آیا جایگزین بان‌کی‌مون نیز ادامه دهنده مسیر اسلاف خود است؟
به گزارش گروه فضای مجازی خبرگزاری دانشجو، سرانجام سرنوشت سمت دبیرکلی سازمان ملل متحد برای ۵ سال آینده مشخص گردید. انتونیو گوترس، سیاست مدار ۶۷ ساله پرتغالی، توانست با کسب نظر موافق شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل متحد، به مدت ۵ سال به سمت دبیرکل سازمان ملل انتخاب گردد و از اوایل سال ۲۰۱۷ جایگزین بان کی مون خواهد گردید.
بنابر مقررات منشور ملل متحد، دبیرکل عالی ترین کارمند بین المللی سازمان است که به توصیه شورای امنیت و از طرف مجمع عمومی برای ۵ سال انتخاب می گردد. بر این اساس در انتخاب دبیر کل توافق پنج عضو دائمی شورای امنیت ضرورت دارد. همچنین باید توجه داشت که در منشور ملل متحد هیچ اشاره‌ای به مدت خدمت دبیرکل نشده‌است ولی در عمل ۵ سال است که برای یک‌بار قابل تجدید است.
دبیر کل سازمان ملل دارای وظایف مختلفی است که در ادامه به آن می پردازیم اما مهم ترین وظایف او را در میان وظایف سیاسی و دیپلماتیکش باید یافت:
وظایف اداری دبیرکل
- انجام وظیفه به عنوان عالی‌ترین مقام اداری سازمان ملل متحد و بالاترین مقام مسئول در سلسله مراتب اداری دبیرخانه؛
- انجام وظایف دیگری که به وسیله شورای امنیت، شورای اقتصادی و اجتماعی سایر ارگان‌ها به او تفویض می‌شود و اجرای تصمیمات ارکان مختلف سازمان.
دبیرکل وظیفه دبیرکلی ارکان اصلی سازمان به استثنای دیوان بین‌المللی دادگستری را نیز بر عهده دارد. دبیرکل به انتخاب خود دارای تعدادی معاون می‌باشد. هر معاون مسئولیت یک بخش از فعالیت‌های سازمان (مثل حفظ صلح و امنیت بین‌المللی، مسائل سیاسی شورای امنیت و غیره) و مسئولیت یک رکن فرعی یا مقر اروپایی سازمان ملل را بر عهده دارد.
وظایف سیاسی دبیرکل
- اجرای تصمیمات سیاسی سازمان (در این خصوص از امتیازات وسیعی در تفسیر تصمیمات برخوردار است)؛
- ایفای نقش مهم در شورای امنیت به خصوص زمانیکه گزارش خود را در خصوص مسائل جاری ارائه می‌دهد؛
- اداره کردن انجام عملیات حفظ صلح؛
- ترتیب دادن کنفرانس‌های بین‌المللی؛
- میانجیگری در حل اختلافات بین‌المللی؛
- طبق منشور متوجه ساختن شورای امنیت و مجمع عمومی در زمانیکه به عقیدهٔ وی صلح و امنیت بین‌المللی در خطر است؛
- دعوت به تشکیل شورای امنیت در مواقع لزوم؛
- حق حضور در جلسات ارکان سازمان ملل متحد و دادن اعلامیه‌های شفاهی و اعلامیه‌های کتبی به آنها
- قرار دادن هر مسئله‌ای که به نظر وی ضروری است در دستور کار مجمع عمومی (طبق ماده۱۳ مقررات مجمع عمومی)؛
- شرکت در جلسات نهادهای سازمان، مشورت با رهبران جهان، مقام‌های دولتی نمایندگان گروه‌های جامعهٔ مدنی، بخش خصوصی و افراد؛
- سفر به سراسر جهان به منظور حفظ تماس با مردم کشورهای عضو؛
- در صورت تمایل، می‌تواند به ابتکار و به عنوان شخص خود و نه از طرف سازمان ملل، سخنگوی منافع مردم جهان در صحنهٔ بین‌المللی باشد. (به همین دلیل تئوری دیپلماسی آرام دبیرکل مطرح شده
وظیفه اطلاعاتی دبیرکل
- تسلیم گزارش سالانه دربارهٔ کار سازمان، ارزیابی فعالیت‌ها و اقدامات سازمان و مشخص کردن اولویت‌های آینده به مجمع عمومی عادی؛
- ثبت و انشار معاهدات بین‌المللی
اما سوالی که در اینجا مطرح است اینکه آبا سازمان ملل متحد در آستانه ۷۱ سالگی می تواند با دبیر کل جدید خود نفسی تازه کند؟
خبرگزاری یورو نیوز در این باره می نویسد: بان کی مون نه در داخل سازمان و نه در بیرون از آن، نتوانست آن گونه که باید جا بیفتد. مناقشات بزرگ و در رأس آن سوریه بی راه حل ماند و خود سازمان نتوانست اصلاحاتی را که از مدت ها پیش انتظار آن می رفت در خود ایجاد کند.
سال ۱۹۴۵ در سان فرانسیسکو. جنگ جهانی دوم تازه پایان یافته بود. بمب اتمی سبب مرگ ۲۰۰ هزار نفر در هیروشیما و ناکازاکی شده بود. می بایست برای عوض کردن دنیا تلاش می شد و سازمان ملل چنین وظایفی را به عهده گرفت: حفظ صلح و امنیت، روابط دوستانه میان کشورها و ارتقا حقوق بشر و دموکراسی.
بعد از جنگ جهانی، دوران جنگ سرد فرا رسید و سازمان ملل برای دوره ای طولانی فلج شد. سپس ماجرای رواندا، نبرد بوسنی و درگیری های خونین آن سبب انتقادهای بی سابقه از سازمان ملل شد که نتوانسته بود از کشتار غیرنظامیان جلوگیری و از آنها حمایت کند.
این سازمان امروز هم به خاطر جنگ سوریه و نقطه اوج آن یعنی کشتار ساکنان حلب، سرزنش می شود.
همچنین شورای امنیت، بازوی اجرایی سازمان ملل از ماه ها پیش بر سر مسئله سوریه از هم گسیخته است. آیا این تشکیلات اصلاح خواهد شد؟
زید ابن رعد حسین، کمیسر عالی پناهندگان سازمان ملل می گوید: «هفته پیش شورای امنیت قادر به تصمیم گیری در مورد توقف عملیات در شرق حلب نبود. نام “شورای امنیت” این پرسش را در ذهن من ایجاد کرده بود که “امنیت چه کسی؟” قطعا منظورشان امنیت ساکنان شرق حلب نبود.»
اکنون باید دید آیا آنتونیو گوترش با تجربه انسانی و واقعیتی که در محل شاهد بوده، خواهد توانست چهره سازمان ملل را با مدیریت خود بازسازی کند و مأموریت اصلی آن یعنی حفظ صلح و امنیت در جهان را عملی سازد یا نه.
منبع: سمعک نیوز