در اواسط آذر ماه ۹۵ سرانجام مقاومت شیعیان نیجریه جواب داد و دادگاه عالی نیجریه طی حکمی اعلام کرد شیخ ابراهیم زکزاکی به همراه همسر وی ظرف مدت ۴۵ روز آزاد شود که این زمان در روز دوشنبه ۲۷ دی ۱۳۹۵ به پایان رسید اما ایشان آزاد نشدند. همچنین اخیرا حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضاییه، پیگیری حقوقی مسائل و قضایای بین المللی را بسیار مهم دانستند و تأکید کردند که قوه قضاییه باید در موضوعاتی همچون حمایت از شخصیت های مظلوم دنیا مانند شیخ زکزاکی از جایگاه حقوقی وارد شود و نظر حمایتی و یا مخالفت خود را قاطعانه اعلام کند تا در دنیا منعکس شود.
در همین راستا و برای اطلاع از آخرین وضعیت شیخ زکزاکی رهبر جنبش اسلامی نیجریه، با شیخ «حسن بالا» عضو جنبش اسلامی نیجریه گفتگویی صورت گرفته که مشروح آن را مطالعه می‌کنید.
*آخرین وضعیت شیخ زکزاکی و همسر وی چگونه است؟ آیا دولت نیجریه امکان ملاقات نزدیکان با شیخ را فراهم می کند؟ وضعیت جسمانی شیخ زکزاکی به چه صورت است؟
دولت نیجریه اجازه انتشار هیچ خبری از وضعیت شیخ زکزاکی و همسر وی را نمی دهد. واقعیت این است که ما به صورت دقیق نمی دانیم اکنون شیخ زکزاکی و همسر وی در کجا زندانی هستند و از آنها نگهداری می شود. اما آنچه که تا به امروز به اثبات رسیده این است که هیچگونه خدمات پزشکی توسط دولت نیجریه به شیخ زکزاکی و همسر وی که هر دو نیز زخمی هستند، ارائه نمی شود. با وجود اینکه چشم راست شیخ زکزاکی به دلیل آسیب های فراوان به درمان فوری احتیاج دارد، اما هیچ مساعدتی به او از سوی دولت نیجریه نمی شود. همسر شیخ زکزاکی نیز که به دلیل حملات وحشیانه ارتش نیجریه آسیب دیده است، همچنان از این آسیب ها رنج می برد اما رسیدگی به وی نمی شود.
*آیا پس از صدور حکم آزادی شیخ زکزاکی توسط دادگاه نیجریه ای هیچ اقدامی از سوی دولت برای آزادی وی صورت نگرفته است؟
دولت نیجریه همچنان از عمل کردن به حکم صادره از سوی دادگاه نیجریه امتناع می کند. با وجود اینکه ماه ها از صدور آن حکم سپری می شود، اما همچنان شاهد تداوم بازداشت غیرقانونی شیخ زکزاکی هستیم. دولت نیجریه نیز در این زمینه پاسخگو نیست. اینکه آنها چرا و به چه دلیل حکم قانونی صادره از سوی دادگاه را اجرا نمی کنند، مسأله ای است که با تعجب ما مواجه شده است. طبق قانون، دولت باید به احکام صادره از سوی دادگاه عمل کند و هرگونه تخطی در این زمینه، جرم محسوب می شود. با این حال، همه چیز در خصوص آزادی شیخ زکزاکی در هاله ای از ابهام قرار دارد.
*تحلیل شما از سکوت جامعه بین الملل در قبال حبس شیخ زکزاکی رهبر شیعیان نیجریه چیست؟ به نظر شما آیا جامعه جهانی به مسئولیت خود در قبال بازداشت غیرقانونی شیخ زکزاکی عمل کرده است؟
خیر اینطور نیست. جامعه جهانی هیچگاه در طول این دو سال به مسئولیت خو در قبال بازداشت شیخ زکزاکی عمل نکرده است. متأسفانه آنچه که از جامعه جهانی در طول این مدت مشاهده شده، چیز جز سکوت نبوده است. سکوت جامعه جهانی حتی صدای مردم نیجریه را نیز درآورده است. با وجود اینکه مدت زیادی از بازداشت شیخ زکزاکی و همسر وی سپری می شود، اما مردم نیجریه همچنان به برگزاری تظاهرات ضد دولتی ادامه می دهند. مردم همچنین به سکوت جامعه جهانی نیز معترض هستند. ما خواستار شکسته شدن این سکوت هستیم تا بتوانیم حقوقی را که دولت نیجریه از مسلمانان ضایع کرده است، بازگردانیم.
*مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال مسأله شیخ زکزاکی در نیجریه و عملکرد آن در این زمینه را چگونه ارزیابی می کنید؟
جمهوری اسلامی ایران از زمان ربوده شدن شیخ زکزاکی توسط دولت نیجریه مواضع ارزشمندی در حمایت از وی و مسلمانان نیجریه اتخاذ کرده است. ما از اتخاذ چنین مواضعی قدردانی می‌کنیم. همچنین در عرصه دیپلماتیک نیز جمهوری اسلامی ایران برای آزادسازی شیخ زکزاکی گام هایی را برداشته است که امیدواریم در نهایت به نتیجه برسد. در هر صورت، ایران ازجمله کشورهای حامی مسلمانان در نیجریه محسوب می شود که تاکنون اقداماتی را در حمایت از آنها صورت داده است.
*برخی اخبار حاکی از آن هستند که عربستان سعودی نیز در سرکوب مسلمانان در نیجریه نقش آفرینی می کند. آیا این اخبار صحیح است؟ آیا عربستان در این خصوص نقشی دارد؟
بله عربستان سعودی در قلع و قمع مردم نیجریه نقش آفرینی می کند. سعودی ها روابط بسیار نزدیکی با دولت محمد بوهاری دارند و از همین روابط برای اعمال فشار بر مسلمانان نیجریه بهره‌برداری می کنند. امروز سرکوب گسترده مسلمانانِ حامی شیخ زکزاکی در نیجریه با حمایت عربستان سعودی انجام می شود. کسی نمی تواند نقش عربستان در حوادث دو سال گذشته نیجریه را انکار کند و یا با توجیه های مختلف بر آن سرپوش بگذارد.
*آیا جنبش اسلامی نیجریه برای آزادی شیخ زکزاکی از بند دولت نیجریه اقدامی را در عرصه حقوقی صورت داده و یا خواهد داد؟
ما پیشتر نیز اعلام کرده بودیم که در عرصه حقوقی اقداماتی را برای آزادی شیخ زکزاکی انجام داده ایم. کانون وکلای نیجریه بارها و بارها در محافل بین المللی این مسأله را مطرح کرده و اکنون نیز آن را پیگیری می کنند. این مسأله و پیگیری های مربوط به آن همچنان ادامه دارد. جنبش اسلامی نیجریه در یکی از آخرین تحرکات خود در این زمینه از دولت محمد بوهاری در اتحادیه آفریقا شکایت کرده و خواستار پایان دادن هرچه سریعتر به اسارات شیخ زکزاکی شده است. پیگیری های حقوقی در محافل برون مرزی برای آزادی شیخ زکزاکی قطعا ادامه پیدا خواهد کرد.