بدحجابی عامل فروپاشی مسلمانان در آندلس

گروه دين و انديشه «خبرگزاري دانشجو»؛ پس از بيان مختصري پيرامون چگونگي فتح آندلس بدست مسلمانان، به بررسي زواياي پنهان اين واقعه مهم در تاريخ اسلام مي پردازيم.

پیروزی اسلام با رهبري طارق

آن‏چه در اين پيروزى اهميت ويژه‏اى داشت، نقش رهبرى اين حركت اسلامى بود؛ در اين نبرد نابرابر و در شرايطى كه دشمن از امتياز آشنا بودن با منطقه، پشتيبانى نظامى و تأمين غذايى و تداركاتى برخوردار بود، طارق شگردى به كار برد تا سربازان مسلمان را با وجود كمى تعدادشان، از لحاظ روحى كاملاً آماده كند و از تعداد كم جنگجويان اسلام، بيشترين بهره را ببرد.

وى ابتدا در برابر ديدگان وحشت‏زده‏ سربازان دستور داد تا كشتى‏هايى را كه با آن از دريا عبور كرده بودند و همچنين اندوخته‏هاى غذايى‏شان را آتش بزنند و تنها به اندازه‏ يك وعده، غذا نگه دارند.

آن‏گاه در حالى كه انبوه لشكر دشمن از يك سو و فاصله انداختن تنگه ميان مسلمانان و مركزيت آنان در شمال آفريقا از سوى ديگر، بر سختى و نابرابرى جنگ به نفع دشمن مى‏افزود، طارق در يك سخنرانى هيجان برانگيز پس از فراخواندن نيروهايش به جهاد و فداكارى و بعد از حمد و ثناى پروردگار، خطاب به لشكريانش گفت: «اى لشكريان! از اين جزيره به كجا خواهيد گريخت؟ در حالى كه دريا در پشت سر و دشمن در برابر شماست. پس به خدا قسم كه چاره‏اى جز پايدارى و شكيبايى نيست.

بدانيد كه شما در اين جزيره از كودكان يتيم در كنار سفره‏ افراد لئيم، زبون تريد اكنون دشمن شما با لشكرى انبوه، سلاحى بُرنده و ذخيره‏ غذايى فراوان به استقبالتان آمده است و شما جز شمشيرهايتان، پناهى نداريد و جز آن‏چه از دشمن بگيريد غذايى نداريد.

اگر مدتى در اين جزيره به تنگ دستى و نيازمندى گرفتار شويد و در كارتان چاره‏اى نينديشيد، آبرويتان بر باد خواهد رفت. شما با هراسى كه در دل دشمنان انداخته‏ايد، شجاعت و جرأت را در خود پرورده‏ايد. پس خوارى و پستى را از آينده‏ كار خويش دور كنيد و اين ستم‏كاران را از اين سرزمين برانيد. اكنون لشكرى قوى در برابر شما آمده و هر گاه شما مرگ را بر خود هموار كنيد، پيروز مى‏شويد؛ زيرا فرصت هم‏اكنون بر شما دست مى‏دهد.»                                      

عوامل شکست ویزیگوت‌ ها

مى‏توان ضعف حكومت «ويزيگوت‏ها» را در اسپانيا كه به شكست آنها انجاميد در سه عامل خلاصه كرد:

1ـ اختلاف در ميان طبقات اعيان و بزرگان بر سر جانشينى پادشاه
2ـ نارضايتى بخش‏هاى ديگر جامعه به خاطر امتيازهاى طبقه‏ اعيان و در نتيجه غيرقابل اعتماد بودن سپاه
 3- تعقيب و تفتيش عقايد دينى يهوديان كه سبب استقبال آنها از مسلمين شد

عوامل پیروزی مسلمانان

از سوى ديگر عوامل زير به مسلمانان در دستيابى به پيروزى نهايى كمك شايانى كرد:
 

1ـ وجود فرماندهى قوى و شجاع و باكفايت همچون طارق‏بن زياد
2ـ مسلمانان مبارز كه با روحيه‏ ايثار و شهادت‏طلبى و باانگيزه‏ معنوى انجام دادن تكليف مى‏جنگيدند
3ـ اطاعت محض جنگجويان مسلمان از مافوق و فرمانده خويش و نتايج پيروزى اين اقدام؛ مسلمانان نه با تحريك حاكم سبته يا شهزادگان غيطشه، بلكه از روى ايمان اسلامى خويش، به جهاد روى آوردند تا نشر اسلام را هر چه بيشتر كامل كنند.

 

1 - ظهور دوباره‏ قدرت اسلام و مسلمانان
2ـ گسترش منطقه‏هاى مسلمان نشين و توسعه حكومت اسلامى
3 ـ ايجاد بازار كار و سكونت براى مسلمانان
4 ـ گرويدن بسيارى از مسيحيان به دين مبين اسلام
5 ـ تربيت شدن تعداد زيادى از دانشمندان بزرگ جهان اسلام در اين منطقه و پيشرفت‏هاى بزرگ فرهنگى، علمى و صنعتى براى مسلمانان در آن سامان

استقرار مبانى اجتماعى و اقتصادى تازه توسط مسلمانان

فتح شبه جزيره ايبريا (آندلس) به دست مسلمانان، در زندگانى عمومى و در نظام هاى اجتماعى و اقتصادى آن سرزمين، سرآغاز يك دوران تازه و ابتداى يك تحول و تكامل بسيار مهم بود؛ زيرا پيش از آن اقليتى ستمكار و فراهم آمده از شهرياران و اشراف و نجباى ممتاز بر يك ملت سرورى و حكومت مى كردند و ايشان را به زشت ترين وجه ممكن، مورد بهره كشى و اجحاف خود قرار مى دادند و حتى آنان را در بردگى بندگى خويش نگاه مى داشتند.

اسلام در چنين وضعيتى به اين سرزمين آمد تا تمامى آن وضعيت نابهنجار را از ميان بردارد و فرصت هاى عدالت، آزادى و برابرى را در اختيار همه مردم بگذارد.

 

با اين كه مدتى مسلمانان گرفتار تثبيت و گسترش فتح بودند، در طى چند سال اندك توانستند عنصرهاى آشفتگى را ريشه كن كنند و اداره امور كشورى را كه تازه گشوده بودند، سامان بخشند و به سوى استقرار مبانى مدنيت مترقى و اجراى آرمان هاى والاى اسلامى و انسانى حركت كنند؛ چرا كه در اسلام حكومت كردن هدف نيست.

دستیابی به مائده‌ حضرت سلیمان

پس از فتح طلیطله، طارق به شهری داخل شد که به شهر مائده (سفره) معروف بود. طارق در آنجا مائده حضرت سلیمان را مشاهده کرد که از طلا تشکیل شده بود. اطراف آن مزین به زمرد سبز و پایه‌های آن (که ظاهرا به شکل میز غذا خوری بوده) از مروارید و یاقوت و مرجان تشکیل شده بود. این مائده که360 پایه داشت در کلیسای شهر نگهداری می‌شد. طارق آن را به عنوان غنایم با خود برداشت و به همراه سایر غنایم آن را تقدیم خلیفه  مسلمین در دمشق کرد. خلفای بعدی از این مائده و جواهرات آن، برای تحکیم و تزئین کعبه استفاده کردند.

 

طارق لشکر خود را در تاریخ 5 رجب سال 92هـ (711م) بوسیله چهار کشتی و در چندین نوبت، از جزیره طنجه در شمال مغرب، به دامنه‌های کوه کالبی در جنوب اسپانیا انتقال داد. این کوه بعدها به نام «جبل الطارق» مشهور شد که تا امروز نیز این کوه، به نام طارق مزین است.

«جبل الطارق» در ذهن زمان و در جغرافیای عالم ثبت شد. مسلمانان، این کوه را به رهبری طارق فتح کرده اند؛ فتحی با نهایت سرعت و در کوتاه ترین زمان ممکن.

 

اینک دروازه های شهرهایی چون قرطبه، مالقه، غرطه و طلیطله، بی رنج و مشقت به روی اسلام گشوده شده و به تصرف مسلمین درآمده است. پایتخت مسیحیان در دست اسلام! آغاز بشارت های روشنی شد. سلام بر همت آنان که در مسیر نشر ندای توحید می تازند و از پای نمی نشینند.

شراب و بدحجابی عامل فروپاشی مسلمانان در آندلس

بزودی آندلس به یک تمدن عظیم تبدیل شد که بسیاری از حکما و ادبا و فلاسفه بزرگ از آنجا بودند. هنوز آثار مساجد تاریخی با عظمتی که توسط مسلمانان ساخته شده بود در اسپانیای فعلی وجود دارد تا اینکه مسیحیان نقشه کشیدند تا آن را از سیطره مسلمین خارج کنند.

 

حربه و توطئه آنان که بزودی به شکست مسلمین  انجامید بسیار جالب توجه و مایه عبرت تمامی کشورهای اسلامی است؛ مسیحیان سعی کردند تا با شیوع فساد اخلاقی فردی، اجتماع مسلمانان را به هلاکت بکشانن، بنابراین وسایل تهيه مشروب را به رایگان در اختیار مسلمانان قرار دادند حتی تاکستان هایی به وجود آوردند و شرابش را وقف مسلمین كردند.

از طرف دیگر دختران مسيحى كه قهراً از همان وقت بى‏حجاب بودند و به صورت يك اقليت زندگى مى‏كردند مأمور شدند تا روز به روز خودشان را برهنه تر کرده و در حد اعلا آرايش كنند و به دلربايى بپردازند؛ نقشه فاسد كردن مسلمانان خيلى خوب كار خودش را كرده و منجر به نابودی بنایی شد که بر پایه یک مقاومت و ایمان بی نظیر تاسيس شده بود.

تدريجاً جوانان اسلامى به شراب و قمار و مجالس عياشى و امثال اينها عادت كردند. وقتی خبر فساد اخلاقی حاکمان مسلمان به پاپ رسید، گفت دیگر کار مسلمین تمام شد و ما فاتحيم و سپس به ملت از درون فاسد شده هجوم آوردند و قتل عامى از مسلمين كردند كه گوستاولوبون كه خودش فرانسوى است مى‏گويد: «چنين فاجعه‏اى را دنيا به خود نديده است.»

بر صغير و كبير، بر زن و مرد رحم نكردند. آری آن سپاه مسلمین که در مکتب اسلام رشد کرده بود و با یک اعتقاد و یقین معنوی و اراده و عزم راسخ و حس سرشار از غیرت و سلحشوری و روحیه حماسی به میدان مبارزه آمده بود و آن چنان که بیان شد فاتح میدان مبارزه شده و سپس آندلس را به مهد تمدن اسلامی مبدل كرده بود، متاسفانه بر اثر عدم رعایت تعالیم مکتب خود و غرق شدن در شهوات پست حیوانی، هر گونه احساس تعالى، اعم از تعالى مذهبى، اخلاقى، علمى يا هنرى را از دست داد؛ زیرا انسان شهوتران نه تنها نمى‏تواند احساسات عالى مذهبى را در خود بپروراند، احساس عزت و شرافت و سيادت را نيز از دست مى‏دهد و شهامت و شجاعت و فداكارى را نيز فراموش مى‏كند.

آن كه اسير شهوات است جاذبه‏هاى معنوى اعم از دينى، اخلاقى، علمى و هنرى، كمتر در او تأثير دارد، لذا اقوام و ملت هايى كه تصميم مى‏گيرند روح مذهب و اخلاق و شهامت و شجاعت و مردانگى را در جوامع از بین ببرند از همین حربه استفاده می کنند كه استعمار غرب نيز اين برنامه را در قرون اخير به صورت دقيقى در كشورهاى اسلامى اجرا كرده است.

 

 

آندلس، محمد ابراهيم آيتى
سيماى اندلس، علی محمدی
مجموعه آثار ج 25، شهید مطهری