به گزارش گروه دیگر رسانه های خبرگزاری دانشجو، دستفروشی از جمله مشاغل کاذبی است که با گسترش شهرنشینی و افزایش جاذبه های شهری ظهور کرد؛ این پدیده از دیرباز در نتیجه مهاجرت افراد کم بضاعتی که به دلیل نداشتن شغل مناسب راهی شهرهای بزرگتر شدند به وجود آمد این افراد کم درآمد برای امرار معاش و تأمین نیازهای خود در خیابان ها و معابر شهری به این کار مشغول بودند که اغلب جای ثابتی برای این کار داشتند اما امروزه این وضعیت تغییر کرده و دستفروشی از سطح شهر به قطاهاری مترو راه یافته و مترو را به بازارچه هایی سیار تبدیل کرده است.
در حقیقت افرادی که به این کار روی می آورند کسانی هستند که تا حدود زیادی از سایر مشاغل رسمی جا مانده اند و دستفروشی آخرین انتخابی است که می توانند به عنوان منبع درآمدی از آن استفاده کنند و این شغل به نوعی برای آنها به تنها وسیله امرار معاش تبدیل شده است بنابراین اکثر افرادی که بیکار هستند و از مشاغل رسمی جا مانده اند به خاطر برخی مزیت هایی که دستفروشی برایشان دارد مانند استقلال کاری، عدم نیاز به مهارت و سرمایه خاص، فرار از اجاره و مالیات و درآمد مناسب به این کار ترغیب می شوند و این شغل را ادامه می دهند. همچنین در زمینه فرار از اجاره و مالیات در گذشته مشاهده شده بود که بسیاری از دستفروشان در کنار بازاریان اقلامی را به فروش می رساندند بازاریان نیز از این وضعیت ابراز نارضایتی کردند که چرا باید در چنین شرایطی که دستفروشان مالیات نمی پردازند اما آنها مالیات های بسیاری را متحمل می شوند رقابت کنند.
دستفروشانی که در مترو فعالیت دارند از طیف ها و دسته های مختلفی هستند مثلا عده ای از آنها دستفروشی را از دیرباز از پدران خود به ارث برده اند، عده ای زنان سرپرست خانوار هستند که میزان درآمد دریافتی شان پاسخگوی امورزندگی نیست؛ عده ای دیگر کودکان کار بدسرپرست یا بی سرپرست هستند که به جای تحصیل، کار می کنند و دسته ای از افراد هم هستند که از این فضا سوءاستفاده می کنند و به صورت باند و شبکه ای به کارهایی غیرقانونی و مجرمانه می پردازند یا اینکه به صورت سازماندهی شده مشغول به فروش اقلامی در مترو می شوند.
این دستفروشان در خیابان ها و در وسایل حمل و نقل عمومی بویژه مترو به صورت سیار یا ثابت کالاهایشان را می فروشند اما این امر نارضایتی بسیاری از مسافران را به همراه داشته و دارد خصوصا در شرایط امروز که بحران کرونا نیز وجود دارد ازدحام دستفروشان احتمال ابتلا به این بیماری را دو چندان می کند که سلامتی خودشان و مسافران را در معرض خطر قرار می دهند و مسافران از این جهت هم از حضور دستفروشان در مترو بسیار نگران و ناراضی هستند و از آنجایی که این مسئله تا به امروز حل نشده است با وجود شرایط اقتصادی که بحران کرونا نیز به این امر دامن زده است اکنون روز به روز بر تعداد این دستفروشان در مترو افزوده می شود و به معضلی تبدیل شده که هنوز که هنوز است به صورت حل نشده باقی مانده است.
پدیده دستفروشی علاوه بر ایجاد مشکلات آشکاری که هرروزه در مترو مشاهده می شود آسیب هایی به محیط پیرامون وارد می کند و صدمات اجتماعی، فرهنگی و شخصیتی به همراه دارد و سیمای کالبدی شهر و مترو را نازیبا و تلخ می کند اما با توجه به وجود این مشکلات ناشی از حضور دستفروشان، کشور در شرایط اقتصادی نابه سامانی به سر می برد به همین دلیل افراد بسیاری که در این شرایط بحرانی بیکار شده اند برای تأمین نیازهای زندگی به این شغل روی آورده اند و بر تعدادشان افزوده شده است. به نظر می رسد هرچقدر که تعداد دستفروشان چند برابر شود امکان حل این معضل در آینده نیز به همان اندازه سخت تر و ناممکن تر خواهد شد و در نهایت به مسئله ای پیچیده تر و رها شده تبدیل می شود.
بنابراین با توجه به آنچه گفته شد یادآوری این نکته ضروری است که چه راهکارها و برنامه هایی باید برای برون رفت از این بحران به کار گرفته شود؛ ریشه این پدیده اجتماعی به قدری پیچیده شده است که قطعا نیازمند بررسی ها و برنامه ریزی های دقیق تر مسئولان به صورت بلندمدت و هدفمند است و اگر در جهت حل این مشکل اقدامی صورت نگیرد و ریشه های آن همچنان بررسی نشود حل آن در آینده به مراتب مشکل تر خواهد شد و شاید اصلا ناممکن شود بنابراین این برنامه ها بایستی با همکاری تمامی مسئولین اجرا شود زیرا تا به امروز مشاهده شد که برخوردهای غیرریشه ای، مقطعی و سیاست های افراطی راه به جایی نبرده است و هرروز این مسئله نه تنها بهتر بلکه تشدید هم شده است.
امروزه این مسئله به قدری ریشه دار شده که نیازمند برنامه های اساسی است؛ در سالهای اخیر برای حل این مشکل طرح هایی مانند ساماندهی دستفروش ها در شهر اجرا شد اما نتیجه ای در بر نداشت حتی فشارهای مأموران مترو تأثیر چندانی نداشت بنابراین ریشه مسئله را باید در زیرساخت های اقتصادی و اجتماعی جامعه جستجو کرد.
یکی از راهکارهایی که کارشناسان پیشنهاد کرده اند شناسنامه دار کردن و ساماندهی منظم و برنامه ریزی شده دستفروشان است؛ ساماندهی دستفروشان نه به این معنا که با جمع آوری کامل صورت مسئله پاک شود بلکه منظور از جمع آوری دستفروشان ، انتقال بی دردسر آنها به مکان های معین است به گون های که عمده مشکلات ناشی از حضور آنها در مترو برطرف شود بنابراین جمع آوری و حذف کامل دستفروشان توصیه نمی شود چرا که قطعا آسیب های اجتماعی به مراتب ناخوشایندتری به همراه خواهد داشت. همچنین ساماندهی دسته هایی که به صورت شبکه ای در مترو فعالیت می کنند نیازمند حرکت جمعی است که شهرداری، نیروی انتظامی، سازمان بهزیستی و سازمان های مردم نهاد در حوزه کار و آسیب های اجتماعی دست به دست هم دهند تا بتوانند این معضل را حل کنند؛ همینطور دستفروشانی که به جهت اقتصادی در پایین ترین رده جامعه قرار دارند توانمندسازی شوند به این معنا که مهارت هایی به آنها آموزش داده شود که بتوانند به بازار کار اصلی راه پیدا کنند و از مشاغل کاذب دور شوند.
این افراد نباید رها شوند و در جامعه نادیده گرفته شوند چرا که دستفروشان پیش از آنکه دستفروش باشند انسان هستند و کرامت و عزت نفس دارند و کشور و مسئولان باید برای حل این مشکل هم فکری های لازم را انجام دهند.
منبع: تابش کوثر