنامه‌ریزی دقیق فتنه‌گران برای بهره‌برداری از این فضا، نشان داد که عرصه فضای مجازی، جدیدترین زمین بازی برای بازیگران انتخاباتی است.
پیامک، سایت‌های مختلف اینترنتی، فعالیت گسترده در شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی در کنار نقش‌آفرینی وبلاگ و وبلاگ‌نویس‌ها، انتخابات و تبلیغات متصل به آن را وارد عرصه جدیدی کرد.
دو سال بعد همزمان با انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی، قدرت‌نمایی فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و وبلاگها به نحوی دیگر مشاهده شد هر چند به سبب تفاوت جنس انتخابات مجلس با ریاست جمهوری، شاهد بروز نقطه عطف جدیدی در استفاده از فضاهای مجازی نبودیم. نهایتاً اما در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۴، استفاده از امکانات فضای مجازی به اوج خود رسید. تبلیغات اینترنتی با حجم بالا برای کاندیداهای مختلف خصوصاً انهایی که توان مالی مناسب‌تری داشتند به روال انتخابات تبدیل شد. وبلاگها که دیگر رونق سال‌های قبل را نداشتند محلی برای بازنشر اخبار تبلیغاتی نامزدهای انتخابات بودند. شبکه‌های اجتماعی تبدیل به جایی برای بحث‌ها ی داغ انتخاباتی، تبلیغات پرحجم و انجام عملیات روانی از سوی ستادهای انتخاباتی شدند. در پایان هم دیده شد که پیروزی حسن روحانی در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، آن هم با کمتر از ۵۱ درصد از کل آرا، مرهون فعالیت جدی و هدفمند تبلیغاتی در فضای مجازی بود.
جشن عروسی در شبکه‌های اجتماعی خارجی!
واقعیت مسلم و مشهود این روزها، رونق روزافزون شبکه‌های اجتماعی خارجی است. ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند تا این شبکه‌ها روز به روز پر رونق‌تر شوند. از تبلیغات شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌‌ای گرفته تا صداوسیمای خودمان، در حال تبلیغ کانال‌های تلگرام و صفحات اینستاگرام هستند. حتی دستگاه‌های اجرایی و مسئولان دولتی هم خواه‌ناخواه در همین راه قدم برمی‌دارند. به موازات چنین وضعیتی، وقایع مختلف با هوشمندی گردانندگان شبکه‌های اجتماعی خارجی به عامل افزایش ضریب نفوذ آنها تبدیل شده است.
در حال حاضر انتخابات اسفندماه۱۳۹۴ مهمترین واقعه پیش رو محسوب می‌شود که باز هم برای شبکه‌های اجتماعی خارجی، بهانه‌ای جهت جذب مخاطب و بالا بردن ضریب نفوذ شده است.
با چنین اوصافی اگر با اصطلاحی عامیانه، بگوییم همزمان با انتخابات پیش رو، شبکه‌های اجتماعی مجازی در حال برگزاری جشن عروسی هستند، سخنی به گزاف بر زبان نیاورده‌ایم.
وقتی کاندیداهای احتمالی مجلس و هواداران‌شان از یکسو و گردانندگان انتخابات از سوی دیگر، هر یک با برنامه و اهداف متفاوت، گویی د رحال رقابت برای استفاده هر چه بیشتر از این شبکه‌ها هستند، افزایش مخاطب و عمق نفوذ، کمترین سودی خواهد بود که نصیب تلگرام و اینستاگرام و سایر شبکه‌های اجتماعی خارجی می‌شود.
این روزها کاندیداهای انتخابات با هدف تبلیغ و جلب رأی، گوی سبقت را از هم می‌ربایند تا هر چه سریع‌تر و بیشتر در این فضاها حضور داشته باشند.
همچنین اخبار مختلفی از بهره‌بردرای برخی مجریان انتخابات از این شبکه‌ها برای ایام انتخابات به گوش می‌رسد. در این شرایط کافیست تا خدمات شبکه‌های اجتماعی خارجی، بدون ترس از هرگونه فیلترینگ و در بستر اینترنت به کاربران ارایه شود تا شاهد افزایش مخاطبان انها بیش از گذشته باشیم.
خواب زمستانی شبکه‌های اجتماعی داخلی
دلسوزان عرصه فضای مجازی، همواره در تلاش بوده و هستند تا عرصه فعالیت برای شبکه‌های اجتماعی داخلی فراهم شود. در شرایطی که شبکه‌های اجتماعی خارجی به تاخت‌وتاز در فضای مجازی کشورمان مشغول هستند و انواع مشکلات امنیتی، اخلاقی و قانونی را به ارمغان آورده‌اند، تلاش برای بالا بردن میزان استفاده کاربران از نمونه‌های موفق ایرانی، بدون حمایت موثِّر دولت یازدهم ادامه دارد.
در این بین اما بی‌تحرکی شبکه‌های اجتماعی داخلی، یک واقعه تعجب‌آور و یک فرصت‌سوزی آشکار است.
اینکه شبکه‌های اجتماعی مجازی ایرانی، به فاصله کمتر از ۲ ماه تا آغاز تبلیغات رسمی انتخاباتی دهمین دوره مجلس شورای اسلامی، تقریباً هیچ پیشنهاد مشخصی برای کاندیداها ندارند، طنزی تلخ است. گویی نمونه‌های ایرانی تلگرام واینستاگرام، شکست در برابر رقبای خارجی را قبول کرده و انگیزه‌ای برای فعالیت ندارند. این روزها نه از نوآوری این شبکه‌ها خبری به گوش می‌رسد و نه مشخص است که نمونه‌های ایرانی شبکه‌های اجتماعی مجازی، چه برنامه‌ای برای استفاده از بازار تبلیغاتی انتخابات دارند.
دقیقاً زمانی که محیط شبکه‌های اجتماعی خارجی ساعت به ساعت رنگ و بوی انتخاباتی بیشتری به خود می‌گیرد، انفعال، بی‌انگیزگی، عدم نوآوری و تبلیغات موثر و نهایتاً سکوت شبکه‌های اجتماعی داخلی، نتیجه‌ای جز واگذاری عرصه به رقبای خارجی نخواهد داشت.
کم‌لطفی مسئولان به شبکه‌های اجتماعی داخلی اگر چه میتواند عامل بی‌انگیزه شدن گردانندگان شبکه‌های اجتماعی داخلی شود اما متخصصان جوان ایرانی، هرگز نباید با ناملایمات موجود، راه ناامیدی را در پیش بگیرند. انتخابات اسفند ۱۳۹۴ فرصتی مناسب برای تحکیم هر چه بیشتر شبکه‌های اجتماعی داخلی در بین مخاطبان است. ارائه امکانات مختلف برای آشنا شدن کاربران شبکه‌های اجتماعی داخلی با کاندیداها، میتواند موجب نقش‌آفرینی مثبت آنها در عرصه مهم انتخابات شود. چنین اتفاقی نهایتاً به صورت مستقیم و غیرمستقیم، جایگاه این شبکه‌ها را نیز تحکیم خواهد کرد و سبب جذب کاربران بیشتری برای آنها خواهد شد.
امید دولت تدبیروامید به کیست؟
در شرایطی که مسئولان دولتی بدون توجه به هشدارهای مکرر امنیتی، روز به روز بر فعالیت خود در شبکه‌های اجتماعی مجازی خارجی می‌افزایند و رقبای داخلی انها را کمتر وارد بازی می‌کنند، طبیعی است که نتوانیم حدس‌های خوشایند و مطلوب در این زمینه داشته باشیم.
اینکه استراتژی دولت یازدهم بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی خارجی در مقاطع حساس استوار است، یک ادعای گزاف و بی‌پایه نیست. عملکرد دولت موسوم به اعتدال در مقاطعی مانند مذاکرات هسته‌ای نشان داده است که عزمی جدی بر استفاده از شبکه‌های اجتماعی خارجی اعم از فیس‌بوک، تلگرام، توئیتر و اینستاگرام وجود دارد.
اگر چه انتخابات و سایر مقاطع حساس، از بهترین فرصت‌ها برای تقویت شبکه‌های اجتماعی داخلی و رونق بخشیدن به فعالیت متخصصان توانمند ایرانی در این عرصه محسوب می‌شود، اما اصرار سؤال‌برانگیز دولت یازدهم بر استفاده از رقبای خارجی همچنان ادامه دارد و بر اساس قرائن موجود، در انتخابات آتی نیز این سیاست کماکان در پیش گرفته خواهد شد؛ چنین رفتاری قطعاً زیبنده مجریان انتخابات نیست چرا که عرصه شبکه‌های اجتماعی خارجی به گواهی متخصصان مختلف داخلی و خارجی، جایگاهی برای جاسوسی عوامل بیگانه است و انواع تهدیدات امنیتی در آنها برای منافع ملی ما وجود دارد.
کاندیداها و شبکه‌های اجتماعی
نامزدهای انتخابات اسفندماه آتی، از هم‌اکنون در حال برنامه‌ریزی و حتی فعالیت انتخاباتی زودهنگام در فضای مجازی هستند.
ساخت صفحات تبلیغاتی به نام هواداران و به کام کاندیداها و جناح‌های سیاسی، یکی از روشهای قدیمی است که البته جریان‌های شناخته شده خصوصاً اصلاح‌طلب‌ها از حدود یک سال قبل دست به کار آن شده‌اند.
ایجاد گروه‌ها و کانال‌ها با عنوان پویش دعوت از اشخاص مختلف برای حضور در انتخابات هم روش دیگری است که این روزها مرسوم بوده و مورد استفاده قرار گرفته است.
همچنین در شبکه‌های مختلف مجازی، این روزها با بهانه‌های گوناگون از سوی کاندیداهای احتمالی که هنوز از سوی شورای نگهبان احراز صلاحیت نشده‌اند وعده‌های انتخاباتی مختلفی به مردم داده می‌شود تا امکان جلب آرای آنها فراهم شود.
آفت تبلیغات زودهنگام اگر چه مسبوق به سابقه است و سالها و دوره‌های قبل هم وجود داشته است اما عرصه فضای مجازی، مجالی برای تشدید این رفتار فراقانونی شده است و مجریان انتخابات نیز، عملاً امکان مقابله با آن را ندارند چرا که امکان اشراف اطلاعاتی بر شبکه‌های اجتماعی خارجی فراهم نیست و حجم اصلی این تخلف‌ها نیز در چنین فضاهایی د رحال رخ دادن است. در این بین هم تذکرات جسته و گریخته مسئولان دولتی، بیشتر به یک لطیفه شبیه است تا اخطارهای قاطع و قابل اجرا.
محسنات تبلیغات مجازی
با همه این احوالات، تبلیغات خصوصاً تبلیغات انتخاباتی از نوع مجازی، جاذبه‌ها و محسناتی غیرقابل انکار دارد که به سبب همین امتیازها، در حال گسترش بوده و با اقبال عمومی روبرو شده است.
کاندیداها برای تبلیغات در این فضا، کمترین زمان، و حداقل هزینه را صرف می‌کنند. از سوی دیگر با توجه به جوان بودن جامعه ما و اهمیت آرای این قشر، تلاش نامزدهای انتخاباتی برای جلب رأی آنها قابل توجه است. از سوی دیگر با توجه به حضور پررنگ جوانان در شبکه‌های اجتماعی، امکان جذب رأی آنها در این فضا کاملاً وجود دارد؛ لذا اقبال کاندیداها برای تبلیغات در این فضا روز به روز بیشتر می‌شود.
در هر صورت اگر چه این شیوه تبلیغاتی بیشتر در شهرهای بزرگ میتواند مثمر ثمر باشد اما به گواه انچه در حال حاضر در عرصه فضای مجازی رخ داده است، در شهرهای کوچک و حتی برخی مناطق روستایی، تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی، بخش بزرگی از برنامه‌های انتخاباتی نامزدها را تشکیل می‌دهد.
منبع: پایگاه خبری انصارحزب‌الله