گزارش/
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، این روزها اما بحث داغ محافل نخبگانی و دانشجویی اظهار نظر دردناک رئیس سازمان فضایی کشور در مورد اولین پروژه تولید و پرتاب ماهواره پس از انقلاب است. اظهار نظری که علاقه مندان این رشته را در بهت فرو برد. رئیس سازمان فضایی کشور از انتقال ماهواره مصباح به موزه آن هم به دلیل هزینه های بالای پرتاب سخن گفت.
مصباح اما اولین پروژه ایران برای ساخت ماهواره پس از انقلاب بود. این پروژه پس از توقفی ۱۸ساله در برنامه فضایی ایران که در سال ۱۳۵۶ با ماهواره ناهید آغاز و پس از انقلاب متوقف شده بود در سال ۱۳۷۵ توسط سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران (وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) آغاز شد.
موافقتنامه ساخت ماهواره مصباح در سال ۱۳۷۶ میان وزارتخانه‌های علوم و ارتباطات به امضاء رسید و ساخت نمونه آزمایشگاهی این ماهواره طی سال‌های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۰ با همکاری سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران و مرکز تحقیقات مخابرات انجام شد. ساخت مدل مهندسی و فضایی ماهواره مصباح نیز با همکاری یک شرکت ایتالیایی توسط نیروهای متخصص داخلی انجام شده‌است.
ماهواره مصباح از نوع ماهواره‌های مدار پایین می‌باشد و قرار بود از آن برای فعالیت‌های علمی، تحقیقاتی و آموزشی استفاده شود. شناسایی منابع آبی، خاکی، معدنی، هواشناسی، کنترل شبکه‌های آب، برق، نفت و گاز و کمک رسانی در حوادث غیرمترقبه از جمله اهداف ساخت و پرتاپ ماهواره مصباح است.
ماهواره مصباح نهایتاً در ۱۲ مرداد ۱۳۸۴طی مراسمی با حضور سید احمد معتمدی وزیر وقت ارتباطات رونمایی و اعلام شد طی تابستان به فضا فرستاده خواهد شد. اما ماهواره مصباح نیز همانند ماهواره ناهید هنوز به فضا پرتاب نشده و سرنوشت مبهمی دارد و با آنکه ده سال از طراحی و ساخت مدل زمینی آن می‌گذرد، هنوز مشخص نیست که چه زمانی به فضا پرتاپ می‌شود.
اردیبهشت 95 بود که رئیس سازمان فضایی در حاشیه ی نشست مدیران ارشد سازمان فضایی ایران در مرکز فضایی البرز گفت: "ماهواره "مصباح" آماده پرتاب است."
ویژگی های ماهواره مصباح
این ماهواره دارای حدود ۷۰ کیلوگرم وزن است و بر خلاف ماهواره های کوچک ایرانی مانند "امید" که در مدار ۲۰۰ کیلومتر قرار گرفت، در مدار ۶۰۰ کیلومتر قرار می گیرد. مصباح کاربری هایی چون مخابراتی داشته و می‌تواند برای انتقال اطلاعات از نقطه‌ای به نقطه دیگر به کار رود. ابعاد آن ۵۰ در ۵۰ در ۷۰ سانتیمتر مکعب است، عمر مفید این ماهواره سه سال بوده و پیش بینی می شد که تا پنج سال قابل استفاده باشد. ماهواره مصباح پس از استقرار در مدار ۱۴ بار در شبانه روز دور زمین می‌چرخد و سه تا چهار بار از طریق ایستگاه‌های زمین قابل مشاهده است.
مأموریت این ماهواره برای انتقال دیتا میان ایستگاه‌های زمینی به صورت ذخیره و ارسال غیر همزمان ( Store and Forward ) مانند پیام‌های کوتاه و فکس، اطلاعات مربوط به شبکه‌های آب و برق و گاز، قرائت از راه دور کنتور، دریافت و ارسال اطلاعات ایستگاه‌های مختلف مانند هواشناسی و زلزله شناسی و همچنین دریافت اطلاعات مربوط به اموال و اجناس در هنگام نقل و انتقال کاربرد تعیین شده است. ماهواره مصباح به لحاظ کلاس ماهواره‌ای در کلاس C ماهواره ها قرار دارد و ماهواره ای میان ماهواره های مینی و میکرو، محسوب می شود.
مصباح، خوب یا بد؟
مسئولان دولتی میگویند پرتاب ماهواره مصباح اقتصادی نیست. اما یکی از کارشناسان این حوزه نظر دیگری دارد.
محمد حسین انتظاری مجری طرح تحقیقاتی ماهواره مخابراتی مصباح درباره ی ماهواره مصباح می گوید: «به موزه بردن ماهواره مصباح تاکنون در مذاکرات ما با سازمان فضایی مطرح نشده و حتی طرح این موضوع هم، غلط و غیرتخصصی است. هزینه پرتاب ماهواره مصباح و آزمایشات آن برای تطابق با هر موشکی هم کاملا عادی است. پرتاب و بهره‌برداری از ماهواره مصباح در هیئت امنای سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران مطرح و مورد حمایت جدی این سازمان است. حتی به دلیل اقتصادی بودن این طرح و با توجه به اینکه سرویس‌های تجاری آن کاملا اقتصادی است، یک شرکت خصوصی داخلی پیشنهاد بهره‌برداری آن را به سازمان پژوهش‌ها ارائه داده است. طبق ارزیابی‌هایی هم که از این شرکت خصوصی داشتیم، مشخص شده که طرح تجاری این شرکت برای ماهواره مصباح قابل اجراست. این کار باعث می‌شود که هم تکنولوژی داخلی ارتقا یابد و هم عزت ملی افزایش پیدا کند. ضمن احترامی که به رئیس محترم سازمان فضایی و تلاش‌های وی قائل هستیم باید تاکید کنیم که بهتر بود تلاش سازمان فضایی ایران به عنوان متولی توسعه فناوری فضایی کشور، در راستای حل مسئله تحریم فناوری ماهواره باشد. از نظر تیم تحقیقاتی ماهواره مصباح به عنوان بزرگترین تیم تحقیقاتی فناوری ماهواره که هم‌اکنون در حال طراحی ماهواره زلزله شناسی آیات است، طرح مباحثی از قبیل به موزه فرستادن یا هزینه دار بودن پرتاب ماهواره مصباح مباحثی انحرافی و غیرتخصصی بوده و در راستای توسعه فناوری‌ها راهبردی و توانمند سازی کشور نیست. »
مصباح ایرانی که با هزینه ده میلیارد تومانی و با همکاری یک شرکت ایتالیایی توسط نیروهای متخصص داخلی و با کاربردهای مخابراتی ساخته شد این روزها رخت موزه به تن کرده است. یقینا تصمیم پرتاب نکردن این ماهواره هزینه های مادی و معنوی بسیاری را به کشور تحمیل خواهد کرد. وقتی در کمتر از دو سال گذشته، به طور مداوم صحبت از بازپس گیری ماهواره و احتمال پرتاب آن بود، آیا این حقایق در دوسال گذشته روشن نبود و آیا سطح فناوری فضایی در داخل کشور طی دو سال اخیر آنقدر جهش داشته که دیگر استفاده از ماهواره مصباح مقرون به صرفه و توجیه پذیر نیست؟
متاسفانه رخوت، بی‌برنامگی و بی‌هدفی کنونی حاکم بر حوزه فضایی کشور در کنار مصاحبه های بزرگ نمایانه، افتتاح های نمایشی، ادعاهای بی‌اساس و وعده های غیرواقع‌بینانه که بذر آن توسط برخی مسئولان دولت قبل کاشته شد و در این دولت به درختی بزرگ مبدل گشت، کاری کرده که جمهوری اسلامی ایران که توانسته بود در سال های گذشته در صنعت هوا و فضا پیشرفت هایی بزرگ به دست بیاورد و جزو ۱۰ کشور صاحب فناوری کامل فضایی قرار بگیرد، اکنون در وضعیت تصمیم گیری برای به موزه فرستادن ماهواره مهم خود است.
گرچه وزیر ارتباطات امروز در اظهار نظری گفته است: « برنامه ما بر این است که این ماهواره را در مذاکراتی که داریم پس بگیریم و به متخصصان‌مان تحویل دهیم و آ‌نها به ما بگویند که آیا این ماهواره قابل پرتاب است یا خیر، اینکه اظهارنظر یکی از کارشناسان سازمان فضایی کرده و گفته اگر این ماهواره قابل پرتاب نباشد به موزه می‌رود در حالی است که ما اصلا موزه‌ای برای ماهواره نداریم؛ بنابراین این حرف نادرستی بود و ما حتما وقتی این ماهواره را برمی‌گردانیم گروه تخصصی آن را بررسی می‌کند و نتیجه آن گروه است که مشخص می‌کند ما با این ماهواره چه کار کنیم.»
اما موضوع مهم این است که این دسترنج تلاش های چندین ساله ی جوانان این مرز و بوم عملیاتی نمیشود. فرقی بین به موزه فرستادن ماهواره مصباح و به انباری فرستادن و عملیاتی نشدن آن نیست، مسئله مهم پرتاب شدن این ماهواره است. نکته ی مهم دیگر این است که اگر آقایان صنعت هوافضای کشور را به تعطیلی نمی کشاندند آیا بازهم این بلا بر سر ماهواره مصباح می آمد؟
ارسال نظرات