رونق تحقیق و پژوهش در دانشگاه‌ها در گرو تقویت تولید داخلی

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، پرویز کرمی دبیر ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش بنیان *« بحث تقویت تولید داخلی، قبل از اینکه یک بحث علمی یا اقتصادی باشد، یک بحث فرهنگی است و اگر در این زمینه باید اقدامی صورت گیرد و تحولی پدید آید، این فرهنگ است که باید متحول شود و تغییر کند اما فرهنگ چیزی نیست که با بخشنامه دولتی و اوامر و نواهی مدیران عالیرتبه تغییر کند.

در مورد مهر و دلبستگی، شاعر خوش‌قریحه ایرانی می‌گوید: «سعدی به روزگاران مهری نشسته بر دل/ بیرون نمی‌توان کرد الا به روزگاران». این تعبیر سعدی را در مورد فرهنگ و دلبستگی هم می‌توانیم به کار ببریم. به روزگاران (سالیان) دراز، فرهنگی فراگیر شده و تا اعماق باورهای مردمی نفوذ کرده است که آن را بیرون نمی‌توان کرد، بلکه تغییرش هم نمی‌توان داد، مگر به سالیان (روزگار) دراز.

به طور خاص، در این مورد مربوط به تقویت تولید داخلی و خصوصاً دانشبنیان، اهل فرهنگ باید مجدانه تلاش کنند و با صبر و حوصله این سخن را به باور عمومی بدل کنند که «ما» را به عنوان «ایران» در همه زمینه‌ها تقویت کنیم. یادمان باشد که «تقویت» امری فراگیر و همه‌جانبه است و نمی‌شود یک‌بعدی و ناهماهنگ پیش برود.

نمی‌شود ما مثلا در زمینه تولید علم و مقالات علمی پیشرفت کنیم و به جایگاه قابل اعتنا برسیم اما در تولید لوازم و ادوات زندگی محتاج «غیر» باشیم. نمی‌شود ما در مرزهای دانش به موقعیت‌های ممتازی برسیم که محسود دیگران باشیم اما فی‌المثل در تولید خودرو از برزیل و کره عقب بمانیم.

البته از خودمان توقع بیجا هم نباید داشته باشیم. هیچ کشوری نیست که در همه زمینه‌ها سرآمد اقران باشد. همینجا خوب است یادآور شویم که نظام سلطه نیز به دروغ خود را قدرتمند و پیشرو نشان می‌دهد. در این روزگار که اخبار و اطلاعات از پوشه‌های سری بیرون افتاده‌اند تشت رسوایی نظام سلطه نیز از بام افتاده و معلوم شده است که برخلاف تبلیغات رسانه‌ها، آنها نیز نقطه ضعف‌های جدی دارند و پیش از اینکه تولیدکننده علم باشند، عالمان جهان را به خدمت می‌گیرند.

البته همین که کشوری بتواند دانشمندان را به خدمت بگیرد و مغناطیسی پدید بیاورد که درس خوانده‌ها و خوشفکرها را به سمت خود بکشد «فضیلتی» غیرقابل انکار است اما موضوع اینجاست که در این باور غلط که «نظام سلطه» نظامی بی‌عیب و نقص و قدرتمند است، خلل جدی، وارد شده است.
با این همه، اگر بخواهیم با این نظام سلطه دربیفتیم -یا لااقل زیر بار زورگویی‌های آن نرویم- لازم است که بنیه‌های داخلیمان را تقویت کنیم.

اگر خوب در این امر دقت کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که تقویت بنیه‌های داخلی کشور میسور نیست مگر با تقویت تولید داخلی.

تا تولید داخلی رونق نگیرد، اوضاع دانشگاه‌های کشور و تحقیق و پژوهش آنها (R & D) رونق نمی‌گیرد. تا تولید داخلی رونق نگیرد، مشکلات اقتصادی نیز حل و فصل نخواهند شد.

بیکاری در سایه رونق کارخانه‌ها رنگ می‌بازد و زورش را از دست می‌دهد. وضع معیشتی مردم هم زمانی بهبود می‌یابد که تولید داخل سامان بگیرد.

اما از همه اینها مهم‌تر، بحث «اقتصاد مقاومتی» است. مادامی که ما نتوانیم مایحتاج خود را با کیفیتی عالی و مطلوب و مرغوب تولید کنیم، آن وقت حرف زدن از اقتصاد مقاومتی در سطح شعار می‌ماند.

البته شکی در این نیست که همه کشورهای دنیا با هم تبادل اقتصادی دارند و داشته‌های خود را با هم داد و ستد می‌کنند. حتی این بحث جدی هم وجود دارد که تولید «همه چیز» برای هیچ کشوری مقرون به صرفه نیست. درست است. اما کشوری در موقعیت سیاسی- جغرافیایی ایران اسلامی، کشوری در شرایط سوق‌الجیشی ایران و با توجه به آرمان‌های والای انقلاب اسلامی، ناچار است که به چیزهایی غیر از «به‌صرفه» بودن هم فکر کند.
از این جهت تقویت تولید داخلی ما می‌تواند به تقویت موقعیت سیاسی - عقیدتی ما بینجامد.

مراوده با جهان آری، اما وابستگی به دیگران، نه. در مورد بدیهیات نباید بحث کنیم. قطعا رشد و رونق اقتصادی ایران در گرو تعامل با دنیاست.

در اینها مشکلی نیست اما به شرط آنکه ایران از موضعی وارد تعامل شود که در بنیه‌های داخلی‌اش ضعف و خلل نبیند. از روی ضعف و ناتوانی نمی‌شود با دنیا روبه‌رو شد. لذا از نان شب برای ما واجب‌تر این است که بنیه داخلی و در صدر آن، تولید داخلی و دانشبنیان را همه‌جانبه تقویت کنیم.