گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو-عباس اسماعیل گل؛ ماههای محرم و صفر امسال تحت تاثیر شیوع کرونا قرار دارد و قاعدتا فضای عزاداریها هم تحت تاثیر این فضا قرار میگیرد. از سویی جامعه مداحان و وعاظ کشور از ابتدای سال و با توجه به شیوع ویروس کرونا، منتظر اعلام شرایط برپایی مراسمهای عزاداری در ماه محرم بودند که سخنرانی مقام معظم رهبری درباره عزاداری در ماه محرم، تکلیف را برای همه یکسره کرد. رهبر معظم انقلاب در این باره تأکید کردند: «همه سوگواران حسینی، هیأتها و مداحان موظفند به هر چه ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام میکند عمل کنند، زیرا موضوع بسیار مهم است. در عزاداریها معیار آن چیزی است که ستاد ملی کرونا اعلام میکند. بنده هر چه آنها لازم بدانند مراعات خواهم کرد. توصیه و تأکید من به همه عزاداران، هیئات، منبریها و مداحان نیز این است که ضوابط ستاد ملی کرونا باید رعایت شود، چرا که اگر همین مقدار مراقبت و کنترل هم سست شود، فاجعهای بزرگ پدید خواهد آمد».
مطمئننا مسؤولان تکیهها و هیأتها بر اساس دستورالعمل ستادملی مبارزه با کرونا مراسم های محرم و صفر را برپا خواهند کرد. اما این بدان معنا نیست که عزاداری برای سیدالشهدا تعطیل خواهد بود بلکه بابد یا توجه به شرایطی کرونایی کشور، مراسم ها را برگرار کرد تا خدای ناکرده بهانه ای دست دشمنان اسلام داده نشود. اما از سوی دیگر محدودیت های ایجاد شده برای مراسم عزاداری امسال محرم صفر بخاطر کرونا، میتواند یک فرصت ویژه برای جامعه مداحان و وعاظ فراهم کند تا با احیای سنت هایی چون تهدید کرونا را به فرضت تبدیل کنند.
اما بهلول حبیبی زنجانی شاعر و مداح نام آشنای آذری زبان که سالها با مداحی در حسینیه اعظم زنجان برای مردم زنجان به مدیحه سرایی میپردازد این روزها و در ایام کرونایی محرم، شرایط متفاوتی را پشت سر میگذارد که در گفتگو با خبرگزاری دانشجو از رسم و رسومات مشهور زنجانی ها در ماه محرم و همچنین شرایط عزاداری در ماه محرم سخن به میان آوده است که در ادامه از نظرتان میگذرد:
آقای بهلول حبیبی زنجانی مردم آذری زبان شما را ببیشتر به عنوان شاعر آینی میشناسند یا مداح اهل بیت (ع)
در ابتدای این گفتگو در خصوص پیشینه فعالیت خود باید بگویم، بنده سالهاست که در دستگاه امام حسین(ع) به نوکری مشغول هستم و از همان دوره نوجوانی سعی کردم در وصف اهل بیت(ع) به شعرسرایی بپردازم و پس از مدتی تصمیمی گرفتم خودم اشعارم را مدیحه سرایی کنم.
البته در همین راستا هم به یک سبک متفاوت رسیده اید؟
وقتی مردم اشعار را از زبان شاعر بشنوند یک حس و حال خاصی دارد چون شاعر شعرش را با شناخت عمیق و با تمام وجود برای مستمع می خواند، من هم سعی میکنم اشعارم را به حس و حال حماسی برای مستعع دکلمه کنم و برخی مواقع هم با توجه به فضای مراسم اشعار را در قالب مداحی روایت میکنم.
شما از آن دست مداحانی هستید که تجریه مداحی در کشورهای مختلف هم دارید، برایمان از فضا مداحی در این کشورها بگویید.
بنده در کشورهای اسلامی و غیراسلامی مختلفی اعم از روسیه، ازبکستان، ترکیه، آذربایجان و... افتخار مداحی برای اهلبیت(ع) داشتهام که این مداحیها همیشه از چند جنبه مورد اهمیت بوده است. معمولا در مراسمهایی که در خارج از کشور برگزار میشود و مداحان مختلف ایرانی در آنجا حضور پیدا میکنند، بخش عمدهای از مستمعین را ایرانیهای مقیم آن کشورها تشکیل میدهند که با مداحی مداحان، خاطرات عزاداری در ماههای محرم و صفر برایشان زنده میشود و در کشور غریب، یک حال و هوایی تازه میکنند. معمولا یک بخشی از مستمعان مداحیهای ما در مراسمهای خارج از کشور، مردم اهل سنت یا غیرمسلمان آن کشورها هستند که این اتفاق برایشان از چند وجه قابل تامل است؛ از یک سو تماشای شور و اشتیاق عزاداران حسینی برایشان یک علامت سوال بزرگ به وجود میآورد که معمولا پس از مراسم با بحث و تبادل نظر با شیعیان همزبان و هموطن خود، تشنه کسب اطلاعات بیشتر درباره اهلبیت(ع) میشوند و چه بسا بسیاری از این افراد با رفت و آمد در چنین مراسمهایی در نهایت مسلمان و شیعه میشوند.
از این موضوع بگذریم و به حال و هوای عزاداری محرم امسال برسیم
بله متاسفانه شرایط کرونایی کشور، همه چیز را تحت تاثیر قرار داده است و مسلما عزاداری های ماه محرم هم از این قاعده مستثنی نبوده است و مردم زنجان هم امسال شرایط سختی ار در ماه محرم تجربه میکنند
چطور؟
زنجان همانند سایر شهرها رسم و رسومات اصیلی برای عزاداری دارد، که همه این مراسم ها هم برای مردم زنجان عزیز بوه است به خاطر شرایط کرونایی با تعطیلی و با محدودیت هایی روبرو شده است.
از این رسم و رسومات برایمان بگویید.
شاید یکی از مشهورترین آئین های عزاداری مردم در زنجان مراسم آیین طشت گذاری باشد، و به نوعی همیشه این آیین به عنوان مراسم آغازین ماه محرم تلقی میشود که در روزهای اول ماه محرم صورت میگیرد که متاسفانه امسال این اتفاق آنطور که باید نیفتاد . درباره این مراسم باید گفت، این مراسم از سه رور پیش از آغاز محرم شروع می شود به گونه ای که طشتی را به نشانه لبان تشنه امام حسین(ع) و اصحابش پر از آب می کنند و بعد از عزاداری، این آب در میان مردم توزیع می شود و البته رسم و رسومات دیگری هم در زنجان وجود دارد.
اما قبول دارید مردم ایران عزاداری محرم در زنجان را با عزاداری خاص حسینیه اعظم زنجان میشناسند
به نظر بنده عزاداری حسینیه اعظم زنجان یکی از مهم ترین الگوهای عزاداری در کشور است که خیلی از مردم ایران و حتی کشورهای مسلمان هم شهر زنجان را با عزاداری در حسینیه زنجان میشناسند.
یکی از ویژگی های خاص عزاداری در حسینیه اعظم زنجان حضور پرشور و خاص جمیعتی در این مراسم است که چیزی حدود 300 هزار نفر به شکلی منظم و خاص در این مراسم عزاداری می کنند که این مراسم در فهرست میراث معنوی کشور هم به ثبت رسیده است.
بنده هم چند سالی است افتخار مدیحه سرایی در این مراسم عزاداری در حسینیه اعظم را دارم و واقعا مداحی برای این جمعیت عاشق حسین(ع) وصف ناپذیر است که امسال بخاطر شرایط کرونایی از آن محرم هستیم.
البته آقای زنجانی این مراسم به لحاظ نذورات هم هر ساله رکورداد بوده است
بله چند وقت پیش بود که در خبری اعلام شده بود که حسینیه اعظم زنجان به عنوان دومین قربانگاه جهان اسلام بعد از مکه شناخته میشود که رقمی حدود ۱۱ هزار دام در این ایام قربانی می شوند که مسلما امسال این شرایط متفاوت است و خیرین طی این روزها سعی میکنند که بخشی از این نذورات را در قالب کمک مومنانه میان مردم پخش کنند.
در این روزهای کرونایی و محدودیت های بوجود آمده شما و سایر مداحان حسینیه اعظم زنجان چه میکنید؟
ما هم سعی میکنیم خود را مطابق با شرایط وقف دهیم زیرا پرچم حسین (ع) نباید زمین باشد و ما هم در قالب روضه های خانگی و فضای آنلاین سعی میکنیم در کنار مستمعین باشیم و به نوکری خود برای امام حسین(ع) ادامه دهیم.
البته این روزها تصاویر زیبایی از مداحان در فضای مجازی پخش میشود که میتوان به حرکت زیبای حاج محمود کریمی اشاره کرد و همچنین حضور فعال حاج مهدی رسولی مداح جوان زنجانی در پویش هر کوچه یک حسینیه اشاره کرد که این جوانان باعث افتخار جامعه مداحی هستند و مسلما الگوی خوبی برای سایر مداحان محسوب میشوند.