نماهنگی از بیانات روز گذشته رهبر انقلاب درباره استفاده از روز عرفه

نماهنگی از بیانات روز گذشته رهبر انقلاب درباره استفاده از روز عرفه

۰۷ تير ۱۴۰۲ - ۱۴:۲۵
کد خبر: ۱۰۸۳۳۹۵
news443744 :Array ( [content] => Array ( [id] => 443744 [rutitr] => [title] => توصیه‌های رهبر انقلاب برای استفاده از روز عرفه [stitle] => [title2] => [subtitle] => حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در باب فضیلت روز عرفه فرمودند: در دعای عرفه معارف فراوانی وجود دارد که فقط با زبان دعا قابل بیان است. [body] =>

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، عرفه روزی است که طبق روایت معصوم علیه‌السلام در آن «موقعیّتی برای اعتراف به گناه در نزد پروردگار پیش می‌آید». این روایت را حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در یکی از سخنرانی‌هایشان در باب فضیلت روز عرفه نقل کرده‌اند. ایشان همواره در توصیه‌های خود به مردم و علی‌الخصوص جوانان به بهره‌گیری معنوی از این روز بزرگ سفارش کرده‌اند. پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR به مناسبت فرارسیدن روز عرفه گزیده‌ای از بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای راجع به روز عرفه و دعای عرفه‌ حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام را منتشر می‌کند.

 

* انس با دعای عرفه از اوایل نوجوانی...
 
 
آنچه که آن وقت برای من مطرح بود و عملاً وجود داشت، این بود که اهل دعا و ذکر و دعاهای مأثور و اعمالی که وارد شده بود، بودم. مثلاً یادم است هنوز بالغ نبودم که اعمال روز عرفه را بجا آوردم. اعمال آن روز، طولانی هم هست - لابد آشنا هستید؛ خیلی از جوانان با آن اعمال آشنا هستند - چند ساعت طول میکشد. اعمال، از بعد از نماز ظهر و عصر شروع میشود و اگر انسان بخواهد به همه آن اعمال برسد، شاید تا نزدیک غروب - روزهای نه چندان بلند - به طول می‌انجامد.
 
 
آن وقت من یادم است که با مادرم - چون مادرم هم خیلی اهل دعا و توجّه و اعمال مستحبّی بود - می‌رفتیم یک گوشه حیاط که سایه بود - منزل ما حیاط کوچکی داشت - آن‌جا فرش پهن می‌کردیم - چون مستحب است که زیر آسمان باشد - هوا گرم بود؛ آن سالهایی که الان در ذهنم مانده، یا تابستان بود، یا شاید پاییز بود، روزها نسبتاً بلند بود. در آن سایه می‌نشستیم و ساعتهای متمادی، اعمال روز عرفه را انجام می‌دادیم. هم دعا داشت، هم ذکر و هم نماز. مادرم می‌خواند، من و بعضی از برادر و خواهرها هم بودند، می‌خواندیم. دوره جوانی و نوجوانی من این‌گونه بود؛ دوره اُنس با معنویات و با دعا و نیایش.
 
 
1376/11/14
 
 
* از فرصت عرفه برای تطهیر روح و صفا دادن به نفس استفاده کنید
 
 
امیدواریم که خداوند متعال، دهه اوّل ذی‌حجّه و این ایام با برکت را برای همه مسلمین، بخصوص برای مردم عزیز و ملت بزرگ و مؤمن و وفادار ما، مبارک فرماید. بنده امیدوارم که خداوند به شما مردم مؤمن این توفیق را بدهد که از روز عرفه برای نزدیک شدن دلهایتان به خدای متعال هر چه بیشتر استفاده کنید و این روز را قدر بدانید. عرفه روز بزرگی است. تطهیر روح و صفا دادن به نفس، برای یکایک ما در هر جا که هستیم مسأله اساسی و مهمّی است. این فرصتها را کوچک نشمارید و این مسائل را ناچیز ندانید. در راه حرکتِ بزرگ ملت ایران و سازندگی و پیروزی بر دشمنان و ایستادگی در مقابل زورگویان و رسیدن به اهداف عالیه نظام اسلامی، ارتباط با خدا و توجّه و توسّل و تضرّع به پروردگار نقش دارد. فرصت و وقت آن نیز همین اوقاتی است که معیّن شده است و مهمترین آنها، یا از جمله مهمترین آنها، روز عرفه است.
 
 
1373/02/28
 
 
*روز عرفه فرصتی برای اعتراف به گناه نزد پروردگار است
 
 
روز عرفه را قدر بدانید. در روایتی دیدم که «عرفه و عرفات را بدین خاطر چنین اسمی داده‌اند که در این روز و آن مکان، موقعیّتی برای اعتراف به گناه در نزد پروردگار پیش می‌آید.» اسلام، اعتراف به گناه را در پیش بندگان، مجاز نمیداند. کسی نباید گناهی را که انجام داده است بر زبان آورد و پیش کسی به آن اعتراف کند. اما پیش خدا، چرا. بین خودتان و خدا، بین خودمان و خدا، خلوت کنیم و به قصورهایمان، به تقصیرهایمان، به خطاهایمان و به گناهانمان که مایه روسیاهی ما، مایه بسته شدن پروبال ما و مانع پرواز ماست، اعتراف نماییم و از آنها توبه کنیم. اگر فردی بخواهد اصلاح شود، باید گناه و عیب خود را بپذیرد و در پیش خود و خدا، به آن عیب و گناه اعتراف کند. کسانی که برای خودشان هیچ عیب و خطایی قائل نیستند، هرگز اصلاح نخواهند شد. یک ملت هم، اگر بخواهد به راه راست برود، باید بفهمد که کجاها اشتباه کرده است و خطاهای او چیست و به گناه خود اعتراف کند. امروز هم اگر آحاد امّت عظیم اسلامی قبول کنند که در مقابل اسلام کوتاهی کرده‌اند؛ اگر مسلمانان عالم تصدیق و اعتراف کنند که در دنباله‌رَوی از قدرتهای اسلامی، راه را اشتباه پیموده‌اند و در پذیرش فرهنگ مفسدِ اغوا کننده غرب، به‌خطا رفته‌اند، راهشان باز خواهد شد و خواهند توانست خودشان را اصلاح کنند.
 
 
1373/02/28
 
 
*روز عرفه روز دعا و استغفار است
 
 
روز عرفه، روز دعا و استغفار و توجه است. دعای سراسر عشق و شور و سوز در روز عرفه، که سیدالشهداء امام حسین (علیه‌السّلام) در مراسم عرفات انشاء فرموده است، نشان‌دهنده‌ی آن روحیه‌ی شیدائی و عشق و شوری است که پیروان اهل‌بیت در یک چنین ایامی باید داشته باشند. این ایام را قدر بدانید. فرصت مال شماست. همچنان که امروز فرصت پیشرفت، فرصت شکوفائی، فرصت حرکتهای بزرگ سیاسی و انقلابی و اجتماعی مال شما جوانهاست، فرصت توجه به خدای متعال و ذکر الهی و مستحکم کردن رابطه‌ی قلبی با خدا هم متعلق به شماست.
 
 
1390/08/11
 
 
* بهترین خواسته‌ها برای انسان در دعای عرفه مطرح شده است
 
 
دعاهایی که از ائمه رسیده است، بهترین دعاهاست. اولا خواسته‌هایی در این دعاها گنجانده شده است که به ذهن امثال ماها اصلا خطور نمی‌کند و انسان از زبان ائمه (علیهم‌السلام) آنها را از خدا طلب می‌کند. در دعای ابوحمزه و دعای افتتاح و دعای عرفه بهترین مطالبات و خواسته‌ها برای انسان مطرح می‌شود؛ که اگر انسان اینها را از خدا بخواهد و بگیرد، می‌تواند برای او سرمایه باشد. ثانیا در این دعاها مایه‌های خشوع و تضرع وجود دارد. مطلب، با زبان و لحن و بیانی ادا شده است که دل را خاشع و نرم می‌کند. با عبارات فصیح و بلیغ، عشق و شیفتگی و شوق در این دعاها موج می‌زند. انسان باید این دعاها را قدر بداند و از آنها استفاده کند.
 
 
1384/07/29
 
 
*معروف‌ترین دعاها از سه امامی که در صحنه مبارزه بودند صادر شد
 
 
عجیب این است که اگرچه از همه ائمه علیهم‌السّلام - تا آن جایی که در ذهنم هست - تقریباً دعاهایی مأثور است و ادعیّه‌ای به ما رسیده است، اما بیشترین و معروفترین دعاها از سه امام است، که هر سه درگیر مبارزات بزرگِ مدّتِ عمر خودشان بودند: یکی امیرالمؤمنین علیه‌السّلام است که دعاهایی مثل دعای کمیل و دعاهای دیگر از آن بزرگوار رسیده است، که یک عالَم و غوغایی است. بعد ادعیه مربوط به امام حسین علیه‌السّلام است، که همین دعای عرفه مظهر آنهاست. این دعا، واقعاً دعای عجیبی است. بعد هم امام سجاد علیه‌السّلام است که فرزند و پیام‌آور عاشورا و مبارز در مقابل کاخ ستم یزید است. این سه امامی که حضورشان در صحنه‌های مبارزات از همه بارزتر است، دعایشان هم از همه بیشتر است؛ درسشان در خلال دعا هم از همه بیشتر است. آن وقت شما همین خصوصیات اخلاقی را در صحیفه سجادیّه نگاه کنید.
 
 
1376/09/13
 
 
*دعای عرفه صحیفه سجادیه مانند شرحی بر دعای عرفه امام حسین علیه السلام است
 
 
دعای دیگری مربوط به روز عرفه در صحیفه سجادیه هست، که از فرزند این بزرگوار است. من یک وقت این دو دعا را با هم مقایسه میکردم؛ اوّل دعای امام حسین را میخواندم، بعد دعای صحیفه سجّادیه را. مکرّر به نظر من این طور رسیده است که دعای حضرت سجّاد، مثل شرح دعای عرفه است. آن، متن است؛ این، شرح است. آن، اصل است؛ این، فرع است. دعای عرفه، دعای عجیبی است. شما عین همین روحیه را در خطابی که حضرت در مجمع بزرگان زمان خود - بزرگان اسلام و بازماندگان تابعین و امثال اینها - در منی ایراد کردند، مشاهده میکنید. ظاهراً هم متعلّق به همان سال آخر یا سال دیگری است - من الان درست در ذهنم نیست - که آن هم در تاریخ و در کتب حدیث ثبت است.
 
 
به قضیه عاشورا و کربلا برمیگردیم. میبینیم این‌جا هم با این‌که میدان حماسه و جنگ است، اما از لحظه اوّل تا لحظه آخری که نقل شده است که حضرت صورت مبارکش را روی خاکهای گرم کربلا گذاشت و عرض کرد: «الهی رضاً بقضائک و تسلیماً لأمرک»، با ذکر و تضرع و یاد و توسّل همراه است. از وقت خروج از مکه که فرمود: «من کان فینا باذلاً مهجته موطناً علی لقاءاللَّه نفسه فلیرحل معنا»، با دعا و توسل و وعده لقای الهی و همان روحیه دعای عرفه شروع میشود، تا گودال قتلگاه و «رضاً بقضائکِ» لحظه آخر. یعنی خود ماجرای عاشورا هم یک ماجرای عرفانی است. جنگ است، کشتن و کشته شدن است، حماسه است - و حماسه‌های عاشورا، فصل فوق‌العاده درخشانی است - اما وقتی شما به بافت اصلی این حادثه حماسی نگاه میکنید، میبینید که عرفان هست، معنویّت هست، تضرّع و روح دعای عرفه هست.
 
 
1376/09/13
 
 
*در دعای عرفه معارف فراوانی وجود دارد که فقط با زبان دعا قابل بیان است
 
 
در دعاهاى معتبر خیلى معارف وجود دارد که انسان اینها را در هیچ جا پیدا نمى‌کند؛ جز در خود همین دعاها. از جمله‌ى این دعاها، دعاهاى صحیفه‌ى سجادیه است. در منابع معرفتى ما چیزهایى وجود دارد که جز در صحیفه‌ى سجادیه یا در دعاهاى مأثور از ائمه (علیهم‌السّلام) انسان اصلاً نمى‌تواند اینها را پیدا کند. این معارف با زبان دعا بیان شده. نه این‌که خواستند کتمان کنند؛ طبیعت آن معرفت، طبیعتى است که با این زبان مى‌تواند بیان شود؛ با زبان دیگرى نمى‌تواند بیان شود؛ بعضى از مفاهیم جز با زبان دعا و تضرع و گفتگو و نجواى با پروردگار عالم اصلاً قابل بیان نیست. لذا ما در روایات و حتّى در نهج‌البلاغه از این گونه معارف کمتر مى‌بینیم؛ اما در صحیفه‌ى سجادیه و در دعاى کمیل و در مناجات شعبانیه و در دعاى عرفه‌ى امام حسین و در دعاى عرفه‌ى حضرت سجاد و در دعاى ابوحمزه‌ى ثمالى از این‌گونه معارف، فراوان مى‌بینیم. از دعاها غفلت نکنید؛ به دعاها بپردازید. دعا هم بکنید.
 
 
1384/07/17
 
 
* خدا را برای به دنیا آمدن در دولت اسلام شکر کنید
 
 
اقبال بزرگی که شما جوانان آورده‌اید این است که در دوره‌ی حاکمیت اسلام هستید. بعضی در این دوره متولد شده‌اید و بعضی در این دوره، جوانی‌تان را گذرانده‌اید و این، اقبال بسیار بزرگی است.
 
 
خوشا به حالتان! کمااین‌که، حضرت امام حسین علیه‌السلام، در «دعای عرفه» خدا را شکر می‌کند که در دولت کفر به دنیا نیامده است. (چون ایشان در دولت پیغمبر به دنیا آمدند.) آری! این قضیه آن‌قدر عظمت دارد که امام حسین، آن هم در دعای عرفه خدا را شکر می‌کند که او را در دولت کفر به دنیا نیاورده و در دولت اسلام به دنیا آورده است
 
 
1379/11/15
[snews] => [bimg] => NULL [tmpl] => [sdate] => 13940701085356 [pdate] => 13940701085356 [udate] => 0 [sendby] => system [publishby] => system [updateby] => system [service_id] => 4 [cat_id] => 14 [sec_id] => 73 [status] => P [lang] => FA [hint] => [author] => [author_id] => 0 [source] => 0 [most_view] => 1 [comments_view_status] => 1 [comments_form_status] => 1 [conf] => [news_type] => 1 ) [extra_content] => [related_content] => Array ( [0] => Array ( [id] => 444043 [title] => بانگ دعای عرفه در جوار شهدای گمنام ایلام + تصاویر [pdate] => 13940702095131 [service_id] => 11 ) ) [related_content_v2] => Array ( [1] => Array ( [0] => Array ( [id] => 444043 [title] => بانگ دعای عرفه در جوار شهدای گمنام ایلام + تصاویر [pdate] => 13940702095131 [service_id] => 11 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 0 ) ) ) [media] => Array ( ) [news_field] => Array ( [0] => Array ( [filed_id] => 1 [filed_name] => نوع خبر [filed_type] => C [filed_value] => ) ) [smarty_keys] => Array ( ) [live_blog] => Array ( ) [tags] => Array ( [0] => Array ( [tag] => مقام معظم رهبری [id] => 895822 [tag_id] => 655 ) [1] => Array ( [tag] => روز عرفه [id] => 895823 [tag_id] => 12270 ) [2] => Array ( [tag] => عرفه [id] => 895824 [tag_id] => 11461 ) [3] => Array ( [tag] => رهبر [id] => 895825 [tag_id] => 1475 ) [4] => Array ( [tag] => رهبر انقلاب [id] => 895826 [tag_id] => 1827 ) ) [image_tag] => Array ( ) [documents] => [comments] => Array ( ) [comments_stats] => Array ( ) [sepehr_keys] => Array ( ) ) 1
news268476 :Array ( [content] => Array ( [id] => 268476 [rutitr] => معاونت فرهنگی و سیاسی نهاد رهبری دانشگاه امام خمینی (ره): [title] => عرفه؛ کلاس جبرانی بندگان خطاکاری است که شب قدر را درک نکرده‌اند [stitle] => [title2] => [subtitle] => معاونت فرهنگی و سیاسی دفتر نهاد رهبری دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) گفت: عرفه زمان اعتراف به گناهان و کلاس جبرانی بندگانی است که شب قدر را درک نکرده اند. [body] => عرفه؛ کلاس جبرانی بندگان خطاکاری است که شب قدر را درک نکرده‌اند
حجت الاسلام و المسلمین عبدالحق براری در گفت و گو با خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» با محوریت ارزش و اهمیت عرفه، قربان و غدیر گفت: عرفه یکی از والاترین روزها است به طوری که گفته اند "الحج العرفه" و یا "العرفه الحج" و این بدین معنا است که حج تمتع متوقف بر درک عرفه است.
 
وی ادامه داد: از ظهر روز نهم ذی الحجه وقوف واجب حاجیان بر صحرای عرفات شروع شده و تا اذان مغرب آن روز ادامه می یابد و اگر کسی عرفه را بدون عذر درک نکند حج خود را از بین برده است.
 
حجت الاسلام براری درباره جایگاه والای روز عرفه توضیح داد: عرفه فصل مقدم حج است و این روز در گردش مناسک حج جایگاه بالایی دارد.
 
این مسوول در بیان علت نامگذاری این روز به عرفه گفت: بعضی علت این نامگذاری را نازل شدن جبرییل از سوی خداوند متعال بر حضرت ابراهیم می دانند که در آن مکان مناسک حج را به ایشان تعلیم داد سپس از وی پرسید: " آیا شناختی؟" لذا این محل را به دلیل اینکه مکان شناخت و معرفت است بدین نام، نامگذاری کرده اند.
 
وی اضافه کرد: گروهی دیگر علت این نامگذاری را شناخت حضرت آدم و حوا در کنار کوهی به نام "جبل الرحمه" می دانند که این کوه در وسط عرفه قرار دارد، بعضی دیگر عرفه را محل اعتراف به گناهان می دانند و معتقدند که خداوند در این مکان به حضرت آدم، ابراهیم (علیه السلام) و همه حاجیان فرمان اعتراف به گناهان داده است.
 
معاون نهاد رهبری ناب ترین توبه یک حاجی را در روز عرفه دانست و اظهار داشت: هم نفس و هم نشین حاجیان در این روز حضرت بقیه الله اعظم است، یقینا این بزرگوار در صحرای عرفات حضور دارند و همه را می بینند و به خیمه حاجیان سر می زنند.
 
حجت الاسلام براری در توضیح سایر وجوه ارزشمند این روز بیان داشت: عرفه کلاس جبرانی بندگان خطاکاری است که شب قدر را درک نکرده اند و نتوانستند در آن شب گرانقدر با دعا و نیایش به گناهان خود اعتراف کنند، تنها اقبال بازماندگان از شب قدر توفیق درک روز عرفه است.
 
وی تصریح کرد: وقوف بر حج از مهمترین اعمال حاجیان در این روز است که می توانند از ظهر روز نهم ذی الحجه تا غروب این روز به دعا و نیایش با پروردگار بپردازند اما از جمله وظایف کسانی که خارج از مناسک حج و سرزمین وحی هستند روزه گرفتن است و از آن جایی که اجرای آداب و اعمال خاص این روز موجب ضعف روزه دار می شود، شخص می تواند روزه خود را جهت انجام اعمال عرفه افطار کند.
 
معاون نهاد رهبری دانشگاه در اشاره به سایر اعمال روز عرفه اعلام کرد: قرائت زیارت عرفه اباعبدلله الحسین، زیارت این حضرت و یادآوری اینکه حسین بن علی بالاترین درک را از عرفه داشته است، از دیگر آداب این روز می باشد.
 
وی خاطر نشان کرد: امام حسین (علیه السلام) در روز هشت ذی الحجه که همه مسلمانان به مکه می آمدند، این سرزمین را به مقصد کربلا ترک کردند و این موضوع به این معنا است که کاروان حسین بن علی (علیه السلام) متعالی ترین کاروان حج بوده است و این امام متعالی ترین قربانی ها را به پیشگاه احدیت تقدیم کرده است.
 
حجت الاسلام براری ابراز داشت: در روز عرفه باید به یاد حسین بن علی باشیم زیرا روح عرفه ابا عبدالله الحسین است و مضاف بر آن روح طواف کعبه، منا، مناسک حج و روح نماز و دیگر اعمال عبادی، ائمه اطهار هستند خصوصا امام حسین (علیه السلام).
 
این استاد در ارتباط با لزوم برگزاری اعمال عرفه در دانشگاه استدلال کرد: ما باید فضای معنوی را در دانشگاه متبلور کنیم و اساتید و دانشجویان هم باید بدانند که میان علم و دین آنگونه که غرب فاصله انداخته جدایی وجود ندارد، خصوصا به دلیل حضور دانشجویان غیر ایرانی در دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) لزوم پیوند این دانشگاه به نوای دین بیشتر است.
 

وی افزود: دانشجویان غیر ایرانی باید بدانند که دین در دانشگاه های ایران جریان دارد، عرفه تجلی بالایی از معارف دین اسلام است و برگزاری این مراسمات در فضای دانشگاه ضرورت دارد، دانشجویان باید پیوند دین و علم، عرفه و دانشگاه را در این روز حس کنند.

[snews] => [bimg] => NULL [tmpl] => [sdate] => 13920723194300 [pdate] => 13920723194300 [udate] => 0 [sendby] => system [publishby] => system [updateby] => system [service_id] => 11 [cat_id] => 70 [sec_id] => 201 [status] => P [lang] => FA [hint] => [author] => [author_id] => 0 [source] => 0 [most_view] => 1 [comments_view_status] => 1 [comments_form_status] => 1 [conf] => [news_type] => 1 ) [extra_content] => [related_content] => Array ( [0] => Array ( [id] => 333581 [title] => بهترین دعا در شب قدر به روایت پیامبر(ص) [pdate] => 13930424140000 [service_id] => 12 ) [1] => Array ( [id] => 333551 [title] => برگزاری مراسم لیالی قدر در خوابگاه‌های دانشجویی دانشگاه آزاد رشت [pdate] => 13930424132300 [service_id] => 11 ) [2] => Array ( [id] => 293933 [title] => تسهیل فعالیت تشکل‌های صنفی و سیاسی از برنامه‌های اصلی است [pdate] => 13921128102200 [service_id] => 11 ) ) [related_content_v2] => Array ( [1] => Array ( [0] => Array ( [id] => 293933 [title] => تسهیل فعالیت تشکل‌های صنفی و سیاسی از برنامه‌های اصلی است [pdate] => 13921128102200 [service_id] => 11 [rutitr] => سرپرست جدید دانشگاه امام خمینی (ره) قزوین: [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 0 ) [1] => Array ( [id] => 333551 [title] => برگزاری مراسم لیالی قدر در خوابگاه‌های دانشجویی دانشگاه آزاد رشت [pdate] => 13930424132300 [service_id] => 11 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 0 ) [2] => Array ( [id] => 333581 [title] => بهترین دعا در شب قدر به روایت پیامبر(ص) [pdate] => 13930424140000 [service_id] => 12 [rutitr] => [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 0 ) ) ) [media] => Array ( ) [news_field] => Array ( [0] => Array ( [filed_id] => 1 [filed_name] => نوع خبر [filed_type] => C [filed_value] => ) ) [smarty_keys] => Array ( ) [live_blog] => Array ( ) [tags] => Array ( [0] => Array ( [tag] => عرفه [id] => 211377 [tag_id] => 11461 ) ) [image_tag] => Array ( ) [documents] => [comments] => Array ( ) [comments_stats] => Array ( ) [sepehr_keys] => Array ( ) ) 1
news419675 :Array ( [content] => Array ( [id] => 419675 [rutitr] => khamenei.ir منتشر کرد [title] => مبانی فقهی دستور رهبر انقلاب درباره زمین ارتفاعات قوچک [stitle] => [title2] => [subtitle] => دیدار مسئولان و فعالان محیط زیست با رهبر انقلاب که در اسفندماه سال گذشته (۱۳۹۳) برگزار شد، دارای نکات مهم و برجسته‌ای بود، از آن جمله دستور ایشان درباره‌ی ساخت گردشگاه عمومی در یکی از زمین‌های شرق تهران بود. [body] =>

به گزارش گروه سیاسی «خبرگزاری دانشجو»، به نقل از khamenei.ir، دیدار مسئولان و فعالان محیط زیست با رهبر انقلاب که در اسفندماه سال گذشته (۱۳۹۳) برگزار شد، دارای نکات مهم و برجسته‌ای بود، از آن جمله دستور ایشان درباره‌ی ساخت گردشگاه عمومی در یکی از زمین‌های شرق تهران بود.

 

ایشان در این‌باره چنین فرمودند: «طرف شرق تهران، یک بوستان بزرگی است، یک منطقه‌ی خیلی وسیعی است بین بزرگراه بابایی تا ارتفاعات قوچک؛ یک زمینی است متعلّق به ارتش. بنده گاهی اوقات در این مسیرهای صبحگاهی در بعضی از روزها از آنجا می‌رویم و ارتفاعات را حرکت می‌کنیم، راه می‌رویم؛ من هروقت آنجا می‌روم، دلم می‌لرزد! چون می‌دانم ده‌ها چشم طمع‌کار متوجّه اینجا است. کارهایی هم شروع کردند، ما جلویش را گرفتیم، یک تشری زدیم، دعوایی کردیم؛ می‌دانم موقّتاً دست برداشتند، امّا منتظرند یک غفلتی صورت بگیرد؛ یا این حقیر نباشم، یا غفلتی پیش بیاید، بالاخره بروند اینجا را تصرّف کنند؛ واقعاً انسان دلش می‌لرزد؛ یک بوستان بزرگِ شاید چند صد هکتاری -نمی‌دانم چقدر است- که اصلش هم ظاهراً متعلّق به ارتش بوده لکن الان مورد استفاده‌ی ارتش نیست و مورد اختلاف بین ارتش و وزارت اطّلاعات و اینها است. به نظر من اینجا مال مردم است؛ اینجا باید به‌صورت یک گردشگاه عمومی مردمی دربیاید. مکرّر هم من این را پیغام دادم به مسئولین گوناگون، شهرداری باید برود اینجا را تصرّف کند، دراختیار مردم بگذارد.» به‌مناسبت روز جهاد کشاورزی، سراغ حجت‌الاسلام و المسلمین حسن عالمی، نماینده‌ی ولی‌فقیه در وزارت جهادکشاورزی ‌و عضو مجلس خبرگان ‌رهبری رفتیم تا مبانی فقهی و حکومتی این اقدام رهبر انقلاب را جویا شویم. گفتار زیر، حاصل گفت‌وگوی ما با ایشان است.

 
*مستندات قرآنی پیرامون مالکیت زمین


برای فهم بهتر اقدامی که رهبر انقلاب درباره‌ی زمین‌های حوالی ارتفاعات قوچک انجام دادند، لازم است ابتدا یک مطلب فقهی را مبتنی بر آیات و روایات، تبیین کنم. خداوند عالم در سوره‌های مختلف قرآن، بحث از مالکیت زمین کرده‌اند که چند مورد از آن‌ها بدین شرح است:


۱- «اِسْتَعینُوا بِاللَّهِ وَ اصْبِرُوا إِنَّ الْأَرْضَ لِلَّهِ یُورِثُها مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقینَ»: از خدا یاری جویید و پایداری ورزید که زمین از آن خداست. آن را به هرکس از بندگانش که بخواهد، می‌دهد و فرجام [نیک] برای پرهیزگاران است (الاعراف: ۱۲۸).


۲- «وَالْأَرْضَ وَضَعَهَا لِلْأَنَامِ»: [خداوند] زمین را برای مردم قرار داده است (الرحمن: ۱۰).


۳- «الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ مَهْدًا وَسَلَکَ لَکُمْ فِیهَا سُبُلًا وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّن نَّبَاتٍ شَتَّى»: همان کسی که زمین را برایتان گهواره‌ای ساخت و برای شما در آن، راه‌ها ترسیم کرد و از آسمان آبی فروآورد، پس به‌وسیله آن رُستنی‌های گوناگون، جفت‌جفت بیرون آوردیم (طه: ۵۳).



به‌طور کلی، از مجموع آیات فوق و دیگر آیات مربوط در این موضوع، این‌گونه مستفاد می‌شود که:


۱- مالکیت حقیقی زمین متعلق به خداست.


۲- خداوند زمین را برای بشر قرار داده است.


۳- غرض خداوند از این امر، حفظ منابع طبیعی و بهره‌گیری از آن در حد نیاز و در جهت آسایش بشر است.


انفال براساس نص صریح قرآن مجید، متعلق به خدا و رسول است. به نظر فقیهان اسلامی، انفال در زمان حضور معصوم، در اختیار معصوم و در زمان غیبت، در اختیار حاکم اسلامی است. این مالکیت امام، مالکیت شخصیه‌ای که دیگران هیچ‌گونه حق بهره‌برداری از آن نداشته باشند نیست، بلکه فراتر از مالکیت شخصیه است که به تعبیر مرحوم آیت‌الله شیخ محمدحسین غروی اصفهانی، مالکیت حقیقیه است. آن‌ها مالکیت‌شان مالکیت حقیقیه است.
روایات فراوانی نیز در توضیح این آیات شریفه به ما رسیده که به‌نوعی درصدد بیان نحوه‌ی بهره‌برداری از زمین است. کسانی که مایل هستند به این بحث بپردازند، خوب است که به بخش الاسماء و الاعالم «بحارالانوار» مراجعه کنند. در آنجا هم آیات و هم روایات فراوانی درباره‌ی بهره‌برداران از زمین آورده شده است.



در حقوق اسلامی نیز مالکیت بر سه نوع است:


اول، «مالکیت شخصی» که عبارت است از کلیه‌ی اموالی که برحسب اسباب شرعیه، در مالکیت افراد و اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی قرار دارد و آنان می‌توانند هرگونه تصرفی در آن بنمایند.


دوم، «مالکیت دولتی» یعنی اموالی که در اختیار مدیریت مشروع برای تمشیت و اداره‌ی امور مردم قرار دارد. این اموال برابر مقررات، توسط مدیریت نقل‌وانتقال می‌شود.


و سوم، «مالکیت ملی» که عبارت است از اموالی که متعلق به کل مردم است و قابل نقل‌وانتقال نیست. این اموال هم در اختیار حاکم و حکومت اسلامی است، ولی فقط منافع آن‌ها برداشت می‌شود و عین آن‌ها همیشه باید باقی بماند. در حقوق اسلامی، برخی از منابع زیست‌محیطی از قسم دوم و برخی از نوع سوم‌اند و جزء انفال محسوب می‌شوند.


 
*انفال در اختیار چه کسی است؟


در خصوص انفال در قرآن مجید چنین بیان شده است: «یَسْأَلُونَکَ عَنِ الأَنفَالِ قُلِ الأَنفَالُ لِلَّهِ وَالرَّسُولِ فَاتَّقُواْ اللَّهَ وَأَصْلِحُواْ ذَاتَ بَیْنِکُمْ وَأَطِیعُواْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ»: [ای پیامبر]، از تو درباره‌ی انفال می‌پرسند، بگو: انفال اختصاص به خدا و فرستاده‌ی [او] دارد. پس از خدا پروا دارید و با یکدیگر سازش نمایید و اگر ایمان دارید، از خدا و پیامبرش اطاعت کنید (انفال: ۱)



در تعریف انفال، روایات زیادی وارد شده است که اهل‌بیت (ع) برای ما بیان فرموده‌اند. از جمله روایت ابی‌بصیر از امام باقر علیه‌السلام است: «و عن ابی‌بصیر، عن ابی‌جعفر علیه‌السلام قال: لنا الانفال. قلت: و ما الانفال؟ قال: منها المعادن و الآجام، و کل ارض لا رب لها و کل ارض باد اهلها فهو لنا.» امام در جواب ابی‌بصیر می‌فرمایند که انفال متعلق به ماست. ابی‌ابصیر سؤال کرد که انفال چیست؟ جواب دادند: معادن و نیزارها [و جنگل‌ها]، هر زمین بی‌مالک و هر زمینی که صاحبش از بین رفته یا کوچ کرده است، از انفال است و از آن ما. در «کل ارض لا ربّ لها»، هر زمینی که مالک ندارد، مقید شده است به «لا ربّ لها». روایات دیگری هم در این باب نقل شده است از جمله روایت داودبن‌فرقد از امام صادق علیه‌السلام. فقها نیز به استناد این روایات چنین برشمرده‌اند: تمام دره‌ها، جنگل‌ها، کوه‌ها، نیزارها، بیشه‌های طبیعی، دریاها، دریاچه‌ها، نهرها و رودخانه‌ها و سواحل آن‌ها و معادن، صحاری و جو (هوا)، انفال است.



انفال براساس نص صریح قرآن مجید، متعلق به خدا و رسول صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم است. به نظر فقیهان اسلامی، انفال در زمان حضور معصوم، در اختیار معصوم و در زمان غیبت، در اختیار حاکم اسلامی است. این مالکیت امام، مالکیت شخصیه‌ای که دیگران هیچ‌گونه حق بهره‌برداری از آن نداشته باشند نیست، بلکه فراتر از مالکیت شخصیه است که به تعبیر مرحوم آیت‌الله شیخ محمدحسین غروی اصفهانی، مالکیت حقیقیه است. آن‌ها مالکیت‌شان مالکیت حقیقیه است.



حال این مالکیتی که خداوند به امام داده، از این‌روست که امام مدیریت جامعه‌ی بشریت را برعهده دارد و باید از این املاک و ثروت‌ها به نفع عامه‌ی مردم استفاده کند. اینکه دریاها، زمین‌ها، دشت‌ها، کوه‌ها و امثالهم برای امام است، بدین‌معناست که او از این منابع در جهت زندگی بهتر مردم بر روی زمین بهره ببرد و استفاده از منابع طبیعی را مدیریت کند. به تعبیر بنده، مردم خوب زندگی کنند و خدا را هم خوب بندگی کنند. در حقیقت هدف مدیریت امام بر منابع طبیعی، این است.


 
* نظر امام خمینی درباره‌ی انفال


امام خمینی رحمه‌الله‌علیه نیز به استناد این روایات می‌فرماید: «روایات هم در این مضمون (آیه‌ی اول سوره‌ی انفال) آمده و مالکیت انفال را به خدا و پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم داده، الا اینکه بیان کرده‌اند که هرآنچه از آن رسول صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم است، مال امام علیه‌السلام می‌باشد». اما از طرفی برطبق روایات، ائمه علیهم‌السلام این منصب را در دوران غیبت برعهده‌‌ی فقیه جامع‌الشرایط قرار داده‌اند. بنابراین فقیه در حکومت ‌کردن، نایب معصوم علیه‌السلام بوده و کلیه‌ی اختیارات حکومتی ایشان در اداره‌ی تمامی امور جامعه را به نیابت از معصوم، داراست.



اگر حکومت حاکم بر جامعه‌ی اسلامی، حکومتی اسلامی باشد (مثل الآن که رهبری با فقیه جامع‌الشرایط است)، هرگونه تصرف در انفال باید با اجازه‌ی ایشان صورت بگیرد و تصرف بدون اجازه‌ی حکومت در انفال، مطلقاً ممنوع است. به‌ عبارت ‌دیگر، همان دلایلی که ثابت می‌کند در دوران حضور، انفال به منصب امامت و ولایت تعلق دارد، با ضمیمه‌ی دلایل ولایت‌فقیه و ضرورت تشکیل حکومت اسلامی در هر حالتی، این نکته را نیز ثابت می‌کند که انفال در زمان غیبت، در اختیار فقیه جامع‌الشرایط (که رهبر جامعه است) قرار دارد و امر ایشان در این‌باره نافذ و در استفاده از انفال، گرفتن اذن از ایشان شرط است. مثل اکنون در زمان غیبت، در ایران اسلامی که اختیار اراضی به دست ولی‌فقیه است و هرگونه تصرف در این اراضی، باید با اجازه‌‌ی ولی‌فقیه باشد.


امام خمینی نیز به استناد این روایات می‌فرماید: «روایات هم در این مضمون (آیه‌ی اول سوره‌ی انفال) آمده و مالکیت انفال را به خدا و پیامبر داده، الا اینکه بیان کرده‌اند که هرآنچه از آن رسول  است، مال امام علیه‌السلام می‌باشد». اما از طرفی برطبق روایات، ائمه این منصب را در دوران غیبت برعهده‌‌ی فقیه جامع‌الشرایط قرار داده‌اند. بنابراین فقیه در حکومت ‌کردن، نایب معصوم بوده و کلیه‌ی اختیارات حکومتی ایشان در اداره‌ی تمامی امور جامعه را به نیابت از معصوم، داراست.


پس از انقلاب اسلامی و تشکیل جمهوری اسلامی، در اصل ۴۵ قانون اساسی چنین مقرر گردید: «انفال و ثروت‌های عمومی از قبیل زمین‌های موات یا رهاشده، معادن، دریاها، دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و سایر آب‌های عمومی، کوه‌ها، دره‌ها، جنگل‌ها، نیزارها، بیشه‌های طبیعی، مراتعی که حریم نیست، ارث بدون وارث و اموال مجهول‌المالک و اموال عمومی که از غاصبین مسترد می‌شود، در اختیار حکومت اسلامی است تا برطبق مصالح عامه نسبت به آن‌ها عمل نماید. تفصیل و ترتیب استفاده از هریک را قانون معین می‌کند.» همان‌طور که ملاحظه می‌کنید، آنچه در قانون اساسی ایران آمده، دقیقاً همان است که در منابع فقهی توسط فقیهان تصریح شده است.
 

*مبنای فقهی اقدام رهبر انقلاب


اما برویم سراغ مصداق قضیه که جناب‌عالی به آن اشاره فرمودید. حقیقتاً آن موردی که مقام معظم رهبری درباره‌ی آن دستور دادند، از مصادیق همین امور کلیه است. در تصرفات، چه به‌صورت مشترکات و چه به‌صورت شخصی حقیقی در منابع طبیعی و در امور مربوط به اراضی، عده‌ی کثیری از فقها از جمله مرحوم علامه حلی قدس‌سره‌الشریف در «تسبیح‌الفقها» این بحث را مطرح کرده‌اند. عده‌ی دیگری از فقها تبعیت کرده‌اند که تصرف در اراضی بلامالک شخصی یا به تعبیر دیگر، تصرف یا احیای اراضی موات، وقتی مملک است که با اذن امام باشد. اگر با اذن امام باشد، این تصرف در احیا، آن هم در جایی که احیا به‌معنای واقعی با تعریف فقهی اتفاق بیفتد، موجب مالکیت است، والا هرگونه تصرف موجب مالکیت نیست. به تعبیر فقهی، خودش موجب مالکیت است.



بنابراین در زمان غیبت امام معصوم علیه‌السلام، به همان دلایلی که عرض شد، این حقوق دقیقاً به حاکم اسلامی تعلق دارد؛ یعنی مدیریت بر اراضی و منابع طبیعی که برای بهره‌گیری هرچه بهتر و بیشتر مردم از این منابع خدادادی توسط امام معصوم انجام می‌شد، به حاکم اسلامی سپرده می‌شود. به این ترتیب، امروز مدیریت این امور به ولی‌امر سپرده شده است و تصرفات در اراضی و منابع طبیعی، با اذن ایشان می‌تواند نافذ باشد و بدون اذن، نافذ نیست، به‌خصوص در مواقعی که عناوین ثانویه مطرح باشد.



عناوین ثانویه معنایش این است که شرایط به‌گونه‌ای باشد که عرصه‌ی زندگی بر عموم مردم تنگ شود و مردم به زحمت و به مضیقه بیفتند. چه مضیقه‌ای بالاتر از اینکه مردم در زندگی روزمره و برای تنفس کردن، به یک فضای باز نیاز داشته باشند و چه چیزی برای آدم از تنفس ضروری‌تر است؟ بنابراین ولی‌امر نه‌تنها می‌تواند، بلکه حقیقتاً تکلیف و وظیفه‌ی شرعی‌اش ایجاب می‌کند برای مردم فضایی را فراهم کند که مردم بتوانند راحت زندگی کنند، سالم باشند و به‌خوبی خدا را عبادت کنند. در حقیقت، این مورد هم مصداقی از دغدغه‌ی حاکم اسلامی نسبت به حقوق مردم است. به همین علت هم رهبر انقلاب در ماجرای این زمین وارد موضوع شدند و بر اساس مبانی فقهی و اختیارات ولی فقیه، دستور ساخت گردشگاه تفریحی برای استفاده‌ی عموم مردم از آن را صادر فرمودند.

 

[snews] => [bimg] => NULL [tmpl] => [sdate] => 13940330093253 [pdate] => 13940330093253 [udate] => 0 [sendby] => system [publishby] => system [updateby] => system [service_id] => 6 [cat_id] => 17 [sec_id] => 109 [status] => P [lang] => FA [hint] => [author] => [author_id] => 0 [source] => 0 [most_view] => 1 [comments_view_status] => 1 [comments_form_status] => 1 [conf] => [news_type] => 1 ) [extra_content] => [related_content] => Array ( [0] => Array ( [id] => 421712 [title] => دوقطبی خوب، دوقطبی بد [pdate] => 13940407133602 [service_id] => 6 ) [1] => Array ( [id] => 420041 [title] => روایتی از توجه رهبر انقلاب به تلاوت مصطفی اسماعیل [pdate] => 13940331114814 [service_id] => 6 ) [2] => Array ( [id] => 420032 [title] => «افطاری ساده» از دریچه‌ دوربین شما [pdate] => 13940331113759 [service_id] => 6 ) [3] => Array ( [id] => 419683 [title] => بیانات در محفل انس با قرآن [pdate] => 13940330095744 [service_id] => 6 ) [4] => Array ( [id] => 419649 [title] => نیروهای مسلح با هوشیاری کامل تحت فرمان رهبر انقلاب بسر می برند [pdate] => 13940329182446 [service_id] => 6 ) [5] => Array ( [id] => 419641 [title] => تأکید رهبر انقلاب بر مصرف کالای داخلی حکم «شبه حکومتی» است [pdate] => 13940329153314 [service_id] => 6 ) [6] => Array ( [id] => 419589 [title] => قاری باید در قرائت قرآن به مفاهیم آیات از عمق جان باور داشته باشد/ صوت خوش مقدمه القاء مفاهیم قرآنی است [pdate] => 13940328195657 [service_id] => 6 ) [7] => Array ( [id] => 419470 [title] => ایستادگی عراق مقابل تروریست‌ها تأمین کننده امنیت است [pdate] => 13940327210910 [service_id] => 6 ) ) [related_content_v2] => Array ( [1] => Array ( [0] => Array ( [id] => 419649 [title] => نیروهای مسلح با هوشیاری کامل تحت فرمان رهبر انقلاب بسر می برند [pdate] => 13940329182446 [service_id] => 6 [rutitr] => سرلشکر فیروزآبادی: [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 0 ) [1] => Array ( [id] => 419641 [title] => تأکید رهبر انقلاب بر مصرف کالای داخلی حکم «شبه حکومتی» است [pdate] => 13940329153314 [service_id] => 6 [rutitr] => حجت الاسلام سعیدی: [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 0 ) [2] => Array ( [id] => 419589 [title] => قاری باید در قرائت قرآن به مفاهیم آیات از عمق جان باور داشته باشد/ صوت خوش مقدمه القاء مفاهیم قرآنی است [pdate] => 13940328195657 [service_id] => 6 [rutitr] => رهبر انقلاب در محفل انس با قرآن کریم: [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 0 ) [3] => Array ( [id] => 419470 [title] => ایستادگی عراق مقابل تروریست‌ها تأمین کننده امنیت است [pdate] => 13940327210910 [service_id] => 6 [rutitr] => رهبر معظم انقلاب در دیدار نخست وزیر عراق: [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 0 ) [4] => Array ( [id] => 419683 [title] => بیانات در محفل انس با قرآن [pdate] => 13940330095744 [service_id] => 6 [rutitr] => khamenei.ir منتشر کرد: [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 0 ) [5] => Array ( [id] => 420032 [title] => «افطاری ساده» از دریچه‌ دوربین شما [pdate] => 13940331113759 [service_id] => 6 [rutitr] => KHAMENEI.IR برگزار می‌کند [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 0 ) [6] => Array ( [id] => 420041 [title] => روایتی از توجه رهبر انقلاب به تلاوت مصطفی اسماعیل [pdate] => 13940331114814 [service_id] => 6 [rutitr] => khamenei.ir منتشر کرد [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 0 ) [7] => Array ( [id] => 421712 [title] => دوقطبی خوب، دوقطبی بد [pdate] => 13940407133602 [service_id] => 6 [rutitr] => khamenei.ir منتشرکرد: [author] => [author_id] => 0 [news_type] => 1 [relation_type] => 1 [order] => 0 ) ) ) [media] => Array ( ) [news_field] => Array ( [0] => Array ( [filed_id] => 1 [filed_name] => نوع خبر [filed_type] => C [filed_value] => ) ) [smarty_keys] => Array ( ) [live_blog] => Array ( ) [tags] => Array ( [0] => Array ( [tag] => حضرت آیت الله خامنه ای [id] => 785458 [tag_id] => 3289 ) [1] => Array ( [tag] => آیت الله خامنه ای [id] => 785459 [tag_id] => 5306 ) [2] => Array ( [tag] => رهبر [id] => 785460 [tag_id] => 1475 ) [3] => Array ( [tag] => رهبر انقلاب [id] => 785461 [tag_id] => 1827 ) ) [image_tag] => Array ( ) [documents] => [comments] => Array ( ) [comments_stats] => Array ( ) [sepehr_keys] => Array ( ) ) 1
ارسال نظرات
captcha