به گزارش گروه دیگر رسانه های خبرگزاری دانشجو، خبر خودکشی رضا؛ کودک کاری که به خاطر حضور در برنامه «ماه عسل» در جامعه شناخته شده بود، به سرعت در فضای مجازی منتشر شد. کودکی که در آن برنامه در پاسخ به سوال احسان علیخانی که از او درباره آرزوش پرسیده بود، گفت: «چون از صبح تا شب سرکار هستم، وقت نکردم به آرزو داشتن فکر کنم». همین بخش از مصاحبه او با این برنامه تلویزیونی تا چند روزی بعد از انتشار خبر فوت این کودک کار دست به دست می شد تا فقر اقتصادی به عنوان دلیل اصلی اقدام به خودکشی رضا تلقی شود. موضوعی که این روزها گریبان خیلی از خانواده ها را گرفته و پیش تر نیز خبرهایی از خودکشی دانش آموزان در شهرهای مختلف کشور منتشر شده بود. بالا رفتن آمار خودکشی در میان نوجوانان و جوانان و به صدا در آمده زنگ هشدار در این حوزه باعث شد تا برای پیدا کردن چرایی این مهم به سراغ محمدرضا محبوب فر، آسیب شناس اجتماعی و عضو انجمن جامعه شناسی ایران برویم.
محبوب فر گفت: بخشی از دلیل خودکشی که این کودک کار که در برهه ای هم مهمان یکی از برنامه های تلویزیونی بود، ناشی از آن است که مدیریت آسیب های اجتماعی در کشور ما خود آسیب زا بوده و تولید آسیب اجتماعی می کند؛ چرا که اورژنس اجتماعی ای که در کشور تحت عنوان 123 راه اندازی شده تا امروز اقدام عملی موثری برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی در کشور انجام نداده و حتی آسیب های اجتماعی این روزها بیشتر هم شده است. از سوی دیگر طی یکی و دو سال گذشته و بالاخص امسال جمعیتی به زیر خط فقر سقوط کرده اند و فقر مطلق به صورت آشکار در گوشه گوشه شهرهای کشور مشاهده می شود؛ به همین دلیل است که می بینیم این کودک کار در برنامه رسانه ملی اعلام کرده بود که چون از صبح تا شب سرکار بوده حتی وقتی برای فکر کردن به آرزوهایش هم نداشته و بالاخره در سن 18 سالگی به زندگی خود پایان داد.
وی با تاکید بر اینکه این مسئله برای کشور ما و نظام اسلامی خجالت آور است که شرایط به گونه ای باشد که یک نوجوان اعلام کند حتی فرصت آرزو داشتن پیدا نکرده است، ادامه داد: امروزه زوجین اصلا اقدامی برای فرزندآوری نمی کنند تا جایی که آمار زاد و ولد در کشور به شدت کاهش یافته و حتی می توان به جرات گفت که فرزندآوری به صفر متمایل شده است، همچنین مردم درگیر آمار مرگ و میر زودرس هستند که همه این مولفه ها به دلیل فقر و محرومیت موجود در جامعه است. طبیعتا اینکه عنوان می شود مشکلات دیگری هم در افزایش میزان خودشکی دخیل هستند را کتمان نمی کنم، اما آنها در اولویت بعدی قرار دارند.
این پژوهشگر حوزه آسیب های اجتماعی اظهار داشتک امروزه جمعیت زیادی در زیر خط فقر هستند و قطعا این قشر در شرایط فعلی تنها فرصت دارند که زنده بمانند نه اینکه زندگی کنند، چرا که زندگی کردن یعنی آرمان گرایی، آرزو داشتن، تامین رفاه و ... اما برای بسیاری از خانواده ها چنین فرصتی وجود ندارد. همچنین امروز حدود 15 میلیون نفر مجرد در کشور داریم و جمعیت قطعی مجردها 13 میلیون نفر است و قطعا این سبک زندگی عوارض روحی و روانی زیادی برای افراد دارد. متاسفانه امروز دیگر جوانان تلاشی برای زندگی کردن ندارند و تنها دغدغه شان زنده ماندن است.
محبوب فر تصریح کرد: متاسفانه مردم علاوه بر فقر اقتصادی، گرفتار فقر فکری و فرهنگی هم شده اند؛ چرا که علی رغم راه اندازی سامانه 123 یا همان اورژانس اجتماعی و وجود مراکز مشاوره در اقصی نقاط کشور ، نیازی به کمک گرفتن از این مراکز نمی بینند و این اوج فاجعه به شمار می رود. گرفتاری های معیشتی امروز در جامعه به حدی است که ضعف های فکری و فرهنگی را هم به دنبال آورده است. در حال حاضر خانواده هایی را داریم که هم پدر و هم مادر به صورت 2 شیفت در حال کار کردن هستند، حال تصور کنید اگر در چنین خانواده ای مشکل روحی برای اعضا وجود داشته باشد این افراد اصلا فرصت اندیشیدن به این مهم و گرفتن آموزش برای رفع آن را دارند؟ قطعا خیر.
خودکشی یکی از شیوه های اعتراضی به وضعیت موجود است
عضو انجمن جامعه شناسی ایران با تاکید بر اینکه معتقدم شیوه مدیریتی اداره کشور در همه حوزه ها باید تغییر کند، افزود: هم در اقتصاد، هم سیاست، فرهنگ و ... نیاز به تغییر در شیوه مدیریتی داریم؛ چرا که نمی توان عنوان کرد می خواهیم معضل خودکشی را در کشور رفع کنیم اما این کار بدون پرداخت به مسائل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی انجام شود. قطعا این حوزه ها به یکدیگر وابسته هستند و اگر تحولی در شیوه اداره کشور ایجاد نشود مشکلات معیشتی مردم و در پی آن مشکلات روحی و روانی و اجتماعی در آینده بیشتر خواهد شد و قطعا شاهد افزایش پدیده خودکشی در میان گروه های سنی دیگر جامعه خواهیم بود.
وی گفت: خودکشی صرفا مختص نوجوانان و جوانان نیست بلکه خودکشی در کشور شامل سنین بالاتری از میانسالی تا سالمندی هم شده است. موضوع دیگر هم اینکه معتقدم مردم به وضعیت موجود در اداره کشور معترض هستند و اعتراضات خودشان را به شیوه های مختلف بیان می کنند و یکی از شیوه ها همین خودکشی است، در مقابل یکی دیگر از شیوه ها برای اعلام نارضایتی همین سرقت و زورگیری در سطح کشور است که این روزها آمار آن هم افزایش پیدا کرده است. خشونت در محیط کار و خانواده هم دیگر از شیوه های اعتراضی است، در اصل فرد نسبت به وضعیت موجود معترض است و این اعتراض را با پرخاشگری به دیگر افراد نشان می دهد. به همین دلیل است که می بینیم امروز همسرازاری، کودک آزاری، فرزندآزاری و ... هم افزایش پیدا کرده است.
این پژوهشگر حوزه آسیب های اجتماعی تصریح کرد: در سال ای 96 و 98 هم دیدیم که اعتراضات به جامعه کشیده شد اما این روزها بخشی از این اعتراضات به صورت خودکشی، خشونت و زورگیری نمود پیدا کرده است، از این رو نمی توان صرفا با ورود جامعه شناسان توقع رفع این مشکلات را داشت؛ چرا که آسیب های اجتماعی چند وجهی هستند و صرفا از دست رواشناسان و متخصصین رفتارشناسی و اسیب شناسی اجتماعی تا زمانی که بستر مولد آسیب های اجتماعی است، کاری بر نمی آید. امروزه بستر که همان شرایط اقتصادی، فقر و محرومیت است، باعث ایجاد آسیب های اجتماعی می شود، در حالی که اگر وضع اقتصادی جامعه تغییر کند و رفاه و معیشت مردم تامین شود، خود به خود وضعیت دگرگون خواهد شد و مشکلات فرهنگی هم از طریق آموزش ها حل می شود.
منبع: خبرنامه دانشجویان ایران