مقاومت غلط اقتصادی برای مرگ درخت
به گزارش گروه دیگر رسانه‌های خبرگزاری دانشجو، درخت جان کلام تمام خوبی‌هاست. طی نیم‌قرن درختان جنگل را وقت تفرجگاه دیدند و ییلاق و سفره‌ای پر از نعمت‌های تمام‌نشدنی چوب. آن شد که 17 میلیون هکتارهای جنگل‌های ایران به 12 میلیون هکتار رسید. قرار شد جنگل‌های ایران نفس بکشند. قانونی که در روند تصویب برنامه ششم توسعه، مجلس به توقف بهره‌برداری تجاری از جنگل‌های شمال رای داد و سالی 80 میلیارد تومان هم برای تامین هزینه‌های این طرح شامل هزینه‌های حفاظت و اقدامات اجتناب‌ناپذیر به دستگاه مجری یعنی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور مصوب کرد؛ اما با وجود گذشت هفت ماه از تصویب برنامه ششم، نه‌تنها بخش کوچکی از این مبلغ به سازمان جنگل‌ها اختصاص یافته است، بلکه مدیران سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام کرده‌اند که حداکثر ۳۰ میلیارد تومان برای اجرای طرح تنفس در اختیار این سازمان قرار خواهد گرفت. تصمیمی که قائم‌مقام شورای عالی جنگل با استناد به آمار و ارقام، از کاهش اعتبارات نیامده گله‌مند است.
ناصر مقدسی می‌گوید: «مجریان طرح‌های جنگلداری جز در چند طرح بزرگ توافق کرده‌اند که در صورت محاسبه ضرر و زیان آنها، طرح‌های خود را خاتمه دهند. قراردادهای طرح‌های جنگلداری تا سال ۱۴۰۲ ادامه دارد، اما مجریان برای خاتمه زودتر طرح‌ها، مشکلی ندارند. ما هم اصرار داریم بلافاصله بعد از اتمام این طرح‌ها، با استفاده از قراردادهای تیپ حفاظتی، فضا را برای انجام فعالیت‌های اجتناب‌ناپذیر فراهم کنیم. برخی کارشناسان با برداشت درختان شکسته و باد افتاده در جنگل مخالف هستند، زیرا معتقدند در سایه برداشت درختان شکسته و افتاده، سایر درختان هم از جنگل خارج می‌شود. اما در حال حاضر به دلیل تصمیم سازمان برنامه و بودجه، اقتصاد طرح تنفس دچار اشکال شده است. کل مبلغ مورد نیاز برای انجام اقدمات اجتناب‌ناپذیر و حفاظت، تا سال ۱۴۰۲، ۲۸۹ میلیارد تومان است.اگر این بودجه به طرح تنفس تزریق نشود، دچار مشکل خواهیم شد. سال گذشته قرارداد 150 هزار هکتار پایان یافته و امسال نیز قرارداد 230 هزار هکتار از جنگل‌ها خاتمه می‌یابد و بلافاصله باید قراردادهای حفاظتی جدید منعقد شود. از 80 میلیارد تومان سال 96 تا الان 17 میلیارد تومان پرداخت شده است. اگر منابع تزریق نشود، کار ما تا حدودی پیچیده می‌شود.»
عباسعلی نوبخت، معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور هم در مصاحبه‌ای اعلام کرد: «به‌عنوان یک سازمان متولی مدیریت جنگل، نمی‌خواهیم حتی برای مدتی کوتاه، جنگل را بدون برنامه‌ریزی درست رها کنیم. به این منظور پس از تصویب طرح تنفس جنگل و دستور وزیر جهاد کشاورزی درباره خاتمه قرارداد طرح‌های جنگلداری، یک قرارداد تیپ برای حفاظت و اقدامات اجتناب‌ناپذیر طراحی شد. قصد داشتیم با استفاده از این قرارداد تیپ، برای مجریانی که طرح‌های آنها پایان یافته یا به قراردادهای بهره‌برداری خود خاتمه داده‌اند، امکان ادامه فعالیت‌هایی نظیر مرمت جاده، حصارکشی و... (اقدامات اجتناب‌ناپذیر) فراهم شود. منابع مالی اقدامات اجتناب‌ناپذیر و حفاظت جنگل توسط مجلس شورای اسلامی، ۸۰ میلیارد تومان تعیین شد. اما بعد ۱۷ درصد این اعتبار حذف شد و کل منابع اعتباری ما به ۶۴ میلیارد تومان رسید. تاکنون ۱۷ میلیارد تومان از ۶۴ میلیارد تومان به سازمان جنگل‌ها تخصیص داده شده است. برای دریافت بقیه رقم مربوط به طرح تنفس، به سازمان برنامه و بودجه مراجعه کردیم و در آنجا به ما اعلام شد که در خوشبینانه‌ترین حالت، کل اعتباراتی که به طرح تنفس تزریق می‌شود، ۳۰ میلیارد تومان خواهد بود.»
سازمان برنامه و بودجه لزومی به پاسخگویی به چرایی تصمیم‌شان ندارند، اما برای اطلاع افکار عمومی عضو کمیسیون کشاورزی مجلس می‌گوید کاهش اعتبار تصمیم درستی است. حسن جوریانی معتقد است سازمان جنگل‌ها باید با اعتباراتی که در اختیارشان قرار می‌گیرد برنامه‌ریزی و اجرا کنند؛ «سازمان مدیریت رقمی نگفته بود که بگویند الان کم شده است. این را یک‌سری از دوستان که مخالف این قضیه هستند می‌گویند که نباید انجام شود. ما گفتیم طی چند سال این انجام شود. اکنون فشارهایی روی این امر است که پول نمی‌دهند و می‌خواهند اصل موضوع را زیر سوال ببرند. من اعتقاد دارم این بحث باید اجرایی شود، جلوی تخریب جنگل را باید بگیریم حتی اگر هزینه زیادی برایمان داشته باشد، ولی به خاطر اهمیت موضوع، نگفتیم حتما سه سال، گفتیم تا سه سال. این کار را می‌شود یک‌ساله انجام داد. بعضی‌ها بد برداشت می‌کنند و می‌گویند حتما تا سه سال، اما من می‌گویم نه؛ اگر شرایط مهیا و اعتبار هم باشد، یک‌ساله می‌توانیم انجام دهیم. ان‌شاءا... شاید شرایط بهتر شد و پول بهتری بتوانند بدهند، چون در شروع کار هستیم.»
دهم مرداد کارشناسان و استادان دانشکده‌های منابع طبیعی و سازمان حفاظت از محیط‌زیست دور هم جمع شدند تا درباره چالش تزریق قطره چکانی اعتبار اجرای طرح تنفس بحث کنند؛ نشستی که در خاتمه‌اش رحمانی، رئیس انجمن اعضای هیات‌علمی موسسه جنگل‌ها و مراتع می‌گوید با وضعی که پیش آمده است طرح تنفس اگر شکست هم نخورد، کندی‌اش موجب رونق سوءاستفاده‌ها خواهد شد.
«کار کردن در جنگل می‌تواند چند حالت داشته باشد؛ یکی اینکه واقعا بهره‌برداری متوقف شود و جنگل را حفاظت کند؛ حفاظت فیزیکی که این هم یک کار است. یکی دیگر اینکه شما جنگل را حفاظت و احیا می‌کنید یعنی می‌روید در جنگل و کار می‌کنید. باید درخت بکارید و تمام جاهایی را که خالی از درخت شده است با درخت پر کنید. برای این کار باید نهالستان‌ها را فعال کنید و تولید نهال داشته باشید؛ شرکت‌های مختلف را فعال کنید تا بتوانند کار احیا را انجام دهند و کار مطالعاتی بعدی و پایش را باید در برنامه داشته باشیم که ببینیم در جنگل‌ها چه چیزی اتفاق می‌افتد. اینها نیاز به کار و سرمایه‌گذاری دارد. دولت می‌گوید شما کارهایتان را تقسیم‌بندی کنید. سال اول نمی‌خواهد همه این کارها را به یکباره انجام دهید، در سال‌های مختلف انجام دهید؛ برای همین بودجه را کمتر در نظر می گیرد، ولی وقتی آن بودجه، مثلا 80 میلیارد به 30 میلیارد برسد، یعنی اینکه حتی شما آن حفاظت صرف و آن حداقل را هم نمی‌توانید انجام دهید وقتی این پول داده نشود؛ یعنی حفاظت جنگل‌ها به درستی انجام نمی‌شود و قاچاق چوب نیز اضافه می‌شود و در نهایت این طرح با شکست مواجه می‌شود.»