به گزارش گروه فضای مجازی خبرگزاری دانشجو، وقوع جنگ ها و نابسامانی های اجتماعی در کشورهای مختلف، سبب بروز پدیده نامطلوب پناهندگی است. علی رغم تلاش های گسترده برخی کشورها و سازمان های بین المللی برای جلوگیری از گسترش این پدیده، متاسفانه همچنان شاهد افزایش روزافزون سیل مهاجران و جنگ زده گان در نقاط مختلف جهان هستیم.
در این راستا کشورها برای حمایت از آسیب دیدگان در نا به سامانی های سیاسی و اجتماعی جوامع مختلف، حق پناهندگی را در زمره حقوق بشر در اسناد مختلف بین المللی مورد تاکید قرار داده اند. از جمله این اسناد میتوان به ماده ۱۴ اعلامیه جهانی حقوق بشر اشاره داشت:«هرکس حق دارد دربرابر تعقیب، شکنجه و آزار، پناهگاهى جست وجو کند و در کشورهاى دیگر پناه اختیار کند.» بدیهی است که در این اعلامیه به حق پناهندگى تصریح شده است. بنابراین از آنجا که حق و تکلیف ملازم یکدیگرند، لازمه اعطای حق پناه خواهى به افراد، تکلیف کشور مورد درخواست برای قبول پناهندگى است; زیرا در غیر این صورت، اعتبار حق براى پناهندگی بى فایده و لغو خواهد بود.
اما اصلی ترین سند بین المللی که یک نظام حقوقی بین المللی را برای پناهندگان فراهم آورده، «کنوانسیون وضعیت پناهندگان مصوب ۱۹۵۱» است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۵۰ قطعنامه ای مبنی بر لزوم روشن شدن وضعیت پناهندگان تصویب کرد که منجر به بوجود آمدن کنوانسیون وضعیت پناهندگان در سال ۱۹۵۱ گردید و بعدها برای بین بردن محدودیت های زمانی و جغرافیائی این کنوانسیون، پروتکل ۱۹۶۷ منعقد گردید.
مطابق ماده یک این کنوانسیون پناهنده به شخصی گویند که «به علت ترس موجه از اینکه به علل مربوط به نژاد یا مذهب یا ملیت یا عضویت در بعضی گروههای اجتماعی یا داشتن عقاید سیاسی تحت شکنجه قرار گیرد ـ در خارج از کشور محل سکونت عادی خود به سر می‌برد و نمی‌تواند و یا بعلت ترس مذکور نمی‌خواهد خود را تحت حمایت آن کشور قرار دهد یا در صورتی که فاقد تابعیت است و پس از چنین حوادثی در خارج از کشور محل سکونت دائمی خود بسر می‌بردـ نمی‌تواند یا بعلت ترس مذکور نمی‌خواهد به آن کشور بازگردد.»
طبق تعریف مزبور:
الف) پناهنده از نظر منابع بین المللى، بیگانه اى است در کشور پذیرنده که به دلیل ترس از تعقیب و نیز نجات جان، مال و آزادى خود، به کشور دیگرى پناهنده مى شود.
ب) عنصر اساسى در علّت پناهندگى «ترس موجّه از تعقیب و آزار» است که تشخیص و احراز آن، با کشور پذیرنده است و آن کشور با بررسى همه جانبه در مورد دلایل درخواست پناهندگى، یا این دلایل را مى پذیرد و یا رد مى کند.
همچنین بر اساس ماده ۳ این کنوانسیون «دول متعاهد مقررات این کنوانسیون را بدون تبعیض از لحاظ نژاد یا مذهب یا سرزمین اصلى، درباره پناهندگان اجرا خواهند نمود.» به عبرات دیگر مفاد این ماده دولت ها را از اعمال هرگونه تبعیض در اعطای حق پناهندگی منع می نماید.
علی رغم پیوستن آمریکا به پروتکل ۱۹۶۷ رئیس جمهور این کشور در روز جمعه ۲۷ ژانویه، با صدور فرمان اجرایی با عنوان «حفاظت از آمریکا در مقابل حملات تروریستی» نسبت به اعمال ممنوعیت های برای ورود افراد به این کشور اقدام نمود.
بر این اساس امریکا برنامه پذیرش پناهجو را به مدت ۱۲۰ روز تعلیق کرده است. همچنین به مدت نامعلومی پذیرش پناهجو از سوریه نیز متوقف می‌گردد.
مطابق این دستور اجرایی وزیر خارجه مأمور شده است که پس از ۳۰ روز، از تمام کشورها بخواهد اطلاعات مورد نظر آمریکا در مورد اتباعشان را ارائه کنند. کشورها ۶۰ روز برای ارائه این اطلاعات زمان خواهند داشت.
پس از این بازه، فهرستی از کشورهایی که این اطلاعات را ارائه نکرده‌اند، به ترامپ داده می‌شود تا در مورد وضعیت ورود اتباع آن‌ها تصمیم‌گیری کند.
براساس مصاحبه ترامپ با شبکه سی بی ان، در آینده پناهجویان مسیحی در اولویت ورود به خاک این کشور خواهند بود.
همچنین در این فرمان محدویت هایی برای اتباع برخی کشورها در نظر گرفته شده است به طوری که صدور روادید برای اتباع کشورهای ایران، عراق، سوریه، یمن، لیبی، سودان و سومالی به مدت ۹۰ روز تعلیق شده است.
این اقدامات دولت آمریکا از چند منظر در مغایرت آشکار با حقوق بشر و قوانین بین المللی است. نخست آنکه دولت این کشور به مدت ۴ ماه اقراد را از اعطای یکی از حقوق اساسی بشر یعنی حق پناهندگی، منع می نماید. این موضوعی است که در ماده ۱۴ اعلامیه جهانی حقوق بشر به آن اشاره گردیده است؛« هرکس حق دارد دربرابر تعقیب، شکنجه و آزار، پناهگاهى جست وجو کند و در کشورهاى دیگر پناه اختیار کند.» بر همین اساس دولت ها در مقابل درخواست پناهندگی افراد ملزم به پاسخگویی و رسیدگی بر مطابق موازین قانونی هستند.
همچنین مطابق ماده ۳ کنوانسیون وضعیت پناهندگان «دول متعاهد مقررات این کنوانسیون را بدون تبعیض از لحاظ نژاد یا مذهب یا سرزمین اصلى، درباره پناهندگان اجرا خواهند نمود.» بنابراین رفتار دولت آمریکا با پناهندگان سوری که به مدت نا مشخصی از ورود به خاک آمریکا و اعلام پناهنگی محروم گشته اند در مغایرت آشکار با ماده ۳ کنوانسیون وضعیت پناهندگان است.
علاوه بر آن اعلام این موضوع نیز که مذهب مسیحیت باعث اولویت افراد در اعطای حق پناهندگی است، خود مغایرت دیگری است که التزام دولت آمریکا را به موازین بین المللی و حقوق بشری به نمایش می گذارد.
منبع:کافه حقوق