به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو» بررسی ها نشان می دهد متوسط پرداختی ها در بازار کار ۲۲ میلیون نفری ایران پایین است و از این رو بخش قابل توجهی از نیروی کار تمایل به انجام اضافه کاری برای تقویت حقوق و دستمزد خود دارند. در واقع میلیون‌ها نفر به این راهکار رسیده اند که اگر می خواهند دریافتی بیشتری داشته باشند، ناچار هستند ساعات بیشتری در محل کار خود بمانند و یا مسئولیت‌های بیشتری را بپذیرند.
همه اینها نیز به این برمی گردد که اصلا کاری اضافه برای انجام وجود داشته باشد و بنگاه شرایط ایده آلی برای فعالیت را پیش روی خود ببیند. نمی توان انتظار داشت واحدهای در حال تعطیلی و ورشکستگی، واحدهای با فعالیت زیر ظرفیت و آسیب پذیر در برابر نوسانات نرخ ارز، سیاست گذاری‌های یکباره، بنگاه هایی که توان افزایش هزینه های تولید و قیمت تمام شده را ندارند و خلاصه واحدهایی که با واردات بی رویه محصولات مشابه خارجی مواجه اند، بتوانند فعالیت خود را بیشتر کرده و از نیروها بخواهند که اضافه کاری کنند.
برخی واحدها با وجود توان و آمادگی برای افزایش تولید، بازار مناسبی برای فروش محصولاتشان ندارند و به اصطلاح بازار کشش خرید با تیراژ بالای محصولاتشان را ندارد؛ از این رو مجبور می شوند تا زمان بهبود شرایط فروش، سطح تولید خود را کاهش داده و با ظرفیت متوسط و یا پایین به فعالیت ادامه دهند.
تعطیلی تولید دوشیفت در اقتصاد
کارشناسان عقیده دارند پایین بودن سطح دستمزد پرداختی در ایران باعث شده تا درصد بیشتری از نیروی کار، آماده انجام اضافه کاری باشند. در صورت بهبود وضعیت دریافتی نیروی کار ممکن است افراد کمتری تمایل به انجام اضافه کاری داشته باشند و این مسئله می تواند خود فضای مناسبی برای اشتغال افراد فراهم کند.
می گویند قدیم ترها برخی واحدهای تولیدی کشور با ظرفیت کامل فعالیت می کردند و به اصطلاح نیروها به صورت دو شیفت و سه شیفت مشغول کار و تلاش و تولید بودند اما حالا مسائل اقتصادی، کمبود نقدینگی، از دست رفتن بازارهای فروش، واردات بی رویه تا حد چوب بستنی از خارج کشور، افزایش یکباره قیمت تمام شده تولید در جریان اجرای هدفمندی یارانه ها بدون پرداخت یارانه سهم تولید و مواردی از این دست باعث شده است تا دیگر خبری از دو شیفته شدن تولید نباشد.
متاسفانه بن بست دستمزدهای پایین در اقتصاد ایران و تعیین ارقام ناچیز در برابر هزینه های خانوار باعث شده تا بهره وری نیروی کار هم در ایران از سطح بسیار پایینی نسبت به اقتصادهای پیشرفته و کشورهای صنعتی برخوردار باشد و شاید بتوان گفت بسیاری از نیروهای کار به دلیل پایین بودن دریافتی ماهیانه خود، تلاش زیادی برای انجام کار نمی کنند.
در این باره وزیر کار معتقد است بسیاری از نیروها فکر می کنند حقوق دریافتی آنها متناسب با کاری که انجام می دهند نیست و آنها تنها حقوق چند ساعت کار خود را می گیرند، همچنین برخی گزارش‌های رسمی مرکز آمار ایران نیز نشان می دهد در بازار کار ایران به صورت روزانه از سوی هر فرد شاغل کمتر از ۳ ساعت فعالیت شغلی صورت می گیرد و افراد چند برابر این میزان را صرف امور شخصی و مراقبت خود می کنند.
چرخ‌های اقتصاد همچنان نمی‌چرخد
با وجود همه این مسائل، اقتصاد ایران در یکی دو سال اخیر درگیر رکود و توقف بسیاری از فعالیت‌ها بوده است. در عین حال، دولت تلاش و انرژی خود را صرف مهار تورم کرده و به عقیده کارشناسان، متوجه افت فعالیت بنگاه ها و بخش تولید نبوده و یا نتوانسته برای جلوگیری از رکود شدید اقتصادی، چاره ای بیاندیشد.
حالا اثر فعالیت اقتصاد در حالت رکود در بازار کار هم نمود پیدا کرده و قابل مشاهده است به نحوی که این بازار نتوانسته در یکی دو سال گذشته با وجود وعده های دولت، نتوانسته به وضعیت مناسبی به لحاظ ایجاد فرصت های جدید شغلی برسد و کماکان بحران بیکاری جوانان فارغ التحصیل دانشگاهی برقرار است.
کارفرمایان می گویند وقتی نتوانیم تولید با قیمت مناسب داشته باشیم و محصولاتمان در انبارها باشد، چگونه باید نیروی کار جذب کنیم؟ بسیاری از کارفرمایان معتقدند واحدهای خُرد و کوچک تولیدی کشور در شرایط رکودی امکان فروش محصولات و درآمدزایی خود را از دست داده و یکی پس از دیگری از گردونه فعالیت خارج می شوند.
جدیدترین گزارش رسمی مرکز آمار ایران از وضعیت انجام اضافه کاری در بازار کار ایران و افرادی که بیشتر از ۴۹ ساعت در هفته کار می کنند نشان می دهد با وجود افزایش ۶۳۵ هزارنفری تعداد شاغلان کشور در فاصله پاییز ۹۳ تا ۹۴، اما از تعداد افرادی که اضافه کاری می کنند ۲۶۴ هزارنفر کم شده که نشان دهنده بی نیاز شدن بخشی از بازارکار کار از کسب درآمد نبست بلکه به دلیل تشدید سایه رکود بر سر بنگاه ها و در نتیجه تلاش برای تنظیم هزینه ها با درآمد توسط واحدهای تولیدی کشور است که یک راهکار آن حذف اضافه کاری ها است.
۷.۱ میلیون نفر اضافه‌کاری می‌کنند
در واقع برخی واحدها ترجیح داده اند با حذف اضافه کاری ها از خطر ورشکستگی واحد و ریزش نیروی کار جلوگیری کنند. بعید به نظر می رسد کارفرمایی بخواهد به قیمت کاهش درآمد و فروش خود با اضافه کاری نیروها و در نتیجه افزایش تولید بنگاه، جلوی کسب درآمد بیشتر افراد را بگیرد و این نوع نگاه در فضای کسب و کار بسیار بدبینانه و غیرمنطقی به نظر می رسد.
بنابراین همانگونه که خروجی رشد اقتصادی و سرمایه گذاری های جدید در عرصه اقتصادی کشور در بهبود شرایط کار و افزایش اشتغال خود را نشان می دهد، رکود و افت فعالیت های اقتصادی نیز به صورت ریزش نیروی کار، بیکاری، تعطیلی و ورشکستگی واحدهای تولیدی و ... خود را نشان می دهد. قطع اضافه کاری ها نیز احتمالا تلاشی است از سوی برخی واحدهای تولیدی کشور برای ادامه حیات و جلوگیری از مرگ زودرس.
در پاییز سال ۹۳ از مجموع ۲۱ میلیون و ۴۱۱ هزار نفر شاغل در بازار کار ایران، ۳۸.۲ درصد معادل ۸ میلیون و ۱۷۹ هزارنفر در هفته بیش از ۴۹ ساعت کار می کردند که به معنای انجام اضافه کاری است. این تعداد در پاییز سال جاری با وجود افزایش ۶۳۵ هزارنفری تعداد شاغلان به ۳۵.۹ درصد کل شاغلان معادل ۷ میلیون و ۹۱۴ هزارنفر کاهش یافته که نشان دهنده قطع اضافه کاری برای ۲۶۴ هزارنفر است.
آمارها نشان می دهد در فاصله یکسال پاییز ۹۳ تا ۹۴، با وجود تلاش‌های دولت برای ایجاد رونق در اقتصاد و تحریک برخی بازارها از طریق ارائه تسهیلات، رکود همچنان از بازار کار کشور قربانی می گیرد و از سوی دیگر، پرداخت تسهیلات به خودروسازان و وعده آن به تولیدکنندگان لوازم خانگی ایرانی و همچنین افزایش وام خرید مسکن نیز کارساز نبوده است و به نظر می رسد سکته اقتصادی نیازمند شوک‌های جدی تری باشد و سیاست‌های تبلیغاتی گذرا و ضربتی کارساز نیست.
منبع: مهر