کلی گویی راجع به الگوی سوم زن راهی برای فرار از پاسخگویی/ زنان را با مشکلاتشان رها نکنید

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو_ فاطمه امی؛ کاش یک نهاد و دستگاهی بیاید آمار جلساتی را که برای رسیدگی و بررسی مسائل زنان و خانواده برگزار می‌شود دربیاورد. آن موقع تازه می‌فهمیم چقدر از این جلسات هزینه و حاشیه‌سازی ایجاد کرده و چقدر صدای زنانی شده که به هیچ کدام از این جلسات دعوت نمی‌شوند. زنی برای زمان عنوان نشستی بود که ۳۰ خرداد ۱۴۰۱ در باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران به همت بسیج این دانشگاه برگزار شد. نشستی که مثل همیشه، چون زن و مسائل زنان موضوع اصلی بود، مردان زیادی شرکت نکرده بودند. این نشست میزبان فاطمه مقصودی عضو هیات رییسه فراکسیون زنان مجلس و انسیه خزعلی معاون امور زنان ریاست جمهوری بود. جلسه‌ای که سنت همیشگی جلسات در ایران را حفظ کرده بود؛ یعنی همان تاخیر مهمانان و معطل ماندن حضار. این نشست حاشیه‌های زیادی داشت که از متن جلسه مهم‌تر بود و برایتان مفصل خواهیم گفت. شرکت‌کنندگان این نشست دانشجویان، اساتید و نمایندگانی از زنانی بودند که این جلسات قرار است باری از روی دوش آن‌ها بردارد. میزبان جلسه در طرح بحث این نشست به اهمیت مسائل زنان و تقلیل یافتن آن از جامعه نخبگانی به رسانه و مفاهیم رسانه‌ای پرداخت و از فقدان ادبیات صحیح در مورد زنان گفت. به نظر می‌رسد گسترش بحث از سطح دانشگاه‌ها، مدیران و رییسان به متن جامعه و دست به دست هم دادن مردم برای صدای زنان نیازمند شدن، مورد قبول میزبان محترم نبود؛ گرچه مجری برنامه به درستی بازیچه شدن موضوعات زنان را در دست بازی‌های سیاسی مطرح کرد. از این که بگذریم نوبت مهمان اول برنامه یعنی فاطمه مقصودی بود. مقصودی یکی از ۱۶ نماینده‌ی زن در مجلس است و نه فقط نماینده‌ بودن بلکه زن بودن او هم انتظارات زنان را بالا می‌برد. ما تصور می‌کردیم وقتی زنان در قامت نماینده به بهارستان بروند به مسائلی که تریبونی برای گفتنش نداریم؛ رسیدگی می‌شود. حقوق مالی و غیر مالی زنان که این روز‌ها هرکسی راجع به آن اظهار نظر می‌کند به طور تخصصی، صریح و ریشه‌ای بررسی می‌شود. عضو هیات رییسه فراکسیون زنان مجلس صحبت‌های خودش را با تبیین نقش و مقام زن شروع کرد. نشست زنی برای زمان تبدیل شد به جلسه عزاداری برای مقام زن که هیچ‌کس درکش نمی‌کند. طوری که بعد از سخنرانی‌های ایشان منتظر روضه و بعد سینه‌زنی بودیم که خوشبختانه سوال‌ها و توپ پر دانشجویان کار را به آن‌جا نکشاند. با این‌حال دعوت می‌کنم شما هم پای این منبر بنشینید: فاطمه مقصودی در تبیین مقام زن سخنانی از امام راحل (ره) را نقل قول می‌کند. همچنین از به ابتذال کشیده‌شدن مقام زن توسط برخی افراد انتقاد می‌کند. گذشته از این حرف‌ها تریبون این نشست فرصت مناسبی برای مقصودی بود تا جوابی به حرف‌های پرحاشیه‌ی بانکی‌پور، نماینده مردم اصفهان و رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، بدهد: «یکی از نمایندگان مجلس دیروز اظهار نظری درباره‌ی خانم‌ها و ازدواج آن‌ها کرده بود که مورد شماتت هر ۱۶ نماینده‌ی زن قرار گرفتند. اظهار نظر سخیف ایشان نظر شخصی بوده و نمی‌شود این نسخه را برای همه داد.» بانکی‌پور چند روز قبل در مجلس راجع‌به ازدواج بین‌المللی زنان با شیعیان دیگر کشور‌ها به دلیل تعداد کم پسر‌ها اظهار نظر کرده بود که افکار عمومی را جریحه‌دار کرد.

در میان حرف‌های فاطمه مقصودی از مسائل زنان حرف‌های تکراری مانند لایحه‌ی منع خشونت علیه زنان که به گفته‌ی خود، سال‌هاست در حال چکش‌کاری است اما هنوز به صحن علنی نرسیده است؛ شنیدیم. همچنین راجع‌به قانون جوانی جمعیت نیز قبل از اینکه ما سوالی کنیم، گفت: «قانون جمعیت در مجلس تصویب شد و معتقدیم بانوان باید فرزندآوری و یک زندگی راحت داشته باشند در شرایطی که اکنون به سمت جمعیت سالمند پیش می‌رویم؛ این‌ها همه مشکلاتی دارد که ما سعی کردیم یکسری از موانع را از سر راه برداریم. برای بانوان شاغل موانعی را برداریم و برای فرزند دوم و سوم یکسری مزایا مانند ماشین، خانه و زمین داده شود و یکسری مزایای جدید برای این بانوان در نظر داریم.»
داشتیم به این حرف‌ها امیدوار می‌شدیم که دوباره بحث به موضوعات کلی زن تراز انقلاب اسلامی و زن الگوی سوم رسید. مفهومی که بار‌ها توسط او مطرح شد و برای حسن ختام، خود را زن تراز انقلاب و آنچه بقیه انتظار دارند، معرفی کرد.
در کنار این حرف‌ها، مقصودی انتقاداتی هم راجع‌به تعداد کم زنان در مسئولیت‌های مهم کرد. اما پس از مقدمات و کلیات نوبت به پرسش و پاسخ رسید. دانشجویان از وضعیت اجرای قانون جوانی جمعیت، حق ثبت مهریه که این روز‌ها خبرش هنوز داغ است و قرار است برای مهریه‌های بالاتر از ۱۴ سکه، حق ثبت بگذارند و از پیش نویس قانون تسهیل ازدواج که قرار بود آذر پارسال آماده شود پرسیدند. همچنین یکی از دانشجویان سوالش را تخصصی‌تر پرسید و از ابهاماتی که راجع‌به دورکاری مادران در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت وجود دارد، گفت. مقصودی اینطور پاسخ می‌دهد: «قانون جوانی جمعیت جامع و کامل نیست و نواقصی دارد به همین دلیل به صورت آزمایشی در حال اجراست. در مورد دورکاری مادران، ما مادران را درنظر گرفته‌ایم نه مشاغل را، اما در سطح مشاغل دولتی قانون دورکاری بیشتر رعایت می‌شود، زیرا در مشاغل غیردولتی کارفرما معمولا رضایت به دورکاری نمی‌دهد.» جواب‌های عضو هیأت رییسه فراکسون زنان برای ما رضایت بخش نبود. ما انتظار داشتیم اگر از سخنان رهبری وامی گرفته می‌شود و مکررا از زن تراز انقلاب حرف می‌زنند پس با دانشجویان، مادران و زنان به درستی و مطابق با فهم و درک آن‌ها صحبت شود. اینکه مسئولی صرفا قطاری از حرف‌های تکراری را در جلسات مختلف برای زنان صف کند و از شان و مقام زنان بگوید، اما در میدان عمل کمیتش لنگ بزند، برای جامعه‌ی زنان مطلوب نیست. جدا از اینکه پس از حرف‌های مقصودی به دنبالش رفتیم تا جواب سوال‌های خود را راجع‌به تغییرات جدید مهریه و پیش نویس قانون تسهیل ازدواج بگیریم که با اظهار بی‌اطلاعی او مواجه شدیم. انگار فراکسیون زنانی که مقصودی در آن مشغول به کار است با آنچه ما خبرش را می‌شنویم متفاوت است.
نیمی از نشست که گذشت انسیه خزعلی هم رسید. معاون امور زنان خوش موقع رسید؛ زیرا که وقت درد دل و حرف‌های دانشجویان از تشکل‌های مختلف و نمایندگان اقشار مختلف زنان رسیده‌ بود. تشکل‌های مختلف هرکدام بیانیه و مسائل و مشکلات ریشه‌ای را بررسی و در مطالبات‌شان نقطه‌ی مهم را هدف می‌گرفتند. سپس نوبت به نماینده‌ی اقشار زنان سرپرست خانوار و زنان کارآفرین رسید. حرف‌های آنها از قالب رسمی درآمد و بیشتر شبیه درد دل‌ بود. این زنان بلد نبودند شبیه دانشجویان مشکلات و دغدغه های خود را پشت تریبون فریاد بزنند. با وجود اینکه آنها در جلسه حاضر بودند و تریبون در اختیارشان بود؛ کمترین زمان را به خود اختصاص دادند و در سکوت همیشگی‌شان نظاره گر خروش دانشجویان و بحث‌های مسئولان بودند. انگار خود را در جایگاه مطالبه‌گری نمی‌بینند برخلاف دانشجویان و افراد دیگر که صدای‌شان بر سر مسئولان بلند است.

خزعلی تمام مطالبات را یادداشت کرد و وقتی نوبت به پاسخ‌گویی رسید در جواب گفت که این مسائل در دست بررسی است. البته از حق نگذریم حرف‌های معاون امور زنان رییس جمهور کم حاشیه‌تر و تخصصی‌تر بود. از اقدامات‌ معاونت راجع‌به زنان سرپرست خانوار و دغدغه‌های معاونت زنان هم گفت. اما حیف که تذکر می‌دادند تمام حرف‌هایشان نباید رسانه‌ای شود. خزعلی راجع‌به زنان سرپرست خانوار گفت: «آمار غیررسمی حاکی از آن است که نزدیک به ۶ میلیون زن سرپرست خانوار داریم و این در حالی‌است که پیشتر و اوایل برنامه ششم این بانوان سه میلیون نفر بوده‌اند و در این مدت برخی زنان خود سرپرست هم به این افراد اضافه شده‌اند.» البته به آمار اکتفا نکرد و راجع به طرح جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار گفت که در دولت‌های قبلی به سرانجام نرسیده، اما قرار است در دوره‌ی معاونت زنان حاضر خبر‌هایی از این طرح بشنویم و ادامه داد: «دولت سیزدهم ضمن تشکیل کارگروهی تخصصی طی چند ماه برنامه جامعی را تدوین و به هیات دولت تقدیم کرد. در این برنامه برای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار چهار مقوله آموزش، مشاوره، اشتغال و حمایت‌های رفاهی دیده شده و ۱۴ گام برای آن پیش بینی شده است.» معاون رییس جمهور همچنین از دیگر اقدامات دولت در حوزه خانواده را اعطای خانه به خانواده‌های دارای چهار قلو عنوان کرد و گفت: «سال ۱۴۰۰ حدود ۲۶ چهار قلو داشتیم و ما راه حمایت از این خانواده‌ها را تسهیل کردیم که قانون اهدای مسکن به این افراد اجرا شود چون۹۵ درصد آن‌ها پدران بیمار و کارگر بودند.»
البته خزعلی از اینکه مدام تذکر‌هایی می‌شنود مبنی بر دخالت نکردن در عرصه‌ی اجرا گله کرد و معتقد بود کار ما فقط سیاستگذاری نیست بلکه هماهنگی و نظارت هم وظیفه‌ی ماست که در نتیجه منجر به اجرا خواهد شد.
نشست زنی در زمان ۴ ساعت طول کشید و همه را خسته کرد. آخر این نشست همه متفق القول بودیم که مسائل و مشکلات زنان یکی دوتا نیست و به این راحتی حل نخواهد شد و گذشته از همت عالی، نیازمند مسئولان مطلع، پای‌کار و قوی است که جدا از بازی‌های سیاسی، فکری به حال مسائل و تبعیض‌های پنهان و آشکار علیه زنان کنند. البته با تذکر این موضوع به مسئولان که قبل از شما بسیاری آمده‌اند و بعد از شما هم می‌آیند، اما کسی که با آینده‌نگری بتواند مشکلات را یک قدم به سوی راه حل قطعی با تاثیر طولانی مدت ببرد، کم است.