مدرسه تاریخی «شوکتیه» بیرجند

مدرسه شوکتیه یا مدرسه شوکتی از بناهای تاریخی شهر بیرجند در استان خراسان جنوبی است که سومین مدرسه ایرانی به شیوه جدید پس از مکتب ‌خانه‌ های سنتی است. پس از مدرسه عالی دارلفنون و پس از مدرسه ابتدائی رشدیه تبریز، مدرسه شوکتیه بیرجند سومین مدرسه از نوع مدارس جدید در ایران محسوب می‌ شود. این بنا ابتدا در سال ۱۳۱۲ هجری قمری ( ۱۲۶۹ هجری شمسی) تحت عنوان حسینیه شوکتیه توسط محمد ابراهیم خان علم (شوکت الملک دوم) ساخته شد و در ماه ذی الحجه سال ۱۳۲۶ هجری قمری برابر با ۱۲۸۲ هجری شمسی به مدرسه تبدیل شد. بنای این مدرسه از اجزا و عناصر معماری ایرانی از قبیل ورودی، هشتی، دهلیز ها، ایوان، حجره ‌های اطراف صحن، شاه‌ نشین و حمام تشکیل شده ‌است. این بنا، دو ورودی، یک ورودی در ضلع جنوب و ورودی دوم در ضلع غربی دارد، ورودی واقع در ضلع جنوبی دارای سردر با تزئینات مقرنس گچی است، در بالای درب ورودی کتیبه‌ای سنگی نصب شده که اشعار شوکت‌الملک موسس شوکتیه بر آن حک شده است. مدرسه شوکتیه در سال ۱۳۵۶ با شماره ۱۳۷۱ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.