بازی با آمار رشد اقتصادی مثبت!/ سبقت صادرات از واردات با فلج کردن تولید

به گزارش گروه فضای مجازی خبرگزاری دانشجو، سه شنبه شب ۱۲ مرداد آقای حسن روحانی در گفت و گوی تلویزیونی با مردم، به تشریح مهم‌ترین مسائل روز کشور در حوزه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، منطقه‌ای و بین‌المللی پرداختند و با ارائه برخی آمار ها از واردات و صادرات کشور در چند سال اخیر تاکید کردند که در سال ۹۵ صادرات غیرنفتی کشور بر واردات پیشی گرفته است، البته این بدان معنا نیست که همیشه واردات بد است بلکه واردات کالاهای مصرفی آن هم اگر تولید داخلی داشته باشیم خیلی بد است، اما واردات کالای اولیه یا مواد و قطعات مورد نیاز کارخا‌نجات ضروری است.

دکتر روحانی با بیان اینکه میزان صادرات از ۱۱ میلیارد دلار در سال گذشته به ۱۳٫۴ میلیارد دلار رسیده است، پیشی گرفتن صادرات بر واردات علامتی است که نشان می دهد امسال مسیر حرکت ما به سمت یک رشد مثبت اقتصادی است.

بعد از این سخنان منتقدان سخت به فکر فرو رفتند که مگر می شود کشور در مسیر حرکت به سمت رشد مثبت اقتصادی باشد اما ذره ای در وضع اقتصادی جامعه بهبود ایجاد نشود که هیچ خبر تعطیلی کارخانه ها، گرانی، بیکاری و چه و چه تیتر تکراری هر روز رسانه ها باشد.

در علم اقتصاد مفهومی وجود دارد به نام تراز تجاری که عبارت است از تفاوت میان ارزش پولی واردات و صادرات خروجی در طی یک دوره معین در اقتصاد. مقدار مثبت به نام مازاد تجاری مشخص می‌شود اگر صادرات بیشتر از واردات باشد. مقدار منفی به نام کسری تجاری یا شکاف تجاری مشخص می‌شود اگر واردات بیشتر از صادرات باشد.

اما آیا تراز جاری ایران برای اولین بار پس از ۳۸ سال مثبت شده است و آیا اساسا پیشی گرفتن صادرات بر واردات علامتی امیدوار کننده است در جهت رشد مثبت اقتصادی؟

همان طور که در نمودار زیر نیز مشاهده می شود تراز تجاری با توجه به احتساب یا عدم احتساب سهم میعانات گازی به متفاوت است. اما آماری که مبنای مقایسات در گزارشات سازمان توسعه تجارت ایران است با احتساب میعانات گازی است.

و طبق این تعریف تراز تجاری کشور در سال ۹۴ برای اولین بار مثبت شده است نه سال ۹۵! پس نمی توان مثبت شدن تراز تجاری را به اجرای برجام و فضای پسابرجام ربط داد که برخی به غلط و شاید مغرضانه ربط دادند.

در نمودار واضح است که شیب بهبود تراز تجاری و کاهش رقم منفی آن از سال ۸۹ آغاز شده و تا به امروز در شیب آن تغییری حاصل نشده است.

اما آیا همیشه مثبت شدن تراز تجاری نشانه خوبی است؟

با توجه به نمودار واردات و صادرات کشور مشاهده می شود از سال ۸۹ واردات کالا روند رو به کاهشی را طی کرده است و می توان گفت علت مثبت شدن تراز تجاری کاهش واردات است نه افزایش صادرات.

اما کاهش واردات چگونه اتفاق افتاده است؟

بر اساس تعاریف، واردات صنعتی به آن دسته از واردات کالایی گفته می شود که خود توسط بخش کارخانه ای تولید می گردد. از سوی دیگر کالا های صنعتی را می توان به انواع کالاهای سرمایه ای، واسطه ای و مصرفی و مواد خام طبقه بندی کرد. منظور از کالاهای سرمایه ای، کالاهایی نظیر ماشین آلات و تجهیزات می باشند که برای ساخت سایر محصولات مورد استفاده قرار می گیرند. کالاهای واسطه ای، محصولاتی هستند که کالای نهایی یک فعالیت تولیدی می باشند اما به نوبه خود، در دیگر فعالیت های صنعتی به عنوان نهاده به کار می روند. مواد خام، محصولاتی هستند که در مراحل اولیه تولید، توسط فعالیت های تولیدی به کار می روند و معمولاً به طور مستقیم از طبیعت به دست می آیند و فرآوری بسیار کمی روی آن ها صورت می گیرد. کالاهای مصرفی یا نهایی نیز محصولات نهایی فرآیند تولید بوده که توسط مصرف کنندگان نهایی استفاده می شود.

با توجه به تعاریف فوق می توان گفت یکی از ملزومات انتقال از مرحله سنتی تولید به تولید صنعتی و توسعه اقتصادی، واردات کالاهای سرمایه ای و واسطه ای مناسب برای تاسیس زیربناهای صنعتی می باشد.

در نمودار زیر که سهم کالاهای واسطه ای، سرمایه ای و مصرفی در واردات کشور طی سال های ۸۷ تا ۹۴ نشان داده شده است افت شدید ورود کالاهای واسطه ای به خوبی دیده می شود و با توجه به این که کالا های واسطه ای به تولید کمک می کنند کاهش واردات به معنی کاهش تولید و ورود قاچاقی کالاهای مورد نیاز به ایران کشور است.

در حال حاضر سهم تجارت ایران در دنیا بسیار اندک است و دولت باید به جای بازی با آمار و دستاوردسازی برای خود به فکر حل مشکلات اقتصادی با رویکرد تولید داخلی باشد.

منبع: سمعک نیوز