کافی است برای دقایقی هم که شده در صفحات شبکه اجتماعی اینستاگرام گشتی بزنید تا با انواع و اقسام تبلیغات در حوزه سلامت روبهرو شوید.
به گزارش گروه دیگر رسانه های خبرگزاری دانشجو، از جراحی بینی گرفته تا لوازم آرایشی بهداشتی و خدمات پوست و ناخن که خیلیهایشان از سوی پزشکان و مراکز مجاز ارائه نمیشوند بلکه گاهی وقتها یک سلبریتی در صفحه شخصی خودش مبلغ داروهای یک کمپانی داروسازی میشود و پورسانتش را میگیرد و خیلی وقتها هم اینفلوئنسرهای اینستاگرامی برای شرکتهای لوازم آرایشی بهداشتی یا مراکز خدمات بهداشتی و جراحیهای زیبایی تبلیغ میکنند و صفحات اینستاگرامی این افراد به نوعی مرجع مراجعه افرادی است که به دنبال خدمات پزشکی و زیبایی هستند. حالا پس از سالها فعالیت سلبریتی و اینفلوئنسرها و در کنارشان افراد پزشک و غیر پزشک در حوزه کالاها و خدمات سلامت محور فعالند. سازمان نظام پزشکی به صرافت افتاده تا سیل تبلیغات بیضابطه کالاها و خدمات سلامت در فضای مجازی و شبکه اجتماعی اینستاگرام را ساماندهی کند.
تبلیغات بیضابطه کالاها وخدمات سلامت محور در شبکههای اجتماعی روز به روز بیشتر میشود. نکته قابل تأمل اینجاست که نبض اصلی این تبلیغات در دست سلبریتیها و اینفلوئنسرهای این شبکههای اجتماعی است که به لطف فالوورهای زیادشان امتیاز این تبلیغات را بهدست آوردهاند و صفحات اینستاگرامی آنها به منبع درآمدی جدید برایشان تبدیل شده است. تبلیغات این صفحات خیلی وقتها برای افرادی که به آنها اعتماد و به نسخههای پیچیده شده در این تبلیغات اعتماد میکنند، گران تمام میشود. اوج چالش زایی تبلیغات دارو و خدمات سلامت محور توسط سلبریتیها و چهرهها را در ماجرای ویدیوی تبلیغاتی مهناز افشار برای داروی نالوکسان شاهد بودیم.
جاماندن نظام پزشکی از سلبریتیها کمتر از یکسال پیش بود که توصیههای مهناز افشار برای تزریق آمپول نالوکسان برای پیشگیری از اعتیاد با واکنش جدی پزشکان و کارشناسان عرصه سلامت مواجه شد. کیانوش جهانپور، سخنگوی وقت سازمان غذا و دارو اظهارنظر این بازیگر را سراسر اشتباه خواند و تأکید کرد: «داروی نالوکسان دارویی اورژانسی است که حتماً باید با تجویز پزشک و در بیمارستان تزریق شود.»
به گفته وی بههیچوجه تزریق خودسرانه و خودتجویزی آن توسط افراد غیرپزشک نمیتواند برای بیمار مفید باشد. سخنگوی سازمان غذا و دارو خطاب به این افشار توصیه کرد: «سلبریتیها در مسائلی که ربطی به آنها ندارد، دخالت نکنند؛ به حرفه خودشان مشغول باشند و امر دارو و درمان را به اهل فن آن بسپارند.»
شکستن حریم خصوصی بیماران ساماندهی و نظارت بر تبلیغات سلامت محور از سوی نهادهای مسئول همچون نظام پزشکی باید خیلی پیشتر از اینها اتفاق میافتاد، اما در خلأ این نظارت انواع و اقسام تبلیغات غیرعلمی از سوی پزشکان و غیرپزشکان و حتی پزشکانی که تخصص لازم را ندارند همچنان در این شبکه اجتماعی ادامه دارد. این تبلیغات خیلی وقتها با شکستن حریم خصوصی بیماران و به نمایش تصاویر چهره یا بدن نیمه عریان مراجعهکنندگان در تبلیغات مربوط به خدمات زیبایی همراه است. انتشار فیلمهای اتاق عمل در شبکههای اجتماعی تا بدانجا رسیده بود که وزارت بهداشت استفاده از تلفن همراه در اتاق عمل را ممنوع کرد، اما به سراغ اینستاگرام که بروید ردپایی از این ممنوعیت را مشاهده نمیکنید.
حالا نظام پزشکی هر چند دیرهنگام، وارد عرصه ساماندهی این تبلیغات شده است. فربد رهنما، مدیرکل نظارت سازمان نظام پزشکی کشور با اشاره به آزاد بودن تبلیغات امور پزشکی در اینستاگرام میگوید: «تبلیغ در تمام شبکههای اجتماعی فضای مجازی، مشمول قانون و نظارت مستقیم سازمان نظام پزشکی است و اگر پزشکی بخواهد در فضای اینستاگرام تبلیغ کند، باید مطابق قانون با مراجعه به سازمان نظام پزشکی منطقهای که کار میکند، درخواست مجوز تبلیغات کند.»
به گفته وی، رصد تبلیغات فضای مجازی به ویژه تبلیغات پزشک نماها، توسط این سازمان از سال گذشته آغاز شده و اقدامات مناسبی در این راستا صورت گرفته و ۲۱۰ شعبه سازمان نظام پزشکی در سراسر کشور فعال هستند و همکاری مناسبی از سوی جامعه پزشکی، سازمانهای نظام پزشکی و پلیس فتا صورت گرفته است.
پاسخ به انتقاد پزشکان برخلاف انتظار برخی پزشکان به این اقدام سازمان نظام پزشکی روی خوشی نشان ندادهاند. استدلال آنها این است که نظام پزشکی تنها روی صنف پزشک کنترل دارد و همین امر موجب میشود تا کاری که برای پزشک ممنوع است، از سوی سایر اصنافی همچون آرایشگاهها یا پرستار و بهیار انجام بگیرد و هیچ کسی هم نتواند جلوی آنها را بگیرد. حسین کرمانپور، مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی در گفتگو با «جوان» این انتقاد را اینگونه پاسخ میدهد: «ما به سایر اصناف دسترسی نداریم و برای پالایش اینستاگرام از تبلیغات خلاف و شارلاتانها مجبوریم از همکاران خودمان شروع کنیم. در واقع میخواهیم به همکاران خود هشدار دهیم، چون قرار است با متخلفان این حوزه برخورد شود، اگر پزشکی در تبلیغاتش اصول را رعایت نکرده زودتر پالایش خود را آغاز کند.» وی میافزاید: «طبق توافق با پلیس فتا و قوه قضائیه بناست تا با تمام متخلفان در تبلیغات حوزه سلامت در این شبکه اجتماعی برخورد شود.» به گفته کرمانپور بناست تا تبلیغات حوزه فضای مجازی نظاممند شود و مردم وقتی این تبلیغات را میبینند، بدانند این تبلیغات مجوز دارد و خاطر جمع باشند. مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی تأکید میکند: «برخورد با متخلفان هم شامل همکارانی میشود که خطوط قرمز را رعایت نمیکنند و هم افرادی که اصلاً پزشک نیستند و از این فضا برای تبلیغات غیرمجازشان سوءاستفاده میکنند.»